مدیریت شهری محله محور با رویکرد برنامه‌ریزی مشارکتی (نمونه: محله‌های شهری منطقه 1 شهرداری تهران)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور، نور، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران

چکیده

    از اواسط دهه ۱۹۸۰ میلادی تاکنون توجه عمده مدیریت شهری بر ظرفیت‌سازی محلی، تقویت رویکرد نهادی- سازمانی و در نهایت حرکت از نوعی مدیریت متمرکز به مدیریت محلی معطوف شده است. بنابراین لزوم "استفاده از ظرفیت‌های محله‌ای" و "بازتعریف نقش شهروندان و کنشگران مدیریت شهری" در سطح محله‌های شهری وهم چنین شناخت مفهوم "برنامه‌ریزی مشارکتی" و کارکردهای آن در سطح محلی ضروری بوده و به شکل‌گیری و اجرای الگوی جدید از مدیریت شهری در سطح محلات به عنوان مدیریت محله محور کمک کرده است. این مقاله درصددپاسخگویی به این سؤال است که آیا مشارکت مردم درمدیریت بهینه وپایدار محله‌های شهری تاثیرگذار است؟ به عبارت دیگر، آیابرای داشتن مدیریت شهری محله محور پایدار به مشارکت و همفکری مردم (شهروندان) نیاز است؟ برای پاسخگویی به این سؤال، ازروش های جمع آوری اطلاعات کتابخانه‌ای (اسنادی) و میدانی (پیمایشی) استفاده شده است که در روش کتابخانه‌ای با استفاده از فیش تحقیق و در روش میدانی با استفاده ازابزار پرسشنامه و درقالب طیف لیکرت، اطلاعات موردنیاز گردآوری شده است، جامعه آماری این تحقیق براساس فرمول کوکران، 383 شهروند ساکن در محله‌های زعفرانیه، ولنجک، دزاشیب، گلابدره و امامزاده قاسم هستند که بصورت تصادفی انتخاب شدند، اطلاعات میدانی گردآوری شده پس از تلخیص و طبقه بندی و کدگذاری وارد نرم افزار SPSS شده و سپس با استفاده از آمار توصیفی (میانگین، واریانس، انحراف معیار) و آمار استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون، آزمون T تک نمونه‌ای) به تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته وبه سؤال تحقیق پاسخ داده می‌شود. نتایج حاصل ازمشاهدات میدانی و آزمون‌های آماری نشان می‌دهد که بین میزان مشارکت مردم و مدیریت محله‌های شهری رابطه وجود دارد و با دخالت دادن مردم در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم سازی ها، مدیریت مطلوب وپایدار محله‌های شهری محقق خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Urban management based on neighborhood participatory planning approach (Case Study: Neighborhood Urban areas of Tehran 1st District)

نویسندگان [English]

  • Jalal Azimi Amoli 1
  • Samar Ershadi Vahram 2
1 Assistant Prof.of Geography & Urban Planning, Islamic Azad University, Noor Branch, Noor, Iran
2 (Master student in Geography & Urban Planning, Islamic Azad University of North Tehran Branch, Tehran, Iran)
چکیده [English]

Abstract
Since the middle of 1980s to today more attention of urban management has been attracted to local capacity, organizational and institutional development and consequently movement from centralized management to local management. So, it is necessary to "Using neighborhood capacity" and "Redefining the role of citizens and actors of urban management" in urban areas and also understanding of "Participatory Planning" and its functions at local levels, and is helped to formation and implementation of new pattern of urban management at districts level as management based on neighborhood. This paper aims to answer this question that how could obtained to optimal and stable management of urban districts by participatory planning approach? To answer this question, librarian (documental) and field (survey) data collecting methods was used, that in librarian method using plug research and in field method using questionnaire tool as Likert Spectrum, required information was collected. Statistical society of this study based on Cochran Formula were in Zafaraniyeh, Velenjak, Dezashib, Golaabdare and Emamzadeh Ghasem that was choosed random. Field data was collected after simplify and classification and coding, introduced to SPSS and then using descriptive statistics (average, variance, standard deviation) and inferential statistics (Pearson correlation coefficient, T test one sample) analyses data and answered to research question. Results from field observation and statistical tests shows that there is relation between people participatory and urban management based on neighborhood and by interfering of people in make decisions, feasible and stable management of urban area will obtain.

