بررسی تطبیقی نقش مؤلفه‌های پیکره‌بندی فضایی بر تعاملات اجتماعی در مراکز تجاری سنتی و معاصر شهر قزوین

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه معماری، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

2 استادیار، گروه معماری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

3 استادیار، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.

چکیده

پیکره‌بندی فضاهای معماری می‌تواند زمینه افزایش ارتباطات متقابل و مناسبات اجتماعی بین استفاده‌کنندگان از فضا را فراهم آورد. هم‌چنین، طراحی و پیکره‌بندی مناسب فضا در کنار پیش‌بینی فعالیت‌های زنده و جاذب منجر به تشدید استفاده از فضای شهری، تقویت ارتباطات اجتماعی و افزایش حس تعلق افراد به محیط شود.لذا در این مقاله به تبیین مؤلفه‌های پیکره‌بندی فضایی مؤثر بر تعاملات اجتماعی در مراکز تجاری سنتی و معاصر شهر قزوین پرداخته شده است. تحقیق حاضر در حوزه تحقیقات کاربردی_توسعه‌ای است و از نظر روش انجام تحقیق توصیفی-تحلیلی است که به صورت آمیخته انجام شده است. تحلیل کیفی با استفاده از خروجی نقشه‌های چیدمان فضا که شامل پیوستگی هم‌پیوندی، عمق و دسترسی و تحلیل‌ کمی نیز مبتنی بر مطالعات پیمایشی پژوهش بر اساس ضریب همبستگی پیرسون انجام شده است.جامعه آماری نیز شامل کلیه کاربران استفاده کننده از فضا در بازار سنتی شهر قزوین و مجتمع تجاری البرز و مهر و ماه قزوین در نظر گرفته شده است که حجم نمونه کاربران استفاده کننده از فضا براساس حداقل حدنصاب تحقیقات توصیفی برابر 100 نفر به صورت تصادفی در نظرگرفته شده است. بر اساس نتایج پژوهش پیکره بندی فضایی بر تعاملات اجتماعی در سه فضای مطالعاتی که شامل بازار سنتی شهر قزوین، مجتمع البرز و مهروماه ، اثرگذار می‌باشد ولی با توجه به ضریب همبستگی محاسبه شده در بازار سنتی (322/0)، میزان اثرگذاری نسبت به مجتمع تجاری البرز و مهروماه کمتر است و در مجتمع تجاری البرز پیکره بندی فضایی بیشترین اثرگذاری را در کیفیت تعاملات اجتماعی کاربران داشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A comparative study of the role of spatial configuration components on social interactions in traditional and contemporary commercial centers of Qazvin

نویسندگان [English]

  • mitra beikmohamadi 1
  • maryam charkhchiyan 2
  • Jamaleddin Soheili 3
1 PhD Student, Department of Architecture, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Architecture, Payame Noor University, Tehran, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Planning, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.
چکیده [English]

The configuration of architectural spaces can increase the interaction and social relations between users of the space. strengthen social relations and increase people's sense of belonging to the environment. Therefore, in this article to explain the components of configuration An effective space for social interactions in traditional and contemporary commercial centers of Qazvin has been studied. The present research is based on the nature and subject matter in the field of applied-developmental research and in terms of research method is descriptive-analytical which has been done in a mixed (quantitative-qualitative) way. Qualitative analysis was performed using the output of spatial layout maps, which includes connectivity, interconnection, depth and access using Deptump software, and quantitative analysis based on survey research studies based on Pearson correlation coefficient. The statistical population also includes all Users of space in the traditional bazaar of Qazvin and Alborz and Mehr and Mah Qazvin commercial complex have been considered that the sample size of users of space based on the minimum descriptive research quota of 100 people has been considered randomly. Based on the results of spatial configuration research on social interactions in three study spaces including the traditional market of Qazvin, Alborz and Mehromah, is effective, but according to the correlation coefficient calculated in the traditional market (0.322), the effect on the complex Alborz and Mehrumah are less commercial and in Alborz commercial complex, spatial configuration has had the greatest impact on the quality of users' social interactions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spatial Configuration
  • Social Interactions
  • Traditional Business Centers
  • Contemporary Business Centers

مراجع

- بازایی، محمد، شجاعی، علیرضا، قاسمی سیچانی، مریم، مداحی، سید مهدی. (1400). بررسی تغییرات سبک زندگی و تأثیرات آن بر کالبد معماری و پیکره بندی فضایی خانه های بومی (مطالعه موردی: خانه های بومی دوره قاجار و پهلوی شیراز). فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای، 11(2)، 45-71.
- بمانیان، محمدرضا، جلوانی، متین، ارجمندی، سمیرا، (1395)، بررسی ارتباط میان پیکربندی فضایی و حکمت در معماری اسلامی مساجد مکتب اصفهان نمونه‌های موردی: مسجد آقانور، مسجد امام اصفهان و مسجد شیخ لطف‌الله، دو فصلنامه معماری ایرانی، شماره9،  141-157.
- زمانی، بهادر؛ هنرور، محسن ( 1391).مبانی و معیارهای تکنیک چیدمان فضا ؛کاربست تطبیقی: محـلات دولتخانـه و ملاصـدرای شـمالی اصـفهان. چهارمین کنفرانس برنامهریزی و مدیریت شهری، مشهد، دانشگاه مشهد.
- صادقی پور رودسری، محیا، علیمحمدی، پریسا، معظمی، منوچهر. (1397). تحلیل سیر تحولات شاخص‌های برنامه‌ای مراکز خرید تهران (نمونه موردی: ۶ مرکز خرید فعال در مقیاس شهری بین دهه‌های 70 تا 90 شمسی). فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای، 8(4)، 91-104.
- فاطمی، الهام، طهماسبی، ارسلان، فریدون، آلان. (1399). مطالعه تطبیقی در بازارهای سنتی با تأکید بر مؤلفه های اجتماعی-اقتصادی نمونه موردی: بازارهای سنندج و سلیمانیه. فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای، 10(2-2)، 1071-1087.
- مهدی نژاد، جمال الدین، نجاری، رعنا. (1398). ارزیابی تحولات ساختار کالبدی بازار های سنتی مبتنی برنقش بازار در فضای شهری نمونه موردی: بازار تبریز. نشریه علمی اندیشه معماری، 3(6)، 144-159.
- میر دهقان اشکذری، سید فضل الله، زارعی، محمد ابراهیم، نوری، جعفر. (1398). ساختار کالبدی- فضایی شهر یزد از آغاز دوره اسلامی تا پایان دوره آل‌مظفر براساس مدارک و شواهد موجود. فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای، 9(4)، 159-178.
- نجومیان، امیرعلی (1395)، مال هم چون یک روایت، تزهایی درباره مفهوم «مال» و کارکردها و دلالت‌هایش، نشریه فرهنگی تحلیلی روایت، از پاساژهای دیروز تا مال‌ها ی امروز، جاده تباهی یا سنگفرش رستگاری، شماره هفتم، زیر نظر شورای سیاست گذاری، فروردین، تهران.
-چگنی، فرهاد، دیده بان،محمد، حصاری، پدرام. (1400). شناخت پیکره بندی فضایی در خانه های سنتی و معاصر با استفاده از تکنیک نحو فضا(مطالعه موردی : محله صوفیان بروجرد). نشریه علمی اندیشه معماری، 5(9)، 166-183.
-ریسمانچیان، امید، بل، سایمون (1389)، شناخت کاربردی روش چیدمان فضا در درک پیکره بندی فضایی شهرها، نشریه نشریه هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، دوره 2، شماره 43، صص 49-56.
-سمیعی امیر، زین‌الدین سپیده، آل یاسین آزاده(1396)،. بررسی تأثیرات متقابل ساختاری و شکلی کالبد بازار سرپوشیده شهر اراک بر شکل گیری تعزیه سیار در اراک. دوفصلنامه علمی پژوهش هنر. ۷ (۱۳) :۹۳-۸۵.
-سیادتان، سعیدرضا؛ پورجعفر، محمدرضا (1393) ، آزمون کاربرد گراف توجیهی در معماری ایرانی-اسلامی، نشریه نقش جهان، شماره 3، 27-42.
-طهران ، امیر محمد، امیدی پور، مرتضی.(1399). بررسی پایداری و ساختار فضایی محلات و بافت های فرسوده و ناکارآمد شهر اصفهان با استفاده از روش چیدمان فضا. فصلنامه توسعه پایدار شهری، 1(2): 11-18.
-فلامکی، محمدمنصور (1390)، شکل­گیری معماری در تجارب ایران و غرب، انتشارات نشر فضا؛ چاپ دهم.
-کاظمی، عباس (1395)، «مالی» شدن شهر و اقتصاد سیاسی فضا، نشریه فرهنگی تحلیلی روایت، از پاساژهای دیروز تا مال‌های امروز، جاده تباهی یا سنگفرش رستگاری، شماره هفتم، زیر نظر شورای سیاست گذاری، فروردین، تهران.
-کیایی، مهدخت، سلطان زاده، حسین، حیدری، علی اکبر. (1398). سنجش انعطاف‌پذیری نظام فضایی با استفاده از تکنیک چیدمان ‌فضا (مطالعۀ موردی: خانه‌های شهر قزوین). باغ نظر، 16(71)، 61-76.
-محمدی، زهرا، البرزی، فریبا، سهیلی، جمال الدین. (1400). نقش مؤلفه‌های کالبدی و ادراکی-روان‌شناختی فضاهای عمومی در ارتقای تعاملات اجتماعی مطالعه موردی: ساکنان مجتمع‌های مسکونی منطقه 22 شهر تهران. فصلنامه شهر پایدار، 4(2) ، 23-40.
-همدانی گلشن، حامد، تبیین رابطه پیکره­بندی فضایی و تعاملات اجتماعی در طرح­بندی کوی‌های مسکونی معاصر، کوی نارمک، کوی یوسف­آباد و شهرک غرب، دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا، دانشکدۀ معماری، رسالۀ دکتری، 24 تیر 1398.
- Ahmed، Zafar، ، Ghingold، Morry. ، Dahari، Zainurin. (2007) Malaysian shopping mall behavior: an exploratory study، Asia Pacific Journal of Marketing and Logistics، Vol.19، No.4، pp.331-348.
- Guan، M.، Cha، M.، Li، Y.، Wang، Y.، ، Sun، J. (2020). From Anticipation to Action: Data Reveal Mobile Shopping Patterns During a Yearly Mega Sale Event in China. IEEE Transactions on Knowledge and Data Engineering
- Guedes، p. (1979). Encyclopedia of Architectural Technology. New York: McGraw-Hill.
- Hillier، B. (2007). Space is the machine، A configurational theory of architecture Space Syntax. London: UK.
- Holscher، Christoph، Dalton، ruth Conroy (2007)، Understanding Space: The Nascent Synthesis of Cognition and the Syntax of Spatial Morphologies، Proceedings of the Workshop held in Bremen، Germany.
- Morais، F. (2018). Planejamento estratégico digital. Saraiva Educação SA.
-Brenner، N. (2019). New urban spaces: Urban theory and the scale question. Oxford University Press.
Davies، C.، Mora، R.، ، Peebles، D. (2006). Isovists for orientation: Can space syntax help us predict directional confusion. In Proceedings of the space syntax and spatial cognition workshop، spatial cognition، pp. 81-92).
-Efroymson، D، TTKT Ha and PT Ha، (2009). Public Spaces، how they humanize cities. Health Bridge and WBB Trust، Dhaka.
-Hesse، M.، Dann، D.، Braesemann، F.، ، Teubner، T. (2020، January). Understanding the platform economy: signals، trust، and social interaction. In Proceedings of the 53rd Hawaii International Conference on System Sciences.
-Jiang، B.، Christopher (2009). Ranking Space for Predicting Human Movement in an Urban Environment. International Journal of Geographical Information Science. 23(7): 823-837.
-Manum، B.، ، Nordstrom، T. (2013). Integrating bicycle network analysis in urban design: Improving bikeability in Trondheim by combining space syntax and GIS-methods using the place syntax tool. In Proceedings of the Ninth International Space Syntax Symposium (Vol. 28، pp. 1-14). Seoul: Sejong University.
-McMorrough، J. (2001). City of Shopping. In Project on the City 2 – Harvard Design School Guide to Shopping، pp.193-203.
-Micu، C. (2018). Introduction in the shopping Centre sector from Romania—a brief inventory of the 24 biggest cities—as of July 2017. MID Journal، 1(1)، 53–62.
-Mostafa. A ، Hassan، F. (2013). ‘Mosque layout design: An analytical study of mosque layouts in the early Ot-toman period’، Frontiers of Architectural Research
-Ouria، M. (2019). Sustainable urban features and their relation with environmental satisfaction in commercial public space: an example of the Great Bazaar of Tabriz، Iran. International Journal of Urban Sustainable Development، 11(1)، 100-121.
-Ridwana، R.، Prayitno، B.، ، Hatmoko، A. U. (2018). The Relationship Between Spatial Configuration and Social Interaction in High-Rise Flats: A Case Study on The Jatinegara Barat in Jakarta. In SHS Web of Conferences (Vol. 41، p. 07003). EDP Sciences.
-Siramkaya، S. B.، ، Aydin، D. (2017). The effect of spatial configuration on social interaction: a syntactic evaluation of a faculty building. Global Journal of Arts Education، 7(3)، 83-92.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار