TY - JOUR ID - 99025 TI - ساختار کالبدی- فضایی شهر یزد از آغاز دوره اسلامی تا پایان دوره آل‌مظفر براساس مدارک و شواهد موجود JO - فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای) JA - JGEOQ LA - fa SN - 2228-6462 AU - میر دهقان اشکذری, سید فضل الله AU - زارعی, محمد ابراهیم AU - نوری, جعفر AD - استادیار گروه ایرانشناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران AD - دانشیار گروه باستان شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان ، ایران AD - استادیار گروه ایرانشناسی، دانشگاه میبد، میبد، ایران Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 9 IS - 36 SP - 159 EP - 178 KW - یزد KW - بافت تاریخی KW - دوره اسلامی KW - روند شکل گیری ساختاری ـ فضایی KW - متون محلی DO - N2 - شهر یزد یکی از شهرهایی است که علی‌رغم توسعه و گسترش، هنوز بخش‌های قدیمی خود را، که امروزه بافت تاریخی را تشکیل می‌دهند، در دل خود حفظ کرده است. این شهر از ساختارهای مختلفی تشکیل می‌شد که مهم‌ترین ساختار آنرا محلات تشکیل می‌دادند. اما، می‌توان عوامل گوناگونی را در شکل‌گیری و توسعه شهر و به تبع آن ساختار محلات دخیل دانست. ساختار مذهبی شهر از مساجد و آرامگاه‌های مختلفی تشکیل می‌شد که می‌توان از مسجد جامع به عنوان اصلی‌ترین بخش این ساختار نام برد که در مرکز شهر واقع شده بود. همین امر باعث گردید تا در دوره آل مظفر بازار چهارسوق، مهمترین مرکز اقتصادی شهر، در کنار آن ساخته که خود باعث ایجاد تغییر در محلات شود. ساختار آموزشی از مدارس گوناگونی تشکیل می‌شد که برخی از آنها جزئی از مجموعه بزرگتر بودند. این مدارس به همراه بناهای عام‌المنفعه تأثیرات زیادی را در شکل‌بخشی در ساختار محلات داشتند و تغییراتی را در درون آنها ایجاد نمودند. وجود برج‌وباروی شهر باعث شده بود تا محلات به دو بخش خارج حصار و داخل حصار تقسیم شوند که با گسترش آن به محدوده محلات داخل حصار افزوده می‌شد. مهمترین منبع تأمین آب شهر قنات های متعددی بود که بوسیله پایاب و آب‌انبار دسترسی را امکان‌پذیر کرده و آسیاب‌های متعددی از آن بهره می‌بردند و برخی از محلات به واسطه آنها شکل گرفتند. درنتیجه می‌توان گفت در شکل‌گیری و توسعه شهر یزد ساختارهای متفاوتی مانند ساختارهای مذهبی، اقتصادی، آموزشی، مجموعه های گوناگون و غیره دخیل بودند و هرکدام موجب شکل‌گیری و توسعه بخشی از شهر شدند. UR - http://www.jgeoqeshm.ir/article_99025.html L1 - http://www.jgeoqeshm.ir/article_99025_363e65d7d7009dca5c7fe7e5519b2482.pdf ER -