موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
نقش مدیریت سبز شهری در توسعه گردشگری پایدار محله تجریش
1
18
FA
ندا
باقری
دانشجوی دکتری جغرافیا برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
ne_bagheri@sbu.ac.ir
محمد تقی
رضویان
استاد دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
m-razavia@sbu.ac.ir
جمیله
توکلی نیا
دانشیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
j_tavakolinia1@sbu.ac.ir
هدف این پژوهش بررسی نقش مدیریت سبز و تاثیر آن بر گردشگری پایدار در محله است. در همین راستا محلات همجوار تجریش به عنوان مطالعه موردی انتخاب گردید، نخست مدیریت شهری در این محلات مطالعه شد سپس شاخص های مدیریت سبز مورد بررسی قرارگرفت و نهایت اثر آن بر روی گردشگری محله ارزیابی گردید. آنچه که بیش ازهمه موارد در این پایداری نقش دارد میزان مشارکت مردم محله است از مهمترین موارد رسیدن به این مشارکت ایجاد نهادها مدنی و احزاب سیاسی است که تنها در وجود توسعه به مثابه آزادی محقق می گردد روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و از لحاظ هدف کاربردی-توسعه ای میباشد. شیوه نمونه گیری بصورت تصادفی- و حجم جامعه آماری 150 نفر انتخاب شده است. روش جمع آوری اطلاعات به دو کتابخانه ای و میدانی بوده است که در تحلیل داده های میدانی از آزمونهای آلفای کرون باخ و اسپیرمن، استفاده شده است. از ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ، ﭼﻮن ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﻲ داری در آزﻣﻮن ﻣﻘﺪار P=0 ، ﻳﻌﻨﻲ از ﻣﻘﺪار 0,05 ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ سپس پایایی بین گویهها از طریق آلفای کرونباخ مورد آزمون قرار گرفت آلفای به دست آمد71/0 است که نشاندهنده پایایی خوبی است. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻓﺮض ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻲ ﮔﺮدد. در خصوص تحلیل پایداری اجتماعی محله تجریش با توجه به آنالیز داده ها می توان بیان کرد با وجود قدمت محله تجریش و حس تعلق مکانی و هویت محله شاخص اجتماعی پایداری در محله با امتیاز 53/3 بیشترین افزایش را نسبت به دیگر شاخص ها داشته است و این متأثر ازمکان هایی است که افراد یک محله را گرد هم جمع می نماید. از نظر نقطه ضعف پایداری اجتماعی در محله تجریش شاخص میزان رضایت از زندگی با امتیاز 2 به دلیل شرایط ناپایدار اقتصادی و معیشتی در کشور و نبود برنامه ریزی مناسب برای تمامی گروه های سنی از جمله تفریح، سرگرمی و سلامت پایین تر از حد مورد نظر می باشد. که نتایج این بررسی بیان می دارد که نقش مدیریت یکپارچه شهری می تواند مشکلات شهری را رفع نموده و در صورتیکه مدیریت شهری با شاخص های مدیریت سبز شهری هم راستا گردد با توجه به موقعیت و پتانسیل موجود گردشگری محله تجریش مدیریت سبز می تواند گردشگری پایدار در محله ایجاد نماید.
مدیریت سبز شهری,توسعه پایدار,گردشگری,محله
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99079.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99079_fd7818825335806f2eaaf3cf8f3f0334.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
تحلیل و بررسی نقش عدالت فضایی در نواحی پیرامونی بر سازماندهی سیاسی فضایی پایدار در شهر تهران
38
19
FA
معصومه
اکبری درگاهی
دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.
akbari_s569898@gmail.com
پیروز
مجتهد زاده
دانشیار جغرافیای سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
d.pir_mojtahedzadeh@gmail.com
مجید
ولی شریعت پناهی
دانشیار گروه جغرافیا، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
majidshareeatpanahi@yahoo.com
پدیدههای انسانی محدود و تک عاملی و گسسته از محیط پیرامون نبوده و شهر به عنوان نمودی مهم از هویت جمعی انسانها از این قاعده مستثنی نیست. با توجه به این مساله هدف این مقاله عبارت است از تحلیل و بررسی نقش عدالت فضایی در نواحی پیرامونی بر سازماندهی سیاسی فضایی پایدار شهر تهران. شهر تهران از جمله کلان شهرهایی است که بیشترین تاثیرپذیری و نیز متقابلا بیشترین تاثیرگذاری را از نواحی پیرامونی در مباحثی مانند جمعیت، مسکن، الودگی هوا، مسائل سیاسی مانند انتخابات، مسائل فرهنگی مثل پوشش... و مسائل اقتصادی داشته است. سوال اصلی مقاله حاضر این است که نقش نواحی پیرامونی در سارماندهی سیاسی فضایی پایدار در شهر تهران چیست؟ روش این مقاله توصیفی تحلیلی است که با استفاده از پژوهشهای انجام شده و آمارها و نقشههای موجود سعی خواهد مساله پژوهش تحلیل و تبیین شود. فرضیه مقاله برای پاسخگویی به سوال فوق این است که شهر سیستمی باز است که با محیط پیرامون خود دارای تبادل است که در نتیجه هرگونه برنامهریزی و سیاستگذاری برای ساماندهی سیاسی و فضایی مولفههای جغرافیایی، اقتصادی و فرهنگی آن نیازمند پرداختن به دلایل آن در فضاهای پیرامونی است. نتایج این مقاله نیز نشان میدهد که تهران به دلیل ربایش منابع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... نواحی پیرامومونی، هم آنها را دچار ناعدالتی میکند و هم خود در سازماندهی سیاسی فضایی پایدار با چالش روبرو شده است.
نواحی پیرامونی,عدالت فضایی,ربایش و جذب,سیستم شهری,سازماندهی پایدار شهری
http://www.jgeoqeshm.ir/article_174890.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_174890_7bb58681a5a327b54b27ba7bdd885ad7.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
مقایسه راهبردهای امنیتی ایران و امریکا برای امنیت سازی در خلیجفارس
39
66
FA
سجاد
عالیفرجا
دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.
s.alifarja@gmail.com
حیدر
لطفی
دانشیار جغرافیای سیاسی و گردشگری، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.
d.lotfi.garmsar023@gmail.com
مجید ولی
شریعت پناهی
دانشیار گروه جغرافیا، واحد یادگار امام (ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
majidshareeatpanhi@yahoo.com
علی اصغر
اسمعیل پور روشن
استادیار جغرافیای سیاسی، واحد یادگار امام (ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
ali.asgh.es@gmail.com
منطقه ی خلیج فارس همواره به عنوان یکی از مناطق مهم امنیتی، راهبردی و اقتصادی در نظام بین الملل از جایگاه ویژهای برخوردار بوده، به گونهای که در طول قرنهای اخیر، پیوسته مورد توجه قدرتهای بزرگ جهانی بوده و از تجاوز آنها در امان نمانده و از ناامنترین و بیثباتترین مناطق در میان مناطق مختلف جهان بوده است. پژوهش حاضر امنیت منطقه خلیج فارس را تنها در سطح نظامی بررسی نکرده بلکه با در نظر داشتن ابعاد متکثر امنیت در عصر حاضر به موضوع تحقیق میپردازد. نزدیکی جغرافیایی و میزان تعاملات سیاسی اقتصادی و... همسایگان و همچنین آسیبپذیریهای متقابل آنان به حدی است که میتوان امنیت و ناامنی در خلیج فارس را به هم پیوسته ارزیابی نمود. ایالات متحده آمریکا که پس از جنگ جهانی دوم سیاست خارجی فعالی را در قبال تحولات جهانی و منطقهای در پیش گرفت. از طرف دیگر یکی از اصلیترین دلایل تمرکز غرب بر خلیج فارس و قرار گرفتن آن در صدر استراتژی آمریکا لزوم جلوگیری از افزایش نفوذ و قدرت مانور ایران در منطقه بوده است. هدف اصلی این مقاله عبارت است از تحلیل و مقایسه راهبردهای امنیتی ایران و امریکا برای امنیت سازی در خلیج<strong> </strong>فارس در سه سطح نظامی و سیاسی و اقتصادی. سؤال اصلی مقاله این است که راهبردهای امنیتی ایران و امریکا برای امنیت سازی در خلیج فارس در سه سطح نظامی و سیاسی و اقتصادی کداماند؟ روش مورد استفاده پژوهش توصیفی- تحلیلی است. نتایج مقاله نشان میدهد که موقعیت ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک خلیج فارس باعث توجه و مداخله قدرتهای بزرگ بین المللی به این منطقه شده و در نتیجه نقشآفرینی قدرتهای بیرونی به عنوان عامل مداخلهگر بیرونی باعث ناکامی تلاشهای درونی برای ایجاد امنیت مبتنی بر مشارکت بازیگران بومی در منطقه شده است و در نتیجه راهبردهای امنیتی ایران و امریکا برای امنیت سازی در خلیج فارس در سه سطح نظامی و سیاسی و اقتصادی با هم متفاوتند.