کلیدواژه‌ها [English]

  • District or Neighbourhood
  • Neighborhood- based planning
  • Participatory Planning
  • Management of urban neighborhood

مراجع

امین­ناصری، آراز (1386)؛ برنامه‌ریزی محله‌ای (مبانی، تعاریف، مفاهیم و روش‌ها)، نشریه جستارهای شهرسازی، شماره نوزدهم و بیستم.
بزی، خدارحم – میرکتولی، جعفر - زایدلی، حاجی سلطان، (1396)، ارزﻳﺎﺑﻲ ﻧﻘﺶ و ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺷﻮراﻳﺎران ﻣﺤﻠﻲ ﺑﺮ اﻓﺰاﻳﺶ مشارکت ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮی ﻣﺤﻠﻪ ﻣﺤﻮر (مطالعه‌ی ﻣﻮردی: شهرﮔﺮﮔﺎن)، فصلنامه جغرافیا و توسعه، سال پانزدهم، شماره 46، (صص 147 – 168).
خادم حسینی، احمد (1391)، شهر سازی مشارکتی و جایگاه مردم در برنامه‌ریزی شهری، نشریه چشم انداز جغرافیایی، شماره نونزدهم، (صص 108-12)
حاجی پور، خلیل (1385)؛ برنامه‌ریزی محله-مبنا رهیافتی کارآمد در ایجاد مدیریت شهری پایدار، نشریه هنرهای زیبا، شماره 26، (صص 37-46)
حکمت نیا، حسن (1386)، سنجش میزان و عوامل مؤثر بر رضایت مندی شهروندان از عملکرد شهرداری، مطالعه موردی شهر یزد، مجله جغرافیا و توسعه دانشگاه زاهدان شماره 9 (صص 27-85)
رضایی، محمدرضا – نگین ناجی، سوده، (1394)، بررسی راهکارهای موثردر ایجاد محله پایدار با رویکرد مشارکتی (مطالعه موردی: محله راهنمایی یاسوج)، فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، دوره 6، شماره 20 (صص 69-82)
زنگی آبادی، علی و زنگنه، مهدی (1393)، ﺷﻬﺮوﻧﺪی مشارکتی ونقش آن در بهینه سازی مدیریت شهری (نمونه مورد مطالعه: منطقه 1 شهرداری مشهد)، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی برنامه ریزی شهری، دوره 2، شماره 2، (صص 219 -238)
ساسان پور، فرزانه – سلیمانی، محمد – ضیائیان، پرویز و دلفان آذری، زهرا (1394)، جایگاه محله در توسعة پایدار شهر (مورد مطالعه: محله‌های منطقة 10 شهرداری تهران)، فصلنامه پژوهشهای جغرافیای انسانی، دوره 47، شماره 1، صص (159-176).
شماعی، علی (1394)، راهبردهای توسعۀ محله‌ای با رویکرد مشارکتی از طریق دفاتر تسهیلگری (مورد مطالعه: بافت فرسوده محلۀ جمهوری شهر تهران)، فصلنامه توسعه محلی (شهری – روستایی)، دوره 7، شماره 1، (صص 103 – 128)
عباس زاده، محمد (1387)، برسی عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در امور شهر مطاعه موردی شهر اصفهان استادان راهنما دکتر ربّانی پایان نامعه دکترای جامعه‌شناسی دانشگاه اصفهان.
عظیمی آملی، جلال (1388)، اصطلاحات و مفاهیم علوم شهری، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور، بابل.
عظیمی آملی، جلال و عبدالرضا رکن الدین افتخاری (1393)، حکمروایی روستایی، سمت، تهران.
علیزاده، کتایون – رضوی نژاد، مرتضی و رادفر، مینا (1392)، ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻘﺶ و ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻣﺮدم در اداره اﻣﻮر ﺷﻬﺮی (ﻣﺸﻬﺪ 10 ﻧﻤﻮﻧﻪ موری: منطقه 10 شهرداری مشهد)، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ریزی شهری، سال اول، شماره اول، (صص 61 – 87).
فنی، زهره – سجادی، ژیلا و سلیمانی، منصور (1394)، نقش سرمایه‌های اجتماعی در مدیریت ومشارکت محله‌ای (مورد مطالعه: محله‌های سلیمانی (تیموری) وهاشمی منطقه ده شهرتهران)، دوره 5، شماره 18، (صص 105-122)
