ارزیابی وضعیت کیفیت زندگی شهری در منطقۀ یک شهر زاهدان

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 استادیار گروه مردمشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 کارشناس علوم اجتماعی

چکیده

بهبود کیفیت زندگی در هر جامعه­ای، یکی از مهمترین اهداف سیاست­های عمومیان جامعه است. در طول سه دهه اخیر، کیفیت زندگی، به عنوان جانشینی برای رفاه مادی، به اصلی­ترین هدف اجتماعی کشورهای مختلف تبدیل شده است. در این مقاله،سعی گردید که با استفاده از شاخص‌های اجتماعــی، اقتصــادی، کالبــدی، زیست­محیطــی و مدیریت شهری، کیفیت زندگی شهری در منطقه یک شهر زاهدان مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و نوع آن کاربردی است. روش جمع­آوری اطلاعات به صورت اسنادی و میدانی (پرسشنامه) می­باشد. جامعه­ی آماری پژوهش، شهروندان بالای 15 سال ساکن در منطقه یک شهر زاهدان می­باشد و بر اساس سرشماری سال 1390 برابر 75707 نفر بوده که اقدام به نمونه­گیری گردید. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 223 نفر محاسبه و به روش تصادفی ساده توزیع شد. داده­ها با استفاده از نرم­افزار SPSS و آزمون آماری تحلیل عاملی و آزمون همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته­اند. نتایج نشان داد اولین عامل به تنهایی 697/19، عامل دوم 709/10، عامل سوم 270/6، عامل چهارم 826/5، عامل پنجم، 211/5، عامل ششم 683/4، عامل هفتم 175/4، عامل هشتم 611/3 و عامل نهم 511/3 درصد از واریانس را محاسبه می­کنند. همچنین، نتایج آزمون همبستگی پیرسون، با توجه به سطح معنی­داری (Sig)، که از 05/0 کمتر می­باشد و به لحاظ آماری این رابطه معنی­دار است؛ نشان می­دهد بین کیفیت زندگی شهری و شاخص‌های (زیست­محیطی، اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و مدیریت شهری)، همبستگی بالایی وجود دارد که بیانگر یک رابطۀ خطی مثبت قوی میان آن­­ها است. بیشترین میزان همبستگی در منطقۀ یک شهر زاهدان؛ بین کیفیت زندگی شهری و متغیر کالبدی با ضریب همبستگی 786/0 می­باشد؛ یعنی با افزایش میزان کیفیت محیط کالبدی، کیفیت زندگی شهری نیز افزایش می­یابد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assess the quality of urban life in the district of Zahedan city

نویسندگان [English]

  • hossein ebrahimzadeh asmin 1
  • Hassan Karbakhsh 2
1 Assistant Professor, Department of Anthropology, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran
2
چکیده [English]

Abstract
Improve the quality of life in any society, one of the most important public policy goals of the community. Over the past three decades, quality of life, as a substitute for welfare material to different countries has become the main social goal. In this paper, to evaluate the use of social indicators, economic, physical, environmental and urban management, quality of urban life in the region, a study was carried out in Zahedan. The research method is analytical and practical. Collected information for documentary and field methods (questionnaires) is. The population of citizens over 15 years living in the district of Zahedan city, according to the 2012 census of 75707 people who were attempting to sampling. The sample size is calculated using the formula Cochrane 223 people and were distributed randomly. Using SPSS software and statistical analysis, factor analysis and Pearson correlation test were analyzed. Also, Pearson correlation test, considering significant level (Sig), which is the 05/0 low and statistically significant relationship is shown between the quality of urban life and factors (environmental, social , economic, physical and urban management), there is a high correlation indicates a strong positive linear relationship between them The highest correlation, in the district of Zahedan city, the quality of urban life and physical variables with a correlation coefficient 786/0, meaning an increase in the quality of the physical environment, quality of urban life increases.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: quality of life
  • quality of life indices
  • district of One of Zahedan city
ابراهیم­زاده، عیسی و مجتبی روستا (1394)، ارزیابی و تحلیل ایمنی پارک­های شهری موردشناسی: شهر جهرم، فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری و منطقه­ای، شماره 18، صص 52-37.
اجزاءشکوهی، محمد، علی شیرازی و زهره حدادمقدم (1392)، بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای کیفیت زندگی شهری در سکونتگاه­های غیررسمی پنج تن آل عبا (التیمور مشهد)، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه­ای، شماره 21، صص 79-59.
پوراحمد، احمد، امین فرجی ملایی، آزاده عظیمی و صدیقه لطفی (1391)، تحلیل طبقه­بندی کیفیت زندگی شهری با روش SAW، پژوهش­های جغرافیای انسانی، دوره 44، شماره 4، صص 44-21.
جنتی، عفت و احمد خادم­الحسینی (1395)، مطالعه تطبیقی کیفیت زندگی در گونه­های مختلف بافت فرسوده شهر اصفهان (مطالعه موردی: محلات شهشهان، جلوان و ارزنان)، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، سال پنجم، شماره نوزدهم، صص 74-63.
حاجی­نژاد، علی، جعفر قادری و عزت الله قاسمی­قاسموند (1395)، تحلیل و ارزیابی نابرابری­های کیفیت زندگی در محلات شهری (نمونه موردی: شهر فارسان)، فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ای، شماره 21، صص 178-167.
رهنمایی، محمدتقی، امین فرجی ملایی، حسین حاتمی نژاد و آزاده عظیمی (1391)، تحلیلی بر مفهوم کیفیت زندگی شهری در شهر بابلسر، جغرافیا و آمایش شهری ومنطقه ای، شماره 5، صص 76-49.
رهنمایی، محمدتقی، ایوب منوچهری­میاندوآب و امین فرجی­ملایی (1390)، تحلیل کیفیت زندگی در بافت فرسوده شهر میانداب، مدیریت شهری، شماره 28، صص 240- 223.
زیاری، کرامت­اله، علی مهدی و معصومه مهدیان بهنمیری (1392)، بررسی و سنجش شاخص‌های کیفیت زندگی در شهروندان مهاجر و بومی (مورد پژوهش: شهر قم)، دوفصلنامه مسائل اجتماعی ایران، سال پنجم، شماره 1، صص 78-55.
سجادیان، ناهید، مرتضی نعمتی، صفیه دامن­باغ و علی شجاعیان (1395)، تحلیلی بر رشد سریع شهرنشینی و کیفیت زندگی در کلانشهر اهواز، جغرافیا و آمایش شهری و منطقه‌ای، شماره 18، صص 214-187.
شاه حسینی، پروانه و هانیه توکلی (1392)، تحلیل شاخص‌های کیفیت زندگی شهری مورد: محله وردآورد منطقه 21 شهر تهران، مجله آمایش محیط، شماره 24، صص 144-127.
عنابستانی، علی‌اکبر و زهرا عنابستانی (1391)، تأثیر عملکرد مدیریت شهری بر ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان (مطالعه موردی: شهر جدید گلبهار)، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دوره 4، شماره 4، صص 34-23.
فنی، زهره، سامان حیدری و پرویز آقایی (1394)، سنجش کیفیت زندگی شهری با تأکید بر جنسیت، مطالعه موردی: شهر قروه، دو فصلنامه پژوهشهای بوم­شناسی­ شهری، شماره 12، صص 78-65.
قالیباف، محمدباقر، مجتبی روستایی، مهدی رمضان­زاده­لسبویی و محمدرضا طاهری (1390)، ارزیابی کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی: محله یافت­آباد)، فصلنامه جغرافیا، شماره 31، صص 53-33.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران (1385).
قدمی، مصطفی و سمانه معتمد (1392)، بررسی کیفیت زندگی در شهرهای کوچک با تاکید بر بعد سلامت فردی و اجتماعی (مطالعه موردی: شهر نور، استان مازندران)، جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، شماره 49، صص 50-33.
قربانی، رسول و راضیه تیموری (1391)، تحلیلی بر نقش پارک­های شهری در ارتقای کیفیت زندگی شهری با استفاده از الگوی Seeking-Escaping نمونه موردی: پارک‌های شهری تبریز، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 72، صص 62-47.
کوهشایی، محمد، حسین یغفوری و مجتبی روستا (1395)، سنجش فضایی شاخص‌های کیفیت زندگی در محله­های شهر بم بعد از زلزله با استفاده از مدلهای تصمیم­گیری چندمعیاره، فصلنامة رفاه اجتماعی، شماره 61، صص 220-187.
لطفی، صدیقه (1388)، مفهوم کیفیت زندگی شهری: تعاریف، ابعاد و سنجش آن در برنامه ریزی شهری، فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیای انسانی، سال اول، شماره چهارم، صص 80-65.
محمدی، جمال، اعظم خان­آقایی و علی­اکبر رزم­پوری (1395)، ارزیابی شاخص‌های کیفیت زندگی در شهرهای کوچک اندام (مطالعه موردی: شهر دنا)، فصلنامه فضای جغرافیایی، شماره 55، صص 109-87.
مرصوصی، نفیسه و سید علیرضا لاجوردی (1393)، مطالعه تطبیقی کیفیت زندگی شهری در ایران، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، سال چهاردهم، شماره دوم، صص 95-69.
مشکینی، ابوالفضل، کیومرث حبیبی، آرمان رحیمی کاکه جوب و محمدحامد عبدی (1393)، مقایسه تطبیقی کیفیت زندگی شهری در محله­های جدید و قدیم (محله جدید ظفریه و محله قدیمی قطارچیان سنندج)، پژوهش­های جغرافیای انسانی، شماره 2، دوره 48، صص 276-263.
Baskha, M. et al. (2009), Ranking life quality indicators of Iran provinces, social welfare journal. Vol. 9, No. 37: 95-112.
Cutter, S. (1985) Rating places: Geographers view on quality of life, NewYork: Recourse publications in Geography.
Delfim Saantos, Luise, Isabel martin, (2006), Monitoring urban quality of life experience, Social Indicators Research (2007).
Marans, R. W. (2015). Quality of urban life & environmental sustainability studies: Future.
 Eziyi, O. I. & Amole, D. (2013). Subjective life satisfaction in public housing in urban areas of Ogun State, Nigeria Journal of CITIES, Vol. 35, 51-61.
Mallman C. A. (2000) The needs and processes, goals and indicators; paper presented for the GDID project of the United Nations University, Mimeo.
Protect, M., Gorden, P. (1992) Planning For urban quality London; London: Frances Pinter.
Sufian, A.J.M. (1993).A multivariate analysis of the determinants of urban quality of life in the world's largest metropolitan areas. Urban Studies, 30(8):1319-1329.