امنیت,امنیت منطقه ای,خلیجفارس,ایران,امریکا
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99059.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99059_4ca9d8a0b4c62b6054b7209d3bdb8a01.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
تحلیل نابرابری های فضایی در کلان شهرها(نمونه موردی: مناطق یک و ده شهرداری تبریز)
67
88
FA
روشن
کوشانه
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران.
roshan_5700@yahoo.com
بختیار
عزت پناه
استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران.
d_bezatpanah@yahoo.com
میر نجف
موسوی
دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
m.mousavi@urmia.ac.ir
تحولات شهرسازی طی چند دهه اخیر، باعث رشد و توسعه ناموزون فضایی در کلان شهرهای ایران گردیده است. این توسعه ناموزون در پی گسترش فیزیکی شهر باعث بوجود آمدن نابرابری فضایی در کلان شهرها شده که تبعات آن در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و زیست محیطی به طور عام به عنوان یکی از مسائل و مشکلات جامعه تلقی شده و به طور خاص از جمله موضوع های پیچیده و چند بعدی شهرسازی کشور است. سوال اصلی مقاله حاضر این است که پراکنش و میزان برخورداری شاخص های عدالت فضایی (کاربری اراضی شهری) در مناطق یک و ده شهرداری کلان شهر تبریز چگونه است؟ روش این مقاله کیفی است. روش گرداوری اطلاعات کتابخانه ای استو روش تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز توصیفی تحلیلی است. فرضیه ای را که برای پاسخگویی به سوال اصلی در صدد بررسی آن هستیم این است که توزیع نامناسب و نابرابر خدمات در شهرها به علت جا ماندن توسعه شهر از رشد آن، در حال حاضر یکی از چالش های مدیریت شهری در پاسخ گویی به شهروندان است. نتایج مقاله نشان می دهد که شناسایی پراکندگی فضایی جمعیت و توزیع خدمات عمومی شهری در مناطق یک و ده شهرداری کلان شهر تبریز عادلانه نیست.
نابرابری های فضایی,کلان شهرها,تبریز
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99256.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99256_88efdeefe6d5505d194fe561a0e8e257.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
واکاوی و آسیبشناسی مدیریت منابع آب در ایران (نمونهی پژوهشی: استان زنجان)
89
103
FA
افشین
متقی
دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
a.mottaghi@khu.ac.ir
حسین
ربیعی
استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
rabiee@khu.ac.ir
فریده
محمدعلی پور
استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
fm_alipour@yahoo.com
مسعود
امیدی
دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
omidimasoud63@gmail.com
آب بهعنوان یکی از مهمترین بنیادهای زیستی و منبع جغرافیایی استراتژیک، نقش مهمی در سیاستها و برنامهریزیهای ایران داشته است. موقعیت جغرافیایی ایران و قرارگیری بخشهای بزرگی از آن روی کمربند خشک جهانی، مسئلهی آب را بهعنوان یکی از دغدغههای مهم تبدیل کرده است. در این میان، استان زنجان بهعنوان یکی از واحدهای فضایی درون کشوری، در چند سال گذشته با مسائلی متعددی در زمینهی منابع آب مواجه شده است. کاهش حجم آب، فرونشست دشتها، کاهش آبهای زیرزمینی و نیز تغییرات منفی در حوضههای آبریز خزر و مرکزی به عنوان دو آبریز مهم مرتبط با این استان، به مسئلهی آب و پیامدهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی در این استان اهمیت خاصی بخشیده است. در این راستا، تحقیق حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به آسیبشناسی مدیریت منابع آب در استان زنجان در دو بُعد «برخورداری از نهادهای قدرت» و «جایگاه استان در سند بالادستی طرح آمایش کشور» پرداخته است. نتایج، نشان میدهد که در میان نهادهای مرتبط با حوزهی آب، مانند وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی و وزارت کشور، هیچ کدام از وزیران در طول دورههای مختلف دولتها در ایران از استان زنجان نبودهاند. همچنین، استان زنجان در سند بالادستی آمایش کشور، به عنوان یک منطقهی حاشیهای و تحت سیطرهی هستهی مرکزی تهران قرار گرفته است. مجموعهی این دو فرایند، سبب شده است تا سیاستگذاریهای مرتبط با منابع آب از سوی مرکز به این استان تحمیل شود. این سیاستگذاریها به دلیل مرکزیتگرایی و عدم توجه به محلیگرایی، نتوانسته است برنامهریزی کارآمدی برای مدیریت منابع آب استان زنجان در پیش گیرد.
آب,نهادهای قدرت,آمایش سرزمین,مرکز-پیرامون,استان زنجان
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99015.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99015_1ba22239835046f0408cd7e403f3f0bd.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
بررسی نقش عوامل هویت بخش در سکونتگاههای نابسامان شهر ساوه
105
116
FA
علی
نوری کرمانی
واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
noorikermaniali@gmail.com
کبری
طاهری
دانشجوی دکترا جغرافیا برنامه ریزی شهری ، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
taherisodabe@yahoo.com
شهر تنها یک سکونتگاه نیست، بلکه آبادی است که روح اجتماع در آن دمیده شده و از آن هویت می گیرد. هویت شهری، هویت جمعی است که با تبلور عینی در فیزیک و محتوای شهر معنادار شده و با ایجاد تداعی خاطرات عمومی شهروندان و تعلق خاطر، شهرنشینان را به سوی شهروند شدن هدایت می کند. بی توجهی به این امر باعث می شود، شهروندان یک محله احساس تعلق به محل زندگی خود نداشته و محله ای ناپایدار شکل گیرد. هدف تحقیق ارزیابی عوامل اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، کالبدی بر هویت بخشی سکونتگاه های نابسامان شهر ساوه می باشد. تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی و بصورت پیمایشی از طریق پرسشنامه انجام گرفت. جامعه آماری تمام ساکنان بالای 18 سال شهر ساوه می باشد که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 322 نفر تعیین گردید. نتایج به دست آمده نشان می دهد که شاخص های اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و طبیعی همبستگی مثبت و معناداری با هویت بخشی محله دارند. به علاوه بین هویت و مدت سکونت تفاوت معنادار مشاهده شد و شهروندانی که مدت سکونت بیشتری داشتند، عوامل هویت بخشی و هویت مکانی این محله را مطلوب تر ارزیابی کرده اند. به طور کلی این تحقیق ثابت کرد صرف سکونتگاه نابسامان بودن نمی تواند موجب ضعیف شدن هویت شهروندان گردند. چنان که ساکنان محله یاقوت آباد با وجود غیر رسمی و نابسامان بودن و عدم رسیدگی های مناسب از سوی مدیریت شهری، حس هویت زیادی را نسبت به محله خود دارند.
هویت بخشی,عوامل هویت بخشی,سکونتگاه نابسامان,شهر ساوه,محله یاقوت آباد
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99017.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99017_5f4185871d3cbde297729d0ff4862624.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
واکاوی نقش شاخصهای تأثیر گذار در شهر خلاق جهت خلق فضاهای تعاملی شهری (مورد مطالعه: شهر ری)
117
136
FA
منیر
میرزایی
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاداسلامی، سمنان، ایران
monirmirzayi_114@yahoo.com
عباس
ارغان
دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران
abas.arghan@yahoo.com
محمد رضا
زند مقدم
استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران
fallahpour.s@yahoo.com
شهر خلاق میتواند نیازها و خواستههای جوامع شهری را در ابعاد گوناگون برطرف کند نیازهایی که هریک در رشد شهر تأثیر گذار است فضای شهری زمانی تحقق میپذیرد که شخص یا افرادی بخواهند از آن استفاده کنند یا در این فرآیند دخیل باشند و این فرآیند از یک سو به پویایی محیط و از سوی دیگر به بروز طبقه خلاق کمک میکندکه عوامل تأثیر گذار (سرمایه انسانی، نوآوری، سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی) به عنوان شاخصها در ایجاد خلاقیت و برنامه ریزی میتواند تأثیر گذار باشد که در این تحقیق بطور کلی به آن پرداخته شده است هدف پژوهش حاضر بررسی شاخصهای تأثیر گذار جهت خلق فضاهای تعاملی با تاکید بر شهر خلاق میباشد در این راستا با توجه به موضوع پژوهش از روش پیمایش استفاده شده است به لحاظ سطح مطالعه، در دو سطح توصیفی و تبیینی (توصیفی- تحلیلی) استفاده گردید همچنین برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرم افزارهای آماری چون SPSS، و نرم افزار Super decision استفاده شده است در سطح توصیفی از جداول یک بعدی، درصد و فراوانی استفاده شده است همچنین در سطح استنباطی نیز برای آزمون فرضیات از آزمونهای T-Test، تی دو نمونه مستقل، تحلیل مسیر، پیرسون استفاده گردیده است و برای رتبه بندی عوامل مؤثر بر تحقق شهر خلاق از مدل ANP بهره گرفته شده است در نهایت نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که سرمایه اجتماعی پیش بینی کننده خوبی برای تبیین و بررسی سطح شهر خلاق در شهر ری میباشد.
شهر خلاق,فضا,تعامل,شهر ری
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99020.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99020_1898abfc652bc2271dc2e862d7aec513.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
ساختار ژئوپلیتیکی الگوی همگرایی منطقه ای خاورمیانه: مطالعه موردی کشورهای ایران، عراق و ترکیه
137
158
FA
سعید
محمدی پور
دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
mohamadipoursaeed@yahoo.com
محمد
اخباری
دانشیار جغرافیای سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
d.m.akhbari@gmail.com
فرهاد
حمزه
استادیار جغرافیای سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
geofarhad77@yahoo.com
منطقه غرب آسیا با تشابهات کشورهای آن در چالشها و برخی قوتها، ضعفها و فرصتها بعضا شامل کشورهایی با مختصات سیاسی، امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و موقعیتی همگرا میشود. یکی از زیرمنطقههای این منطقه شامل کشورهای ایران، عراق، ترکیه است. هدف این مقاله تحلیل و بررسی ساختار ژئوپلیتیکی الگوی همگرایی منطقهای خاورمیانه میان کشورهای ایران، عراق و ترکیه است. سوال اصلی مقاله این است که بر اساس واقعیتهای ژئوپولیتیکی منطقه چه نوع الگویی میتوان ارائه داد که ضمن تنشزدایی به نوعی همگرایی منطقهای پایدار بین سه کشور منجر گردد؟ فرضیه ای را که برای پاسخگویی به این سوال در صدد تحلیل آن هستیم این است که با توجه به واقعیتهای ژئوپلیتیکی خاورمیانه می-توان الگویی شامل تعدیل و کاهش ضعفها و تهدیدات ژئوپولیتیکی و بهرهگیری مناسب از قوتها و فرصتهای ژئوپلیتیکی ارائه داد که ضمن تنشزدایی به نوعی همگرایی منطقهای پایدار بین سه کشور منجر گردد. این مقاله از نظر هدف جز تحقیقات کاربردی محسوب میگردد. به لحاظ ماهیت و روش نیز در دسته تحقیقات توصیفی- تحلیلی قرار می-گیرد. اطلاعات مورد نیاز مقاله به شیوه کتابخانهای و اسنادی گردآوری شده است. در این میان بخشی از اطلاعات از طریق مراجعه به کتابخانهها و بخشی نیز از طریق فضای مجاز و پایگاههای علمی معتبر داخلی و خارجی از طریق دریافت مقالات، گزارشها و تحلیلهای علمی گردآوری شده است. یادداشتها، مصاحبهها و نظرات صاحبنظران در این حوزه هستند نیز مورد استفاده واقع شده است.
ساختار ژئوپلیتیکی,همگرایی,منطقه خاورمیانه,ایران,عراق,ترکیه
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99022.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99022_0273464cd28ce9b4ea494d02b10a6782.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
ساختار کالبدی- فضایی شهر یزد از آغاز دوره اسلامی تا پایان دوره آلمظفر براساس مدارک و شواهد موجود
159
178
FA
سید فضل الله
میر دهقان اشکذری
استادیار گروه ایرانشناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
ashkezar1363@gmail.com
محمد ابراهیم
زارعی
دانشیار گروه باستان شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان ، ایران
mezarei19@gmail.com
جعفر
نوری
استادیار گروه ایرانشناسی، دانشگاه میبد، میبد، ایران
nouri.jafar21@yahoo.com
شهر یزد یکی از شهرهایی است که علیرغم توسعه و گسترش، هنوز بخشهای قدیمی خود را، که امروزه بافت تاریخی را تشکیل میدهند، در دل خود حفظ کرده است. این شهر از ساختارهای مختلفی تشکیل میشد که مهمترین ساختار آنرا محلات تشکیل میدادند. اما، میتوان عوامل گوناگونی را در شکلگیری و توسعه شهر و به تبع آن ساختار محلات دخیل دانست. ساختار مذهبی شهر از مساجد و آرامگاههای مختلفی تشکیل میشد که میتوان از مسجد جامع به عنوان اصلیترین بخش این ساختار نام برد که در مرکز شهر واقع شده بود. همین امر باعث گردید تا در دوره آل مظفر بازار چهارسوق، مهمترین مرکز اقتصادی شهر، در کنار آن ساخته که خود باعث ایجاد تغییر در محلات شود. ساختار آموزشی از مدارس گوناگونی تشکیل میشد که برخی از آنها جزئی از مجموعه بزرگتر بودند. این مدارس به همراه بناهای عامالمنفعه تأثیرات زیادی را در شکلبخشی در ساختار محلات داشتند و تغییراتی را در درون آنها ایجاد نمودند. وجود برجوباروی شهر باعث شده بود تا محلات به دو بخش خارج حصار و داخل حصار تقسیم شوند که با گسترش آن به محدوده محلات داخل حصار افزوده میشد. مهمترین منبع تأمین آب شهر قنات های متعددی بود که بوسیله پایاب و آبانبار دسترسی را امکانپذیر کرده و آسیابهای متعددی از آن بهره میبردند و برخی از محلات به واسطه آنها شکل گرفتند. درنتیجه میتوان گفت در شکلگیری و توسعه شهر یزد ساختارهای متفاوتی مانند ساختارهای مذهبی، اقتصادی، آموزشی، مجموعه های گوناگون و غیره دخیل بودند و هرکدام موجب شکلگیری و توسعه بخشی از شهر شدند.
یزد,بافت تاریخی,دوره اسلامی,روند شکل گیری ساختاری ـ فضایی,متون محلی
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99025.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99025_363e65d7d7009dca5c7fe7e5519b2482.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
تحلیل نقش گردشگری خانه های دوم در تحولات زیست محیطی روستاهای هدف گردشگری شرق استان گیلان در دهه اخیر
179
193
FA
محمدتقی
لطفی نیا
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
mohammadtaghilotfinia1359@yahoo.com
تیمور
آمار
دانشیار گروه جغرافیا، واحد رشت،دانشگاه آزاد اسلامی،رشت،ایران
ta.amar@iursht.ac.ir
گردشگری خانه های دوم یکی از الگوهای گسترش گردشگری در نواحی روستایی است که سبب تاثیرات مختلف از جمله تاثیرات زیست محیطی در روستاها می شود . هدف این پژوهش بررسی نقش گردشگری خانه های دوم در تحولات زیست محیطی روستاهای هدف گردشگری شرق استان گیلان در دهه اخیر(95-85) است. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی- تحلیلی است که بخش عمدهای از داده های آن بر اساس مطالعات میدانی صورت گرفته است. نتایج بیانگر آن است که گردشگری خانه های دوم عمدتاً اثرات منفی همچون تغییر کاربری اراضی و تخریب باغ ها و مزارع، افزایش تولید زباله و رها سازی آن در محیط روستاها ، تخریب پوشش گیاهی، آلودگی های صوتی ، هوا ، بصری ، آب و... بر محیط زیست روستاهای ناحیه مطالعاتی داشته است.براساس یافته در سال 95 تعداد 169 خانه دوم در ناحیه مطالعاتی احداث شده که از رشد 6/110 درصدی نسبت به سال 85برخوردار بوده و بیشترین تغییرات کاربری اراضی به ترتیب در روستاهای حسن سرا(6/56هکتار) و انبارسر(3/22هکتار) در دهه اخیررخ داده است. براساس مطالعات میدانی، میزان تولید زباله در فصول گردشگری حدود 80٪نسبت به فصول غیر گردشگری رشد داشته که در این راستا بیشترین تولید زباله در فصول گردشگری مربوط به روستاهای انبارسر(حدود420کیلوگرم) و حسن سرا(حدود350کیلوگرم) می باشد.
گردشگری خانه های دوم,تحولات زیست محیطی,روستاهای هدف گردشگری,شرق گیلان
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99028.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99028_2624d81bc9a224c210715ceced91213f.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
چالش ها و راهبردهای نهادی مدیریت و توسعه پایدار حریم تهران
195
213
FA
مرتضی
بنا
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
morteza.bana@yahoo.com
رحیم
سرور
استاد گروه جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
sarvarh83@gmail.com
ریباز
قربانی نژاد
استادیار گروه جغرافیا، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
rebazghorbani@gmail.com
حریم تهران به دلیل افزایش جمعیت و همجواری با سایر شهرها به کانوان مشکلات اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و مدیریتی تبدیل شده است. مدیریت آن از مهمترین چالشهای پیش رو در این عرصه است. زیرا دولت و در کنار آن مدیریت منطقه شهری تهران باید بتوانند، ضمن ایفای نقش مطلوب در فضای تازه جهانی، توسعه ای پایدار و محیطی قابل زیست را برای ساکنان 15 میلیون نفری این پهنه فراهم سازند. نوع تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و در جمعآوری اطلاعات از مطالعات میدانی و کتابخانهای استفاده شده است. همچنین برای تجزیه و تحلیل یافته ها از مدل ترکیبی(SWOT-AHP) بهره گرفته شده است. یافتهها نشان میدهد که در بین عوامل مورد بررسی موضوع مدیریتی- نهادی با کسب امتیاز 0.232 بیشترین اهمیت و اثرگذاری را دارد. دومین موضوع عامل اقتصادی می باشد که با کسب امتیاز 0.214 درجایگاه دوم واقع شده است و سومین بخش اثرگذار موضوع کالبدی می باشد که امتیاز ان برابر 0.192 و این مقدار منعکس کننده میزان اهمیت و اثرگذاری ان است. همچنین نمودار تحلیل حساسیت نشان می دهد که استراتژی تهاجمی دارای بیشترین حساسیت و استراتژی تدافعی نیز دارای کمترین حساسیت می باشد.
حریم,مدیریت یکپارچه,توسعه پایدار,تهران
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99029.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99029_e6bd8d113999f063c8fabf1b8bac84a9.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
چالش های امنیتی ایران و پاکستان در مقابله با پدیده تروریسم در دوره زمانی 2001 تا 2017
215
236
FA
محمد
محمودی بالاگفشه
دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، گروه جغرافیا، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
mohammad.mahmoodi.balagafsheh@gmail.com
علی
بیژنی
استادیار ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎی ﺳﯿﺎﺳﯽ، گروه جغرافیا، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران،ایران.
ahm.bijani3so@yahoo.com
محمد
اخباری
دانشیار جغرافیای سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
dr.m.akhbari@gmail.com
در دنیای مدرن تروریسم یکی از موضوعات اصلی و درهم تنیده حوزه امنیت ملی و بینالمللی است. مقابله با تروریسم مجموعه اقداماتی است که با رویکرد تدافعی یا پیشگیرانه برای تعدیل اثرات رفتارهای خشونتآمیز در عرصه سیاسی و اجتماعی با توسل بر نیروهای نظامی، اعمال اقتصادی بهرهگیری از نیروهای بومی انجام میشود. با توجه اینکه کشورهای ایران و پاکستان در معرض این تهدید قرار دارند، ضرورت مقابله با این پدیده، نگارندگان بر آن داشت تا در این مقاله درصدد بررسی چالشهای امنیتی ایران و پاکستان در مقابله با پدیده تروریسم در دوره زمانی 2001 تا 2017 برآیند. ایران و پاکستان دارای مرزهای مشترک هستند که طول آن به بیش از 900 کیلومتر میرسد، این مرزها طی یک دهه گذشته به محل تردد گروههای تروریستی تبدیل شده که در خاک ایران به فعالیتهای تروریستی دست میزنند. سؤال اصلی مقاله این است که چالشهای امنیتی ایران و پاکستان در مقابله با پدیده تروریسم در دوره زمانی 2001 تا 2017 کداماند؟ فرضیه این مقاله برای پاسخگویی به سؤال اصلی این است که با وجود اراده دو کشور ایران و پاکستان برای مقابله با تروریسم مرزی اما با چالشهای خارج از دایره اراده دو کشور که ناشی از جبر جغرافیایی، سیاسی، اقتصادی و نیز دخالتهای کشورهای ثالث منطقهای و غیر منطقهای است مواجه هستند. نتایج مقاله نیز نشان میدهد که مؤلفههای جغرافیایی، اعتمادسازی در روابط امنیتی ایران و پاکستان و نقش واگرای کشورهای همسایه و غیر همسایه چالشهای امنیتی ایران و پاکستان در مقابله با پدیده تروریسم میباشند. روش تحقیق در این رساله از نوع مطالعات توصیفی، تحلیلی است و به روش کتابخانهای انجام میپذیرد. اطلاعات اسنادی و کتابخانهای از طریق مراجعه به کتب، مجلات علمی و پژوهشی، مقالات و سایتهای اینترنتی گردآوری شده است.
ایران,پاکستان,تروریسم,امنیت,جبر جغرافیایی
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99032.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99032_e4451f861b59881e0d522f42a9b074ea.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
ارزیابی پیاده روهای شهری با تاکید بر مطلوبیت شهری (مطالعه موردی: شهر رشت)
237
246
FA
حسین
کلانتری خلیل آباد
دانشیار گروه مدیریت و برنامه ریزی شهری، پژوهشگاه علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی، تهران، ایران.
parniansaba@yahoo.com
طیبه
قائمی راد
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
t.ghaemi@ut.ac.ir
امروزه افزایش شهرها و رشد شهر نشینی و در نتیجه استفاده روزافزون از اتومبیل و وسایل نقلیه عمومی نه تنها باعث افزایش اثرات مخرب آنها بر محیط زیست شهری شده، بلکه برای سلامت انسانهای شهر نشین نیز مشکلاتی را به همراه داشته است. یکی از مهمترین عوامل موثر بر کاهش این اثرات نامطلوب، ایجاد فضاهایی مطلوب جهت پیاده روی در محیط های شهری است. شهر رشت به عنوان مرکز استان گیلان بدلیل آب و هوای معتدل و وجود زمینهای حاصلخیز دارای فشرده ترین نسبت جمعیت به وسعت در میان شهر های ایران است، در نتیجه اهمیت ایجاد پیاده روهای مناسب برای تشویق مردم به پیاده روی امری الزامی است. هدف این پژوهش ارزیابی سه پیاده رو اصلی شهر رشت با استفاده از اولویت بندی مولفه های مطلوبیت شهری است. روش تحقیق بر مبنای روش توصیفی – تحلیلی است و از روش تحلیل سلسله مراتبی(AHP) جهت تعیین اولویت معیارها و زیرمعیارهای موثر بر مطلوبیت فضاهای پیاده روی استفاده شده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد بر اساس اولویت معیارها و زیر معیارهای منتخب و موثر بر کیفیت فضاهای پیاده روی، پیاده رو خیابان مطهری بالاترین میزان کیفیت و پیاده رو خیابان شریعتی و خیابان امام خمینی به ترتیب رتبه های بعدی را از نظر کیفیت مولفه های مطلوبیت فضاهای پیاده روی به خود اختصاص می دهند. در میان معیارها و زیر معیارهای مورد بررسی معیارهای عملکردی دارای بالاترین اولویت و زیرمعیارهای نظافت و پاکیزگی، تعاملات اجتماعی و خوانایی و تصویر پذیری به ترتیب بالاترین اوزان را به خود اختصاص دادند.
پیاده رو شهری,مطلوبیت شهر,تحلیل سلسله مراتبی,شهر رشت
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99034.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99034_7de85d1044292f1498bab1a7b54531ed.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
شناسایی و تحلیل فضایی گسترههای فقر شهری با استفاده از آمار فضایی در محیط GIS مطالعه موردی: شهر اردبیل
247
262
FA
عطا
غفاری گیلانده
دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
a_ghafarigilandeh@uma.ac.ir
پروین
ده ده زاده سیلابی
0000-0002-0939-2747
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
p_dadazade@yahoo.com
حسین
نظم فر
0000-0002-5958-5256
دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
nazmfar@uma.ac.ir
علیرضا
محمدی
3-استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
a.mohammadi@uma.ac.ir
گسترههای فقر که بخش جداییناپذیری از مناطق شهری را تشکیل دادهاند، به دلیل تبعات و پیامدهای منفی این پدیده (فقر) و گسترش آن همواره مورد توجه برنامهریزان قرار گرفتهاند. مساله مهم در جلوگیری از گسترش پدیده فقر، شناخت دقیق پهنههای فقر و تبلور فضایی آن در شهرهاست. بر این اساس، با توجه به اهمیت مطالعه توزیع فضایی فقر در جوامع شهری و با لحاظ اینکه مطالعه این پدیده، زمینه تصمیمگیری و برنامهریزی مناسب به منظور کاهش مشکلات مرتبط با فقر را برای برنامهریزان و مدیران در محلات شهری فراهم میکند، پژوهش حاضر با هدف تحلیل توزیع فضایی فقر، شناسایی بلوکهای فقیرنشین و خوشهبندی فقر در بلوکهای شهری اردبیل با استفاده از 31 شاخص اجتماعی، اقتصادی و کالبدی انجام شده است. مبتنی بر این خصیصهها از مدلهای آمار فضایی، تحلیل لکههای داغ و خودهمبستگی فضایی در نرمافزار Arc/GIS استفاده شده است. بر اساس نتایج پژوهش بلوکهای شهری اردبیل به لحاظ شاخصهای مورد بررسی در طیفهای متفاوتی قرار دارند. همچنین بر اساس مدل خودهمبستگی فضایی (موران)، الگوی پراکنش فقر در شهر اردبیل از مدل خوشهای تبعیت میکند و این نوع پراکنش باعث ایجاد دوگانگی فضایی در این شهر شده است.
تحلیل فضایی,فقر شهری,آمار فضایی,شهر اردبیل
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99040.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99040_9b1fac85de1821fc473b470b6184bca4.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
نابرابریهای فضایی ـ اجتماعی در مواجهه با خطر سیل (مطالعۀ موردی شهر میانه)
263
275
FA
رسول
صمدزاده
0000-0003-0489-5457
دانشیار جغرافیا، گروه جغرافیا، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران
samadzadehr@gmail.com
هادی
رشتبر
دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.
hadirashtbar65@gmail.com
گسترش شهرنشینی و افزایش جمعیت شهری مخصوصاً در کشورهای در حال توسعه همراه با رشد افقی شهرها نیاز به زمین را افزایش داده است. این نیاز مخصوصاً در کشورهای کوهستانی از جمله ایران که بخش عمدهای از زمین-های هموار آن محدود به مسیلها و بسترهای رودخانهای است، ناگزیر به سمت پهنههای سیلخیز کشیده شده است. شهر میانه همچون تمامی کانونهای مدنی ایران در گذشته در کنار منابع آبی مانند رودخانهها، استقرار یافته است. امروزه افزایش جمعیت شهری ضمن گسترش فیزیکی شهر نیاز به زمین را برای توسعۀ کالبدی آتی افزایش داده است. هدف این پژوهش تحلیل نابرابریهای فضایی ـ اجتماعی در مواجهه با خطر سیل است. این پژوهش بر اساس هدف، علمی و بر اساس ماهیت، علّی ـ تطبیقی است. گردآوری اطلاعات بر اساس300 پرسشنامه صورت گرفته و برای آزمون فرضیه از آزمون t مستقل و کای اسکوئر استفاده شده است. بر اساس این دو آزمون بین درآمد خانوار و نابرابریهای فضایی- اجتماعی در مواجهه با خطر سیل رابطهای معنادار وجود دارد. خانوار با درآمد پایین توانایی تهیه مسکن در مناطق امن را نداشته لذا، در مناطق حادثهخیز و خانوار با درآمد بالا دور از محدودة خطر سیل استقرار یافتهاند. عدم توجه به اصول شهرسازی و معیارهای مکانگزینی باعث گردیده 28/8 هکتار از مساحت شهر میانه در پهنۀ خطر سیل رودخانه قوریچای قرار گیرد. عدم رعایت حریم رودخانه و احداث اماکن مسکونی در حریم آنها منجر به محدود کردن بستر رودخانه و بالا آمدن سطح آب از بستر و در نهایت منجر به بروز خسارت فراوان در دورههای سیلابی میگردد.
نابرابریهای فضایی,اجتماعی,خطر سیل,آزمون کای اسکوئر,t مستقل,شهر میانه
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99041.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99041_9985bf471dc9742ae27cc938bbe953bb.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
ارزیابی نوسانات دما و بارش آیندة دشت اردبیل به منظور مدیریت و برنامه ریزی تاریخ شروع کشت و طول دوره رشد گندم
277
288
FA
برومند
صلاحی
دکترای تخصصی اقلیم شناسی، استاد گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
bromand416@yahoo.com
احمد
نوحه گر
دکترای ژئومورفولوژی، استاد، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
nohegar@ut.ac.ir
محمود
بهروزی
دانشجوی دکتری اقلیم شناسی دانشگاه ملایر، ملایر، ایران.
behrouzimahmoud@gmail.com
در این مطالعه، اثر رخداد تغییر اقلیم بر زمان کشت، طول دوره رشد گندم دیم در منطقة اردبیل بررسی شد. جهت سازگاری با پدیدة تغییر اقلیم، تقویم زراعی مناسب برای کشت گندم دیم در اردبیل تهیه شد. برای دستیابی به این رهیافت، ابتدا رخداد تغییر اقلیم در منطقه با استفاده از ریزمقیاسنمائی آماری، دادههای خروجی مدل CanESM2 به کمک نرمافزار SDSM تحت سناریوی RCP 4.5 بررسی و پارامترهای اقلیمی بیشینة دما، کمینة دما و بارندگی منطقه برای دورة آینده (2040-2011) شبیهسازی شد. سپس تاریخ کاشت با توجه به دو شاخص دما و بارندگی برای دوره پایه و آینده تعیین شد. نتایج محاسبه طول دورة رشد با استفاده از شاخص GDD به دست آمد و در نهایت تقویم زراعی مناسب برای سالهای آینده بر اساس همین شاخص تعیین شد. نتایج نشان داد که دما در حال افزایش است و میانگین دمای سالانه اردبیل از 2/9 به 2/10 درجه سانتیگراد افزایش خواهد یافت؛ اما از میزان بارندگی به مقدار 15 میلیمتر کاسته خواهد شد. تحت شرایط اقلیم آینده طول دوره رشد 20 روز نسبت به دوره پایه کاهش خواهد یافت. تاریخ کاشت گندم دیم 15 روز به تعویق خواهد افتاد و زمان مناسب کاشت در نیمه دوم مهرماه خواهد بود.
بارش,دشت اردبیل,دما,گندم,مدلهای اقلیمی
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99045.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99045_1513370f46a4470fb35d0e404fb50e8b.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
جایگاه الگوهای رفتاری روستاییان در شیوههای نوسازی کالبدی روستا
289
302
FA
بتول
شمسالدین
دانشجوی دوره ی دکترای معماری، گروه معماری، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران.
shamsaddin.b@gmail.com
آزاده
شاهچراغی
دانشیار گروه معماری، گروه معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران
a.shahcheraghi@srbiau.ac.ir
حمید
ماجدی
https://orchid.org/0
استاد گروه شهرسازی، گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
majedi_h@yahoo.com
الگوهای رفتاری از جمله عوامل تاثیرگذار بر کیفیت نوسازی روستایی است. سازماندهی الگوهای رفتاری در پروسهی نوسازی میتواند، سبب حیات یا مرگ تدریجی روستاها شود. در واقع حفظ ارتباط کالبد با الگوهای رفتار بومی بر مفاهیم خلوت، فضای شخصی، ازدحام و قلمرو تاثیر میگذارد و این مفاهیم برخاسته از فرهنگ بومی هر روستا میباشند. نوسازی بدون توجه به الگوی رفتار بومی سبب تغییر چهرهی روستا و در دراز مدت تغییر هویت روستا خواهد شد. تحقیق حاضر با هدف روشنگری نقش الگوهای رفتاری در نوسازی روستایی، با روش تحلیل محتوای کیفی و به مقایسه تطبیقی الگوهای رفتاری در مسکن نوسازی شده و مسکن بومی روستاهای استان کرمان پرداخته است. نمونههای مورد مطالعه با توجه به تفکیک و تقسیم روستاهای استان کرمان و به صورت نظری و هدفمند انتخاب شدهاند. در سطح تدابیر از پرسشنامههای کیفی، مصاحبه، ثبت مشاهدات استفاده شده است و با استفاده از روش استدلال منطقی تحلیل یافتهها انجام شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد الگوهای رفتاری نقش تعیین کنندهای در ایجاد نوسازی هویتمند دارند و بیتوجهی به این الگوها، موجب حذف یا تغییر بسیاری از کارکردها و در نهایت شیوه زندگی روستانشینان شده است. در کل مطالعات انجام شده در این تحقیق تلاش روستانشینان را، در جهت حفظ رفتارهای بومی در خانههایی نوسازی شده با وجود تغییرات کالبدی نشان میدهد و بر لزوم توجه مضاعف به الگوهای رفتار بومی ساکنان در جهت حفظ هویت هر روستا تأکید مینماید.<br /><br /><br />واژگان کلیدی: الگوهای رفتاری ، نوسازی، روستا، هویت، استان کرمان
روستا,استان کرمان,الگوهای رفتاری,نوسازی,هویت
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99050.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99050_d5ec1382b3f54b892d08a0d16c79439b.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
بررسی تأثیرپذیری شاخص معنی کیفیت محیطی از تحولات مسکن( مطالعه موردی سکونتگاه های روستایی بخش سنگر شهرستان رشت)
303
326
FA
حمید
زیران
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.
behnamziran@yahoo.com
محمد باسط
قرشی مینا آباد
استادیار جغرافیا و برنامهریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.
ghoreshi@iaurasht.ac.ir
تیمور
آمار
دانشیار جغرافیا و برنامهریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.
ta.amar@iursht.ac.ir
عیسی
پوررمضان
0000-0002-2637-8517
استادیار جغرافیا و برنامهریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.
pourramzan@iaurasht.ac.ir
ویژگیهای اقلیمی در استان گیلان موجب شده است تا شرایط این استان ازنظر جغرافیایی نسبت به سایر استانهای کشور متفاوت باشد. شرایط پرباران این استان در نحوه زندگی و ساختار اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی ساکنان آن تأثیر فراوان داشته است. بهطوری که در پی این تأثیرات، شاهد تحولات جغرافیایی مسکن روستایی در این منطقه از کشور هستیم. در شرایطی که ساختار مسکن روستایی باید در سایه توجه به شرایط و عوامل محیطی هر منطقه باشد و تحولات، متأثر از متغیرهای محیط قرار گیرد، اما به نظر میرسد که در بخش سنگر شهرستان رشت این رابطه در بعضی از نقاط روستایی و به دلایل مختلف، حالت نأمانوسی به خود گرفته است؛ تمامی این تحولات در تجمیع با یکدیگر اثری بر مساکن این بخش گذاشتهاند که بر کیفیت محیطی را نیز تحت شعاع خود قرار دادهاند؛ در بخش سنگر روند تحولات به خصوص در شیوه زندگی روستاییان سریعاً تغییر یافته است و به طوری که طی چند دهه اخیر، روستاها، تحت تأثیر تغییرات اجتماعی، از لحاظ زیستی و فرهنگی، دچار دگرگونی فزایندهای شدهاند. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که تحولات مسکن یک دهه اخیر بخش سنگر شهرستان رشت چه تأثیری بر مؤلفه معنی نواحی روستایی گذارده است؟ برای<strong> </strong>رسیدن<strong> </strong>به<strong> </strong>این<strong> </strong>مهم، از<strong> </strong>روش<strong> </strong>توصیفی-<strong> </strong>تحلیلی<strong> </strong>و<strong> </strong>نرمافزار<strong> Spss </strong>در<strong> </strong>تحلیل<strong> </strong>دادهها<strong> </strong>استفاده<strong> </strong>شده<strong> </strong>و<strong> </strong>با<strong> </strong>بهکارگیری<strong> </strong>آزمونهای<strong> </strong>آنالیز<strong> </strong>واریانس یکطرفه، همگنی کای دو،رگرسیون خطی<strong> </strong>و آزمون <strong>T</strong> یک طرفه و زوجی،<strong> </strong>به<strong> </strong>ارزیابی<strong> </strong>هرکدام شاخصها<strong> </strong>پرداخته<strong> </strong>شده<strong> </strong>است. با<strong> </strong>استفاده<strong> </strong>از<strong> </strong>فرمول کوکران،<strong> </strong>تعداد<strong> </strong>344<strong> </strong>پرسشنامه<strong> </strong>در<strong> </strong>روستاهای<strong> </strong>مورد مطالعه<strong> </strong>توزیع<strong> </strong>گردیده<strong> </strong>است.<strong> </strong>این<strong> </strong>پرسشنامهها تأثیرپذیری کیفیت<strong> </strong>محیطی را در مقابل تحولات مسکن از طریق مؤلفه معنی را مورد بررسی قرار داده است. نتایج<strong> </strong>حاصل نشان میدهد که کیفیت محیطی روستاهای شهرستان رشت در دهه گذشته بهبود یافته است و این که بهرهگیری از دانش بومی در تحولات مسکن و ایجاد شاخص معنی باعث ارتقاء کیفیت محیطی منطقه شده است<strong><em>.</em></strong>
مؤلفه معنی,کیفیت محیطی,شهرستان رشت,بخش سنگر
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99052.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99052_bf891b854288197bc50ddcc740959217.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
تحلیل جغرافیایی- حقوقی تروریسم در غرب و جهان اسلام بر اساس آموزههای اسلامی و قواعد حقوق بین الملل
327
352
FA
علی
حایک
گروه حقوق، واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران.
hayekali@yahoo.com
احمد
رمضانی
استادیار حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران.
ramazani@usc.ac.ir
مریم
مرادی
استادیار حقوق، گروه حقوق، واحد قشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران.
maryam.moradi@iauqeshm.ac.ir
سید باقر
میر عباسی
استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
mirbasi@ut.ac.ir
محمد
صادقی
استادیار پژوهشکده تحقیقات و مطالعات هرمز، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران.
mrs427@yahoo.com
تروریسم تفسیری تنگ نظرانه و محدود از قواعد و اصول در قلمرویی جغرافیایی به نفع گروهی خاص و بر علیه دیگران است. تروریسم در خلاء اتفاق نمیافتد بلکه فضامند بوده و در معنای کلاسیک در یک واحد جغرافیایی محلی ملی و یا منطقهای دست به وحشتآفرینی میزند. پدیده تروریسم و گستره و جغرافیای آن هم در جهان اسلام و هم در غرب تاریخچه و پیشینه طولانیای دارد. از طرف دیگر منابع حقوق اسلامی و قواعد حقوق بینالملل نیز هر کدام با ادبیات متفاوت به پدیده تروریسم نگریستهاند. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که قلمرو جغرافیایی تروریسم در جهان اسلام و غرب در چه مناطق و کشورهایی بوده و این که آموزههای اسلامی و قواعد حقوق بینالملل این پدیده را چگونه تفسیر کردهاند؟ روش تحقیق مقاله توصیفی تحلیلی است که در آن سعی خواهد شد با استفاده از مقالات علمی و پژوهشی و نیز منابع کتابخانهای به تحلیل و تبیین موضوع پژوهش پرداخته شود. نتایج مقاله نشان میدهد که پدیده تروریسم بر خلاف ادعای رسانههای غربی هم در غرب و هم در جهان اسلام به کم و بیش فراوانی داشته و آموزههای اسلام و حقوق بینالملل نیز هر چند با ادبیات متفاوت این پدیده را محکوم و مجازاتهایی را برای عاملان در نظر گرفتهاند؛ بنابراین تروریسم محصول فرهنگ و جغرافیایی خاص نیست و این که فتنهها و سوء استفاده عوامل خارجی بیشتر از انگیزههای داخلی در خیزش آن نقش داشته است.
تروریسم,تحلیل جغرافیایی- حقوقی,جهان اسلام,حقوق بینالملل
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99080.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99080_fbbac269585a414c6243dc4f015030e4.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
از نشانه های شهری تا نشانه های فرهنگی- اجتماعی؛ به سوی رویکرد نشانه شناسی اجتماعی
353
370
FA
زهرا
ترکمن
گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
t77_zahra@yahoo.com
مجتبی
انصاری
0000-0002-5085-8684
دانشیار گروه معماری، دانشکده هنر و معمای، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
ansari_m@modares.ac.ir
مصطفی
کیانی
دانشار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه هنر، تهران، ایران
kiani@art.ac.ir
بناها به عنوان نشانههای شهری نقش مهمی در محیط شهری از خلق هویت تا جهتیابی ایفا میکنند و اگر معنای ثانویهای بر آن ها مترتب گردد تبدیل به نشانههای فرهنگی- اجتماعی میگردند. بنابراین بررسی عواملی که در ارتقای یک اثر معماری به نشانه فرهنگی- اجتماعی موثرند، حائز اهمیت است. هدف نوشتار پاسخگویی به این پرسش است که: چه عواملی و چگونه در ارتقای معنای یک اثر معماری از نشانه شهری به نشانه فرهنگی اجتماعی موثرند؟ روش تحقیق در بررسی ادبیات نظری، مطالعات استادی و کتابخانهای و در بررسی نمونههای موردی تفسیری-تحلیلی است؛ رویکرد نحلیلی این پزوهش نشانهشناسی اجتماعی است. نتیجه تحقیق آن است که مولفههای تاثیرگذار بر ارتقای یک اثر معماری به نشانه فرهنگی-اجتماعی عبارتند از: عوامل کالبدی (شامل فرم، تناسبات، ابعاد، رنگ، بافت، پیشزمینه و پسزمینه، تکنولوژی و سبک)، عوامل ساختاری (شامل نفوذپذیری، موقعیت و وسعت)، عوامل معنایی (شامل ابعاد اجتماعی (سنت، قدرت، رسانه، اقتصاد، خاطرات جمعی)، عوامل فرهنگی (آئیینها و مراسم)، روانکاوی (ناخودآگاه جمعی و تباری)، زمان (همزمانی و درزمانی)، عوامل کالبدی (بعد زیبایی شناسی، نشانهها (کلامی، انتزاع، انواع نشانه)، عوامل اقلیمی، کاربری اجتماعی).
نشانه شهری,نشانه فرهنگی- اجتماعی,نشانه شناسی,نشانه شناسی اجتماعی
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99060.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99060_4699f5b957b40fc13c16fae76fbb960d.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
مطالعه ی تطبیقی خواص مورفولوژیکی ساختار شهری تبریز در دوره ی قاجار و دوره ی پهلوی
371
388
FA
بیتا
باقری صیقلانی
دانشجوی دکتری دانشکده هنر و معماری، گروه شهرسازی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
ha.zeynaly@gmail.com
حمید
ماجدی
استاد دانشکده هنر و معماری، گروه شهرسازی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
majedi@srbaiu.ac.ir
فرح
حبیب
استاد دانشکده هنر و معماری، گروه شهرسازی، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
frh-habib@gmail.com
پژوهش حاضر در رابطه با بررسی خواص مورفولوژیکی ساختار شهری در شهر تبریز است. سوال اصلی تحقیق این است که آیا خواص مورفولوژیکی در ساختار شهر تبریز در دوره قاجار و پهلوی موثر بوده است؟ پیچیدگی فرآیند تشکیل شهرها و ساختار مورفولوژی شهری شهر تبریز، مهمترین مسائل در این پژوهش است. نگاهی به تغییر ساختار و شکل شهرها به وضوح نشان می دهد که شهرهای ما به عنوان یک مطالعه جدی مورد توجه قرار نگرفته و آزمایش نشده اند. از سوی دیگر شهر و شیوه های مطالعه آن نادیده گرفته می شود و ناشناخته مانده است. روش تحقیق حاضر بصورت استفاده از "نحو فضایی" که ترکیبی از روشه های توصیفی و تحلیلی می باشد. برای تجزیه و تحلیل مورد مطالعه، رویکرد مورفولوژیکی تحلیلی "نحو فضایی" برای بررسی فضایی ساختار شهر تبریز مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که مورفولوژی در پیکربندی و ساختار شهر تبریز بسیار موثر است و رشته های پیکربندی در چارچوب فضایی شهری تحت تاثیر قرار گرفته و با وجود رشد و توسعه ی سریع شهری که امروزه در بسیاری از شهرهای ایران بخصوص شهر تبریز، توسط طراحان شهری رخ داده است، برنامه ریزان در تهیه طرح های توسعه در رابطه با این خواص غفلت می کنند. هدف اصلی این پژوهش این است که ویژگی های مورفولوژیکی برنامه های توسعه شهری (از جمله شهر تبریز) در هر دوره ای قادر به هدایت و کنترل نیروهایی هستند که بر عملکرد آنها تأثیر می گذارند.
مورفولوژی شهری,ساختار شهری,ساختار مورفولوژیک,ساختار فضایی
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99062.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99062_c576fcc76bcde9de39fed5e038dec611.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
مقایسه وضعیت زیستمحیطی روستاهای دارای دهیاری و فاقد دهیاری (مورد مطالعه روستاهای بخش مرکزی شهرستان اسلامشهر)
389
404
FA
امیر هومن
اسفندیاری
دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
esfandiari7@icloud.com
تهمینه
دانیالی
استادیار گروه جغرافیا، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
t.danial@yahoo.com
هدف از این تحقیق مقایسه وضعیت زیستمحیطی دهیاریهای دارای دهیاری یا فاقد دهیاری بخش مرکزی اسلامشهر با روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی بوده و محقق به ارزیابی تفاوت ها در روستاهای دارای دهیاری و فاقد آن با توجه به ابعاد توسعه پایدار روستایی درمحدوده اسلامشهر پرداخته و همچنین مهمترین موانع و محدودیتهای عدم وجود دهیاری در منطقه مورد مطالعه را شناسایی و مورد ارزیابی قرار میدهد. روش این تحقیق با توجه به هدف از نوع کاربردی و با توجه به نوع، پیمایشی و با استفاده از تکنیک AHP است. محقق با تهیه پرسشنامه به بررسی معیارهای زیستمحیطی با توجه به مولفه های توسعه پایدار روستایی به ارزیابی اهداف پرداخته است. طبق آمار سال 1395، کل خانوارهای شهرستان تعداد 139412 خانوار بودهاند که از این تعداد 13545 خانوار در نقاط روستایی قرارداشتهاند که به عنوان جامعه آماری این تحقیق در نمونه گیری وارد شدند. برای تعیین حجم نمونه، از فرمول عمومی کوکران استفاده گردید که به جهت محدودیت های زمانی و اقتصادی و به ویژه گستردگی جامعه آماری با استفاده از دستور تصحیح شده به 401 پرسشنامه کاهش یافت و پس از بررسی لازم با توجه به شرایط منطقه و میزان همخوانی روستاها، در نهایت تعداد 10 روستا به عنوان نمونه در منطقه مورد مطالعه انتخاب شده اند. نتایج حاکی از آن است که، میزان توفیق دهیاری در روستاهایی که از شرایط مناسب زیستمحیطی برخوردارند، بیشتر است و اگر روستاها از وضعیت زیستمحیطی مطلوبی برخوردار باشند، میزان خودیاری آنها نیز بیشتر خواهد بود
دهیاری,توسعه روستایی,معیارهای زیستمحیطی,اسلامشهر
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99257.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99257_f2cdb73a901cc341870d7894219361f2.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
سنجش سطح ایمنی بوستانهای شهری (مطالعه موردی: بوستانهای منطقه 1 شهر شیراز)
405
420
FA
حسین
ابراهیم زاده اسمین
استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
h.ebrahim@lihu.usb.ac.ir
فاضل
حاجی زاده
کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
sayf737@gmail.com
حمیدرضا
رخشانی نسب
استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
rakhshaninasab_hh@yahoo.com
امروزه در جهان، مسأله ایمنی در فضاهای عمومی به خصوص بوستانهای شهری از اهمیت ویژهای برخوردار است. در همین راستا، مقاله حاضر با هدف ارزیابی متغیرها و شاخصهای ایمنی در بوستانهای منطقه یک شهر شیراز و سنجش و رتبهبندی بوستانهای مزبور بر اساس این شاخصها صورت گرفته است. این پژوهش از نظر روش توصیفی-تحلیلی و نوع آن کاربردی است. اخذ اطلاعات از طریق توزیع پرسشنامه در میان 300 نفر بعنوان حجم نمونه، انجام و با استفاده از آزمونهای آماری T تک نمونهای و کروسکال والیس به تجزیه و تحلیل پژوهش پرداخته شد. نتایج پژوهش بیانگر آنست که میانگین کلی ایمنی در بوستانهای مورد بررسی 95/2 درصد که نزدیک به حد متوسط قرار گرفته و شاخصهای دسترسی فیزیکی، طراحی خوانا، روشنایی، ایمنی فیزیکی، احساس ایمنی و ایمنی بهداشتی با میانگینهای 41/3، 07/3، 89/2، 85/2، 83/2، 64/2، (با توجه به میانگین نرمال 3)، به ترتیب در وضعیت متوسط رو به پایینی قرار گرفتهاند و بوستانهای آزادی، بعثت، قدوسی غربی، خلدبرین، کوثر و چمران با میانگین رتبههای 69/274، 74/199، 17/168، 70/139، 24/90، 46/30 به ترتیب در رتبههای اول تا ششم از نظر شاخصهای ایمنی مورد مطالعه قرار دارند. بنابراین، با توجه به یافتههای پژوهش، پیشنهاداتی از قبیل: بهبود وضعیت روشنایی محوطهی بوستانها جهت استفادهی شبانه استفادهکنندگان و حفاظت از تجهیزات در بوستان ، رسیدگی به سرویسهای بهداشتی و چارهاندیشی و انجام تدابیری جهت ممانعت از ورود معتادان و ولگردان خیابانی به داخل بوستانها و غیره جهت بهبود وضعیت ایمنی بوستانهای مورد پژوهش ارائه میگردد.
ایمنی,فضای عمومی,بوستانهای شهری,بوستان آزادی,شهر شیراز
http://www.jgeoqeshm.ir/article_111176.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_111176_7cb5e3951d23b8a718ee312460968eb3.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
تبیین ژئواکونومیکی و ژئوکالچری بحران های ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه
421
443
FA
احمد
فتحی
دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.
ahmad.fathi21589@gmail.com
حیدر
لطفی
دانشیار جغرافیای سیاسی و گردشگری، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.
d.lotfi.garmsar023@gmail.com
عزت اله
عزتی
استاد جغرافیای سیاسی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
ezzat.ezza1965@gmail.com
مجید ولی
شریعت پناهی
دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام (ره) شهر ری، تهران، ایران.
majidshareeatpanhi@yahoo.com
منطقه خاورمیانه در مرکز ثقل سیاسی و اقتصادی و فرهنگی جهان واقع شده است. خاورمیانه محل تلاقی و به هم رسیدن آسیا، اروپا و افریقا و به عبارت دیگر نقطه کانونی سیاسی- اقتصادی و فرهنگی جهان قدیم است. در سالهای اخیر، خاورمیانه دچار یک بحران زدگی کمسابقه شده و کشورهای منطقه از جمله سوریه، عراق و یمن دچار بحران تروریسم و بحرانهای گسترده داخلی شدهاند. هدف این مقاله بررسی نقش متغیرهای ژئواکونومیکی و ژئوکالچری در نضج بحران های ژئوپلیتیکی منطقه است. سؤال اصلی مقاله این است که متغیرهای ژئواکونومیکی و ژئوکالچری چه نقشی در ظهور و تداوم بحرانهای ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه ایفا می کنند؟ فرضیه ای را که برای پاسخگویی به سؤال اصلی پژوهش در صدد تحلیل و بررسی آن هستیم این است که به نظر می رسد متغیرهای ژئواکونومیکی و ژئوکالچری پیدایش و ظهور بحران های ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه را تسهیل و حل و فصل و خاتمه آنها را پر چالش و سخت و غیرممکن مینمایند. روش این مقاله توصیفی تحلیلی است که در ان مقاله سعی خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه-ای و مقالات علمی و پژوهشی به تحلیل موضوع پرداخته شود. نتایج مقاله نشان می دهد که بحرانهای خاورمیانه دارای دو آبشخور اقتصادی و فرهنگی هستند که دخالت بازیگران فرا منطقهای نقش کاتالیزور را در این معادله بازی می کند.
ژئوپلیتیک,بحران,ژئواکونومی,ژئوکالچر,خاورمیانه
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99066.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99066_16767fc9f05bc9c66969adc6fdcca7f3.pdf
موسسه آموزش عالی قشم
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
2228-6462
2783-2112
9
36
2019
11
22
بررسی و تحلیلی از تغییرات سلسله مراتب شهری در شش دههی اخیر (1395-1335) (مطالعهی موردی استان سمنان)
445
463
FA
زینب
کرکه آبادی
دانشیار گروه جعرافیا و برنامه ریزی شهری ، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران
z.karkehabadi@yahoo.com
بررسی سلسله مراتب شهری موثر ترین راه شناخت سازمان یابی سیستم شهرهاست و به مدیریت فضای آنها کمک شایانی می کند . عدم توجه به نظام سلسله مراتب شهری و نحوه پراکنش و توزیع کانون های شهری در پهنه یک منطقه ازیک طرف و رشد شهر نشینی ازطرف دیگر بر عدم تعادل و گسیختگی در ساختار فضایی شهر ها منجر خواهد شد . این تحقیق با روش توصیفی – تحلیلی ، و روش جمع آوری اطلاعات بصورت کتابخانه ای بوده است در این راستا شهرهای استان بر اساس نتایج سرشماری های عمومی نفوس و مسکن در طی سالهای 1335 تا 1395 با استفاده از مدل های نیمرخ سلسله مراتب شهری رتبه- اندازه حد اختلاف طبقه ای مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج حاصله حاکی از آن است که وجود دو شهر برترسمنان و شاهرود ، سلسله مراتب شهری استان ازقانون رتبه – اندازه تبعیت نکرده و نتیجه حاصل شده مدل حد اختلاف طبقه ای نشان داد که تقسیم بندی شهرها استان هماهنگ و منظم نبوده و گسیختگی آماری فاحشی در آن وجود دارد. حدود 71 تا 80 در صد از نقاط شهر ی استان در گروه جمعیتی رده پنجم قرار دارند نمودار های ترسیم شده از مدل نیمرخ سلسه مراتب شهری در 6 دهه اخیر نشان می دهد که جمعیت شهرها در سرشماری های مختلف به صورت متعادل صورت نگرفته و عدم تعادل در تعداد شهرها و جمعیت آنها کاملا مشهود است.
سلسله مراتب,رتبه – اندازه,حد اختلاف طبقه ای,نیمرخ سلسله مراتب شهری,عدم تعادل
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99081.html
http://www.jgeoqeshm.ir/article_99081_8c37e45fba830a3118dcb78cf15331db.pdf