فنی، زهره، صارمی، فرید (1392)؛ رویکرد توسعه پایدار محله‌ای در کلان شهر تهران مورد: محله بهار منطقه 7، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 30، (صص 35 - 56)
دفتر آمار و اطلاعات استانداری تهران، معاونت برنامه‌ریزی و اشتغال، سالنامه آماری استان تهران، (1390)
معصومی، سلمان (1390)؛ توسعه محله‌ای در راستای پایداری کلان شهر تهران، اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهردای تهران، نشر جامعه و فرهنگ، (ص 15)
موسوی، سید احمد، (1388)، برنامه‌ریزی توسعه محله‌ای با تاکید بر سرمایه‌های اجتماعی (مورد مطالعه کوی طلاب مشهد) به راهنمایی دکتر علی اکبر تقوایی، دانشگاه تربیت مدرس.
مدنی، بهاره (1391)؛ ارزیابی الگوهای نوین برنامه‌ریزی توسعه محله‌ای، نمونه موردی: محله نارمک تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
نوریان، فرشاد – مظفری پور، نجمه (1392)، ارزیابی عملکرد مدیریت محله محور با تاکید بر شاخصه‌های سرمایه اجتماعی، (نمونه موردی محلات هفتگانه‌ی ناحیه 1 منطقه 21 شهرداری تهران)، نشریه هنرهای زیبا – معماری و شهرسازی، دوره 18، شماره 4، (صص 47-56)
نوری کرمانی، علی (1394)، ارزیابی برنامه‌ریزی مشارکتی طرح مدیریت محله در شهر تهران، نشریه مطالعاتن جامعه شناختی شهری، شماره پانزدهم صص 183-218.
مرادی، (1376) توسعه شهری در استان مازندران، چهارمین همایش تخصصی بافت‌های فرسوده، تهران سازمان ملی و مسکن.
یغفوری، حسین و رفیعیان، سجاد (1394)، ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮی در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در اﻣﻮر ﺷﻬﺮی (ﻣﻮرد: ﺷﻬﺮ ﻓﺴﺎ)، فصلنامه ﻣﻄﺎﻟﻌـــﺎت و پژوهش‌های ﺷـــﻬﺮی ومنطقه ای، سال هفتم، شماره 27 (صص 81 -100)
Clayton,B.D. & Bass,s.,2002,Sustainable Development Strategies: A resource Book, OECD, Earth scan publication, first publish.
Laurian, (2004), Public participation in environmental decision making, jurnal of American planning association70,pp: 50-65.
Peris J.,Cebillo-baque M.A.,Calabuig C. (2011), Scrutinizing the link between participatoryqovernance and urban environmental management, the experience in Arequipa during2003-2006, Habitat international, No35,pp:84-92.
Purvis, M., Graingerm, A., 2004, Exploring Sustainable Development, Geographical Perspectives, Earthscan Publications Limited First Published by Earthscan in the UK and USA..
Singhal,shaleen, Berry,J and MC=cGreal Stanle(2009) A Framework for assessing regeneration,business strategies and Urban Compertitivenes,local economy,Vol.24,NO2,pp: 111-124.
UNVHS (Habitat), (1996) The role of community participatior in human settlements work,Nairobi
Xing,Y. & et al.,2009, A Framework Model for Assessing Sustainability Impact of Urban Development, Accounting forum, Vol. 33, pp: 209 -224.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 7، شماره 26
خرداد 1396
صفحه 21-40

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار