تعامل مفهوم هویّت با مفاهیم فضایی

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تخصصی جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران

2 استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران

3 استادیار تاریخ ایران، دانشگاه تهران

چکیده

هویّت که عامل شناسایی خود در برابر دیگری است، از یک­سو نشانگر شباهت­هاست و از سوی دیگر نمایانگر تفاوت­ها. هویّت را می­توان به عنوان یک مفهوم روان­شناختی، فرهنگی و نیز جغرافیایی معرّفی کرد که وجهه، ادراک، وظایف و تعاملات فرد با دیگران را پی­ریزی می­کند به طوری که هویّت، ادراک شکل­گرفته در افراد از پدیده­های جغرافیایی را تثبیت و تقویت می­کند. هدف مقالۀ حاضر آن است که با بررسی تعاریف و ویژگی­های مفهوم هویّت، رابطۀ این مفهوم با شاخص­های اساسی علم جغرافیا و به طور اخص با مفاهیم فضایی ـ سیاسی ارزیابی و مورد مطالعه قرار گیرد.  بسته به ماهیت نظری پژوهش، از روش توصیفی ـ تحلیلی و با بهره­گیری از منابع دست اول و معتبر لاتین و فارسی برای انجام آن استفاده شده است.  حال سوال اساسی پژوهش این است که بیشترین تعامل هویّت با کدام مفاهیم فضایی ـ سیاسی است؟ به نظر می­رسد که هویّت، مفهومی ذهنی است که نقش مهمی در شکل دادن به تصاویر ذهنی و ادراک انسان از مفاهیم فضایی نظیر مکان، فضا، مقیاس، ملّت، قلمرو و مرز دارد و به عبارتی هویّت با پدیده­های عینیِ جغرافیایی در تعامل مداوم و مستمر است . یافته­های مقاله نشان می­دهد که هویّت «مکانی» بخش زیربنایی هویّت افراد و گروه­ها است که از طریق دیگر مکان­ها یعنی «فضا»های وابستگی، بستری برای فعالیّت­ها و رفتارهای انسانی در «مقیاس»های مختلف می­باشد. در این بین «مرز»های هویّتی منجمله مقولۀ هویّت ملّی و به تعاقب آن «قلمرو» ملّی مطرح می­شود که آن­گاه اعمال حاکمیّت، قدرت و نظارت انحصاری بر پهنۀ مشخصی از سرزمینِ باهویّت اعمال می­شود. جان کلام آنکه مفهوم ذهنیِ هویّت با مفاهیم عینی و فضایی جغرافیایی سیاسی رابطۀ تنگاتنگ و ارگانیک دارد و دائماً همدیگر را معنا می­بخشند و یکدیگر را بازتولید می­کنند. فلذا هویّت با مشخص کردن خود و دیگری در ترکیب با مفاهیم فضایی موجب وابستگی و پیوند فرد و گروه­های اجتماعی در مقیاس­های فضایی مختلف به قلمروهای جغرافیایی می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identity Interaction with Spatial Concepts

نویسندگان [English]

  • mohammad zohdi GHoharpour 1
  • Yashar Zaki 2
  • Rozbeh Zarrin Koub 3
  • Bahadour Zarei 2
1
2
3
چکیده [English]

Abstract
In era of globalization and the influx of communication technologies and extensive human interaction space with the help of cyberspace, identity and belonging are fading concepts that on the one hand and the other in a state of change and evolution. The identity of the agent identifying himself against others, on the one hand indicator of similarities and on the other hand highlights the difference. Identity can be introduced as a sychological-cultural concept, that foundation image, perception, tasks and interaction with others. Rather, a subjective concept that is constantly interacting with objective phenomena. Identity, also, interact with spatial concepts, and give objectivity to concepts and perception formed in the geographical phenomena to stabilize and strengthen. In this paper, we review the definitions and characteristics of identity, the relationship of this concept with key concepts in geography such as place, space, scale, border, state and territory.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: identity
  • space
  • border
  • state
  • territory

مراجع

  • بدیعی، مرجان و میراحمدی، فاطمه­سادات، (1395)، تحلیل دیدگاه­ها و موضوعات نوظهور در مطالعات مرز، پژوهش­های جغرافیای انسانی، دورة 84 ، شمارة 3.

    دولفوس، اولیویه، (1369)، فضای جغرافیایی، ترجمه سیروس سهامی، مشهد: نشر نیکا.

    ذکـی، یاشار و ولیقلی­زاده، علی، (1392)، مقیاس­های فضایی در جغرافیای سیاسی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

    دوهرتی، ‌ریچارد و راولینگ‌، النور، (1378)، جغرافیا در قرن‌ بیست‌ و یکم‌، ترجمۀ‌ حسن‌ لاهوتی، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.

    رلف، ادوارد، (1389)، مکان و بی­مکانی، مترجمان محمدرضا نقصان محمدی، کاظم مندگاری و زهیر متکی، تهران: نشر آرمانشهر.

    زارتمن، ویلیام، (1393)، شناخت زندگی در سرزمین­های مرزی، ترجمۀ محمد زهدی گهرپور، تهران: انتشارات معاونت پژوهش دانشگاه علوم انتظامی.

    فلینت، کالین، (1390)، مقدمه­ای بر ژئوپلیتیک، ترجمۀ محمدباقر قالیباف و محمدهادی پوینده، تهران: نشر قومس.

    مجیدی، محمدرضا و محسن عظیمی اعتمادی، (1394)، دیدگاه­های نظری دربارۀ نقش هویّت در سیاست بین­الملل، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 45 شماره 1 صفحات 227-209.

    میراحمدی، فاطمه سادات، (1395)، تبیین سیر اندیشه در جغرافیای سیاسی، رساله دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران.

    میرحیدر، درّه و حمیدی­نیا، حسین (1385)، مقایسه جغرافیای سیاسی و روابط بین­الملل از نظر روش­شناسی و مفاهیم، فصلنامه ژئوپلیتیک شماره سوم.

    میرحیدر، درّه و ذکـی، یاشار (1389)، مفهوم مقیاس جغرافیایی و اهمیت آن در جغرافیای سیاسی پست مدرن، فصلنامه ژئوپلیتیک سال ششم، شماره اول، صفحات 36-5.

    هاچینسون، جان و اسمیت، آنتونی، (1386)، ملّی­گرایی، ترجمۀ مصطفی یونسی و علی مرشدی­زاد. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات راهبردی.

    Altman, I. and Low, S. M., 1992, Place Attachment: A Conceptual Inquiry, Plenum Press, New York.

    Anderson, Benedict (1991) Imagined communities: reflections on the origin and spread of nationalism. London: Verso. 

    Burke, Peter (1991), Identity processes and social stress; American Sociological, Review 50: 836-849.

    Carter, Michael (2013) Advancing Identity Theory; Social Psychology Quarterly 76(3) 203–223.

    Convery, Ian & Gerard Corsane and Peter Davis (2012) Making Sense of Place Multidisciplinary Perspectives; Boydell Press, Woodbridge.

    Delaney, D. (2005) Territory: A Short Introduction, Blackwell, Oxford.

    Dimitrova, Radosveta et al (2014) From a Collection of Identities to Collective Identity; Cross-Cultural Research, Vol. 48(4) 339–367.

    Frueh, James (2002), Political Identity and Social Change: The Remaking of South-African Social Order, New York: State University of New York Press.

    Garcia, J. L. A. (2006) Identity Confusions; PHILOSOPHY & SOCIAL CRITICISM, vol 32 no 7, pp. 839–862.

    Gatrell, Anthony C. (1983). Distance and space: A geographical perspective. Clarendon Press (Oxford Oxfordshire and New York).

    Gregory, D. et al. (2009) the Dictionary of Human Geography, 5th Edition, John Willey and Sons Ltd.

    Harvey, D (1996); Justice, Nature and the Geography of Difference, Blackwell Publishers.

    Jones R, Goodwin M, Jones M, and Simpson G (2004) Devolution, state personnel and the production of new territories of governance in the UK; Environment and Planning A 36, 89-109

    Knapp, Joshua R. et al (2013) Managing Boundaries through Identity Work: The Role of Individual and Organizational Identity Tactics; Family Business Review, 26(4) 333–355.

    Larson Gregory S. and Pearson Amy R. (2012) Placing Identity: Place as a Discursive Resource for Occupational Identity Work among High-Tech Entrepreneurs; Management Communication Quarterly 26(2) 241–266.

    Miller, David. (1995) On Nationality. Oxford: Oxford University Press.

    Muir, Richard, (1999) Approaches to Landscape, Macmillan, Basingstoke.

    Newman, D. (2006) Boundaries; In a Companion to Political Geography, In Agnew, J., Katharyne Mitchell, Gerard Toal, 3rd Edition, Blackwell Publishing.

    Newman, D., (2003), On Borders and Power: A Theoretical Framework, Journal of Borderlands Studies, No. 18, PP. 13-25.

    • oxford English Dictionary,

    Peet, Richard  (1999) Modern Geographical Thought; Wiley-Blackwell.

    Merriman, Peter Martin Jones, Gunnar Olsson, Eric Sheppard, Nigel Thrift, Yi-Fu Tuan (2012) Space and spatiality in theory; Dialogues in Human Geography 2(1) 3–22.

    Proshansky, H (1978) the city and self-Identity, Journal of Environment and Behavior, vol 10.

    Raffestin, Claude (2012) Space, territory, and territoriality; Environment and Planning: Society and Space, volume 30, pages 121-141.

    Sack, R (1986) Human Territoriality: Its Theory and History; Cambridge, CambridgeUniversity Press.

    Sen, Amartya (2009) the fog of identity; politics, philosophy & economics, SAGE Publications.

    Smith, N (2001); Rescaling Politics: Geography, Globalism, and the New Urbanism, in C. Minca (ed.) Postmodern Geography: Theory and Praxis, Blackwell Publishers.

    Staeheli, L.A. & Mitchell, D. (2008) the People's Property? Power, Politics, and the Public. Routledge.

    Stedman, R. C., (2003), Is It Really A Social Construction? The Contribution of Physical Environment to Sense of Place, Society and Natural Resources, No 160, PP. 671-685.

    Storey, David (2012) Land, Territory and Identity. In: Making Sense of Place: Multidisciplinary Perspectives. Boydell Press, Woodbridge, pp. 11-22.

    Storey, David (2012) Land, Territory and Identity. In: Making Sense of Place: Multidisciplinary Perspectives. Boydell Press, Woodbridge, pp. 11-22.

    Young, Iris Marion (1990) Justice and the Politics of Difference; Princeton University Press.

فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 8، شماره 33
اسفند 1397
صفحه 29-41

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار