نقش سرمایه اجتماعی در مدیریت مخاطرات طبیعی در سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی: بخش ماهیدشت کرمانشاه)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و مدیریت توسعه پایدار روستایی، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمانشاه، ایران

چکیده

مخاطرات طبیعی در روستاهای کشور سالانه آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی فراوانی را ایجاد می‌کنند و لذا از جمله سیاست‌های دولت مدیریت مخاطرات طبیعی با مشارکت مردم محلی است. مشارکت مردم و موفقیت این همکاری تا حد زیادی منوط به سرمایه اجتماعی مردم است و لذا این تحقیق با هدف بررسی نقش سرمایه اجتماعی در مدیریت مخاطرات محلی در بخش ماهیدشت کرمانشاه انجام شده است. روش تحقیق، توصیفی تحلیلی است و ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه بوده است. روش تعیین حجم نمونه فرمول کوکران و روش نمونه‌گیری توصیفی ساده بوده است. جامعه آماری مشتمل بر جامعه آماری شامل مردم روستایی بخش ماهیدشت کرمانشاه بوده است که بالغ بر 84 نفر بوده‌اند. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهند که سرمایه اجتماعی از طریق ایجاد آگاهی، اعتماد، انسجام، اعتماد، همکاری نهادهای محلی و مشارکت توانسته مخاطرات محلی را مدیریت کند. یافته‌های تحلیل همبستگی نشان می‌دهند که آگاهی مردم، همکاری و مشارکت مردم، اعتماد مردم، انسجام اجتماعی و نهادهای محلی رابطه معنی‌داری با مدیریت مخاطرات طبیعی داشته و تحلیل رگرسیون نشان می‌دهد که انسجام اجتماعی مهم‌ترین مؤلفه سرمایه اجتماعی در مدیریت مخاطرات طبیعی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The role of social capital in the management of natural hazards in rural settlements (Case Study: Kermanshah Mahidasht)

نویسندگان [English]

  • Aeizh Azmi 1
  • Mojtaba Nouri 2
1 Assistant professor in geography and rural planning in Razi University
2 Young Researchers and Elite Club, Kermanshah Branch, Islamic Azad University, Kermanshah, Iran
چکیده [English]

Abstract
Rural areas are vulnerable in the face of natural hazards. Therefore, it is important to manage natural hazards. Social capital is very important in the management of natural hazards. Social capital plays an important role in mobilizing the villagers to deal with natural hazards. So social capital is the ability to form and maintain relationships. This is to facilitate the achievement of the objectives through the development of communication and cooperation as the central point in local development. Therefore, this article examines the role of social capital in local risk management in Kermanshah Mahidasht District. Investigative method was quantitative survey and a questionnaire was used to collect information. Average reliability was calculated through Cronbach's alpha coefficient and it was equal to 0.75 and validity was approved by the expert's geography. Statistical society calculated by Cochran method. Sampling method was simple random sampling. Rural population includes people. It includes 84 people in Mahidasht Kermanshah. In this paper, we study social capital and its role on natural hazard management. This paper shows that trust component is important factors in hazard management. This paper shows that corporation is high among villagers. They help together in disasters time. Institutions have important role in hazard management. This paper shows that there are relationship among trust, corporation, institution, knowledge and social solidarity in 0.05 levels. This paper shows by regression that Social solidity is most important role in the management of natural hazards in component of social capital. The next stage is confidence and awareness. Local institutions play a minimal role. This suggests that successfully cope with natural hazards depends largely on external factors internal factors within the village.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: social capital
  • Natural hazards
  • Mahidasht
  • Kermanshah
  • Social cohesion
ایراسما آیالا (1389)، «کاربردهای علم: ژئومورفولوژی، مخاطرات طبیعی: آسیب‌پذیری و جلوگیری از بلایای طبیعی در کشورهای در حال توسعه»، ترجمه رضا خوش رفتار، رشد آموزش جغرافیا، دوره بیست و پنج، شماره دو، ص 15
بدری، سیدعلی و رمضان زاده، مهدی و عسگری، علی و قدیری معصوم، مجتبی و سلمانی، محمد (1392)، «نقش مدیریت محلی در ارتقای تاب‌آوری مکانی در برابر بلایای طبیعی با تأکید بر سیلاب (مطالعه موردی: دو حوضه شهرستان تنکابن و سردآبرود کلاردشت)، فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت بحران، شماره سوم، ص 40
پور طاهری، مهدی و عینالی، جمشید و رکن الدین افتخاری، عبدالرضا (1389)، «نقش ظرفیت سازی در کاهش تأثیرات مخاطرات طبیعی (زلزله) در مناطق روستایی با تأکید بر روش‌های کمی (مطالعه موردی: مناطق زلزله زده شهرستان خدابنده)»، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره هفتاد و چهار، صص 23 تا 29
پورطاهری، مهدی؛ سجاسی قیداری، حمدالله؛ صادقلو، طاهره (1390)، «ارزیابی تطبیقی روش‌های رتبه بندی مخاطرات طبیعی در مناطق روستایی- مطالعه موردی: استان زنجان»، پژوهش‌های روستایی، سال دوم، شماره 3، صص 32،33-35
پورطاهری، مهدی؛ حاجی نژاد، علی؛ فتاحی، احدالله؛ نعمتی، رضا (1393)، «ارزیابی آسیب‌پذیری فیزیکی سکونتگاه‌های روستایی در برابر مخاطرات طبیعی (زلزله) با استفاده از مدل تصمیم‌گیری کوپراس- مطالعه موردی: روستاهای دهستان چالان چولان شهرستان درود»، برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دوره هجدهم، شماره 3، پاییز 1393، صص 29،30- 31
حاجی نژاد، علی؛ عسگری، علی؛ محمدی، سمیه؛ رمضان زاده لسبویی، مهدی (1392)، «نقش مشارکت مردم در فرآیند بازسازی کالبدی ناشی از بلایای طبیعی- مورد شهر بم»، فصلنامه جغرافیا، سال یازدهم، شماره 37، تابستان 1392، صص 217،219-220)
درانی، کمال؛ رشیدی، زهرا (1387)، «بررسی تعاریف، مفاهیم و چگونگی ایجاد سرمایه اجتماعی (با تأکید بر اعتماد اجتماعی)»، ماهنامه مهندسی-فرهنگی، سال دوم، شماره هفده و هجده، صص 9 و 17
راست بین، ساجد؛ جعفری، یاسر؛ دارم، یاسمن؛ معززی مهرطهران، امیر محمد (1391)، «رابطه همبستگی بین کیفیت‌های محیطی و تداوم حیات شهری در عرصه‌های عمومی-نمونه موردی: جلفای اصفهان»، فصلنامه علمی-پژوهشی مرکز پژوهشی هنر معماری و شهرسازی نظر، شماره 21، سال نهم، تابستان 1391، ص 38
عزمی، آئیژ؛ میرزایی قلعه، فرزاد؛ درویشی، سباء (1394)، «جایگاه دانش بومی در مدیریت مخاطرات طبیعی در روستاها- مطالعه موردی: دهستان شیزر-شهرستان هرسین»، جغرافیا ومخاطرات محیطی، شماره سیزدهم، بهار 1394، صص 23 و 24
عینالی، جمشید؛ فراهانی، حسین؛ جعفری، نسرین (1393)، «ارزیابی نقش سرمایه اجتماعی در کاهش اثرات سانحه زلزله در دهستان سجاسرود- شهرستان خدابنده»، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیا، سال چهاردهم، شماره 32، بهار 93، صص 93- 100
فراهانی، حسین و عبدلی، سمیه و چراغی، مهدی (1391)، «ارزیابی اثرات سرمایه اجتماعی در توسعه نواحی روستایی با تأکید بر کیفیت زندگی-مطالعه موردی: دهستان مشهد، میقان شهرستان اراک»، فصلنامه علمی-پژوهشی برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال دوم، شماره هشتم، زمستان 1391، صص 67-69
فوکویاما، فرانسیس (1379)، «پایان نظم، سرمایه اجتماعی و حفظ آن»، ترجمه غلامحسین توسلی، تهران، جان افروز، ص 22
موسوی، میر نجف و کبیری، افشار و تقیلو، علی اکبر (1392)، «تحلیل تطبیقی فازی سرمایه اجتماعی و توسعه روستایی-موردشناسی: روستاهای شهرستان میاندوآب»، فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری-منطقه ای، سال سوم، شماره 7، صص 1 و 5
موسوی، سید احمد (1385)، «برنامه‌ریزی توسعه محله‌ای با تأکید بر سرمایه اجتماعی-مطالعه موردی: کوی طلاب شهر مشهد»، پایان نامه کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس، صص 47-49
موسوی، میرطاهر (1385)، «مشارکت اجتماعی یکی از مؤلفه‌های سرمایه اجتماعی»، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 23، صص 67-75
Bhandari, R. B., Okada, N., Yokomatsu, M. and Ikeo, H. (2010) Building a Disaster Resilient Community through Ritual Based social Capital: A Brief Analysis of Finding from the Case Study of Kishiwada, Annuals of Disaster Prevention, Kyoto Univ., No. 53B, pp 137-148. www.dpri.kyoto-u.ac.jp/nenpo/no53/ronbunB/a53b0p16.pdf
Bourdieu, P. (1986), the Forms of Capital, Richardson, J.G. (Ed.), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education. Greenwood Press, New York,p249
Brunie,A. (2009) Meaningful Distinctions within a concept: Relational, Collective, and Generalized Spatial, Science Research,vol.38,Issue 2, p 311
Carpiano,R.M. (2007). Neighborhood social capital and adult health: An empirical test of a Bourdieu-based model, Health and place.vol.13, p647
Hazelton,v.,Harrison,R.J.and kennan,W. (2007) New Technologies in the Formation of personal and Public Relations in Duhe, p 92,New Media and Public Relations. Peter Lang Publishing Inc. New York,U.S.A
Patterson, O., Weil, F. and Patel, K. (2010) The Role of Community in Disaster Response: Conceptual Models, Popul Res Policy Rev (2010) 29:127-141
Wall, Ellen, Gabriele Ferrazzi, & Frans Schryer. (1998), Getting the Goods on Social Capital, Rural Sociology, 63(2),p259
Winter, Lan. (2000), Towards a Theorized Understanding of Family Life and Social Capital, Working Paper No.21, April 2000 Australian Institute of Family Studies, pp2-3
Yodmani, S., (2000), Disaster Risk Management and Vulnerability Reduction: Protecting the Poor, Paper Presented at The Asia and Pacific Forum on Poverty Organized by the Asian Development Bank.p 5