نقش مولفه های توسعه پایدار در مکانیابی شهرهای جدید در راستای مدیریت جمعیتی کلانشهر ارومیه

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران.

2 استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد ملکان، دانشگاه آزاد اسلامی، ملکان، ایران(نویسنده مسئول).

چکیده

هدف اصلی این مقاله عبارت است از مکانیابی شهرهای جدید جهت سرریز جمعیتی کلانشهرها با رویکرد توسعه پایدار‌ با تاکید بر کلانشهر ارومیه‌ است. سوال اصلی مقاله این است که آیا با مکان‌یابی مناسب شهرهای جدید می‌توان سرریز جمعیتی کلان‌شهرها‌(کلان‌شهر ارومیه) به شکل مطلوب ساماندهی نمود؟ روش تحقیق این پژوهش، توصیفی – تحلیلی و نوع آن کاربردی است. ابزاری که برای مدل‌سازی چنین تحلیلی به کار گرفته می‌شود، ابزار‌ GIS است، در سال‌های اخیر روشن‌شده است که روش‌های بهره‌گیری از‌ GIS در کنار کاربرد مؤثر داده‌های رقومی جدید، قادر به بخشیدن حیات تازه‌ای در نظریه های مدل‌سازی توسعۀ شهری در خط‌مشی‌های برنامه‌ریزی به شمار می‌آید. مبنای کار این پژوهش تهیه لایه های اطلاعاتی بر مبنای عوامل و معیار های مؤثر در مکان‌یابی و تلفیق و همپوشانی آن‌ها در محیط نرم‌افزاری‌ARC GIS و استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی‌(AHP) جهت وزن دهی به معیارها و لایه های اطلاعاتی است. در فرآیند کار از نرم‌افزار EXPERT CHOISE جهت محاسبه اوزان AHP استفاده‌ شده است. یافته های مقاله نشان می دهد که یکی از مؤلفه‌های جذب جمعیت به‌سوی شهرهای جدید، میزان بالای کیفیت خدمات شـهری، رهـایی از مشــکلات شــهری کلان‌شهرها و ایجــاد محیطــی ساماندهی شده اسـت کـه کیفیـت زنـدگی در آن به‌مراتب بــالاتر از شــهر مــادر اســت. بر اساس نتایج سه گزینه به عنوان گزینه های پیشنهادی جهت احداث شهر جدید مطرح شد که گزینه پیشنهادی اول به عنوان گزینه نهایی انتخاب شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Sustainable Development Components in Locating New Cities for Population Management in Urmia Metropolis

نویسندگان [English]

  • Mohammad Moeinfar 1
  • Bashir beygbabaee 2
1 PhD student in Geography and Urban Planning, Marand Branch, Islamic Azad University, Marand, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Geography and Urban Planning, Malkan Unit, Islamic Azad University, Malkan, Iran (Corresponding Author).
چکیده [English]

The main purpose of this paper is to locate new cities for metropolitan population overflow with a sustainable development approach with emphasis on the Urmia metropolis. The main question of this paper is: Can proper urbanization of the metropolitan areas (Urmia metropolitan area) be optimally organized? Research Method This research is descriptive-analytical and its type is applied. The tool used to model such an analysis is the GIS tool, and in recent years it has been clear that GIS utilization methods along with the effective use of new digital data are able to give new life to urban development modeling theories in policies. It is planning. The basis of this study is to provide information layers based on the factors and criteria that affect their location and integration and overlay in the ARC GIS software environment and to use the Analytical Hierarchy Process‌(AHP) model to weight the information criteria and layers. EXPERT CHOISE software was used to calculate AHP weights in the process. The findings of the paper show that one of the components of population recruitment to new cities is the high quality of urban services, the relief of metropolitan urban problems and the organized environmental quality of life in which the quality of life is higher than that of the city. Based on the results, three options were proposed as new options for the construction of the new city and the first option was selected as the final option.

کلیدواژه‌ها [English]

  • New City
  • Orumiyeh
  • GIS
  • AHP
  • McHarg method
ابراهیم‌زاده، عیسی، قاسم رفیعی، (1388) مکان‌یابی بهینۀ جهات گسترش شهری با بهره گیری از سیستم اطلاعات
پور محمدی، محمد رضا (1384)، برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، انتشارات سمت
پورمحمدی، محمدرضا، ۱۳۸۵، برنامه‌ریزی مسکن، انتشارات سمت، چاپ چهارم.
پیران، پرویز­(1385­)، شهرهای جدید، بیتاریخ و بدون فرهنگ: مسئله هویتیابی، مجموعه مقالات هویت شهرهای جدید، انتشارات شرکت عمران شهرهای جدید، 117 -112.
رضایی، رحیم؛ صلاحی اصفهانی، گیتی­(1385)، شهر پردیس در نگاه شهروندان سـاکن "، جلد اول، انتشارات شرکت عمران شهرهای جدید.
رضوانی، محد رضا­(1377)، بررسی سازمان فضایی - مکانی سکونتگاه‌های و بهینه سازی آن در
رضویان، محمد تقی­(1376)، مکان گزینی واحد‌های صنعتی بحثی در اقتصاد فضا، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز
زبردست، اسـفندیار و جهانشـاهلو، لعـلا(1386)، بررسی عملکرد شهر جدید هشـتگرد در جـذب سـرریز جمعیت، مجله جغرافیا و توسعه.
زیاری، کرامت ا... (1384)، برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، انتشارات دانشگاه یزد
زیاری، کرامت االله (1378)، برنامه ریـزی شـهرهای جدیـد، سـازمان مطالعـه و تـدوین کتـب علـوم انسـانی دانشگاه (سمت).
زیاری، کرامت الله(۱۳۸۰)، توسعه پایدار و مسئولیت برنامه ریزان شهری در قرن بیست و یکم، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره ۱۶۰، صص ۳۸۵-۳۷۱
زیاری، کرامت الله(۱۳۸۳)، برنامه‌ریزی شهرهای جدید، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت
سیف الدینی، فرانک (1373)، فرهنگ واژگان برنامه ریزی شهری، انتشارات دانشگاه یزد
شرکت عمران و مسکن سازان منطقه شمال غرب (مدیریت ارومیه) (۱۳۸۴)؛ "گزارش امکان سنجی طرح بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده شهر ارومیه، سازمان عمران و بهسازی شهری، ارومیه
شکوهی، محمد اجزاء، 1381، یک مدل توسـعه ای برای شهرهای جدید: تجربه شـهرهای جدیـد انگلسـتان، مجله: تحقیقات جغرافیایی.
شولتز، کریستیان نـوربری، 1381، مفهـوم سـکونت: به‌سوی معماری تمثیلی، محمود امیـر یاراحمـدی، نشـر آگه.
شیعه، اسماعیل (1378) مبانی برنامه ریزی شهری، دانشگاه علم و صنعت ایران
صابری فر، رستم (1378)، نقد و تحلیل کاربری اراضی شهری، نمونه مورد، شهر مشهد، پایان‌نامه دکتری، دانشگاه تربیت مدرس تهران
محمدی، جواد (1381)، تحلیل پراکندگی فضایی و مکان‌یابی فضای سبز شهری در منطقه دو شهری تبریز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی
مزینی، منوچهر، (1373 (مقالاتی در باب شهر و شهرسازی، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران
مشـــهدی زاده دهاقانی، ناصـــر. 1387. تحلیلـــی از ویژگیهای برنامه ریزی شهری در ایران، چـاپ هشـتم، تهران، انتشارات دانشگاه علم و صنعت.
مهندسان مشاور مآب (1386( طرح مکان‌یابی شـهر جدیـد پـارس (شناسـایی و تحلیـل منطقه مطالعاتی)"، شرکت عمران شهرهای جدید
میریان، سید محمود، (1383 (قواعد و معیارهای طراحی شهرهای جدید، شهرهای جدید، فرهنگی جدید در شهر نشینی، مجموعه مقالات ارائه شده در کنفرانس بین المللی توسعه شهری و شهرهای جدید، تهران، انتشارات شرکت عمران شهرهای جدید، 232 -224.
نریمانی، مسعود، (1383 (فرایند شکلگیری و عوامل تأثیرگذار در شهرهای جدید ایران، شهرهای جدید، فرهنگی جدید در شهرنشینی، مجموعه مقالات ارائه شده در کنفرانس بینالمللی توسعه شهری و شهرهای جدید، تهران، انتشارات شرکت عمران شهرهای جدید، 248 -240.
نوری نژاد، علی، 1385، ارزیابی شهرهای جدید در ایران با تکیـه بـر نوشـهرهای بعـد از انقلاب. تجارب ایجاد شهرهای جدیـد در ایـران و جهـان "، جلـد اول. انتشـارات شـرکت عمران شهرهای جدید.
Gordon. A. Simondson, D. White, M. Bekessy, S (2009). "Integrating conservation planning and landuse planning in urban landscapes", Landscape and Urban Planning, p: 183–194.
Bertolini.M, M,Braglia (2006), Aplication of the AHP Metodology in Making a Propozal for a Public Work Contract,17 january, International Journal of Project Management,Volume 24, Issue 5, PP 422-430.
Oktay. Derya and Ahmet Rustemli, 2010, Measuring the Quality of Urban Life and Neighborhood Satisfaction: Findings from Gazimagusa, Famagusta, Area Study- International Journal of Social Science and Humanity Studies, 2:2.
Onut, S. Efendigil, T. Soner Kara, S (2009), "A combined fuzzy MCDM approach for selecting shopping center site: An example from Istanbul", Turkey, Expert Systems with Applications, p: 1973–1980.
Pacione,m(2005), Urban Geography; New York,Routledge publisher.
Pierce, Neal, 2007, Sustainable Cities, The American Prospect, No18, pp A6-A8
Plater-Zyberk, Elizabeth and Bruce F. Donnelly" New Urbanism, in Encyclopedia of Urban Studies" edited by Ray Hutchison, Sage Publication, 2010
Portney, Kent E,2003, Taking sustainable cities seriously: economic development, the environment, and quality of life in American cities, MIT Press, Cambridge, Quoted in Reviews section, 2004, Community Development Journal,Vol 39, No 1