ارزیابی اثرات توزیع فضایی مراکز دانشگاهی بر مناطق کلانشهری( مطالعه موردی: ناحیه شمال شرقی تهران)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار، گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 مربی، گروه شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

چکیده

تغییر در الگوی تحرکات  فضایی یکی از عواملی است که بر سازمان فضایی  مناطق کلانشهری تأثیرگذار است. این الگو تحت تأثیر چگونگی توزیع فعالیت ها-با مقیاس منطقه ای- در سطح مناطق کلانشهری است. به نظر می رسد توزیع فضایی  مراکز دانشگاهی به عنوان یک نوع فعالیت که جریان هائی در سطوح درون منطقه ای و بین منطقه ای و ملی راسبب می شود، می تواند بر سازمان یابی فضایی  مناطق تأثیر گذار باشد. در این پژوهش با تحلیل روند تغییرات شاخص های تبیین کننده سازمان فضایی  مناطق بر پایه تحلیل سلسله مراتبی و شبکه ای مبتنی بر روش های کمی و تحلیل های رابطه ای، به تحلیل تأثیر ایجاد واحدهای آموزشی بر تعاملات فضایی  منطقه کلانشهری تهران در بازه زمانی ١۳۷۵-١۳۹۲ پرداخته شده است. بر اساس نتایج تحلیل ساختار شبکه شهری نتیجه شد که در طی دوره بررسی ساختار شبکه شهری منطقه به سوی تعادل حرکت کرده است. همچنین از بررسی های انجام شده با استفاده از شاخص های آنتروپی شبکه، شدت پیوندها، مرکزیت نقاط مشخص شد، ایجاد واحدهای دانشگاه آزاد واقع بر محور فیروزکوه و هراز در پدید آمدن کانون های اصلی جذب جریان سفر و ارتقا نقش پذیری آنها در شبکه نقش کاتالیزور را داشته اند و این روند در سال های گذشته شدت بیشتری یافته است. اما از عوامل تأثیر گذار بر تغییر ساختار شبکه منطقه کلانشهری تهران از الگوی تک مرکزی به سمت الگوی چند مرکزی محسوب نمی شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessing the university development impact on Metropolitan Urban Region (area of study: North East of Tehran)

نویسندگان [English]

  • Tina Ganji 1
  • Laala Jahanshahloo 2
  • Vahid Moshfeghi 3
1 MSc, Department of Architecture and urban design, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Architecture and urban design, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Instructor, Department of Architecture and urban design, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.
چکیده [English]

Abstract
Studying the spatial structure of urban systems has recently earned lofty position. An interaction between settlements is considered in new regional system. Although ongoing efforts toward decentralization of Tehran metropolitan are pursued, developments of educational poles have been reduced in certain axis during the recent years. However, in conformity with comprehensive surveys, it is obviously distinguished that the role of education has been ignored in metropolitan regions. To the same token, Tehran metropolitan spatial structure analysis is also made by using analytical method from 1996 to 2013. Furthermore, it is also maintained that the effect of educational poles in mutation of the spatial structure of Tehran metropolitan, specifically the Universities located in Firoozkooh and Haraz road from the beginning of 1986 to 2013. As a result, it is assumed that the spatial structure of Tehran metropolitan is becoming balanced system which is going to be transformed into polycentric urban region by considering the hierarchical and network analysis.Surveying the Entropy index,strength of links and centrality of the nodes, illustrate that the creation of Azad University has given rise to acceleration of travel flows with remarkable growing trend over the recent years which leads to be one of the factor of changing the pattern of Tehran Metropolitan Area structure from monocentric to polycentric.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Network of Cities
  • Polycentric Urban Region
  • Network Analysis
  • Azad University
  • Tehran Metropolitan Region

مراجع

خداپناه علیرضا،(1392).امکان سنجی شکل گیری مناطق عملکردی روزانه نمونه موردی منطقه کلانشهری تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات دانشکده هنر و معماری، رشته برنامه ریزی منطقه ای.
داداش پور هاشم ؛ تدین سپیده، (1394)، تحلیل نقش الگوهای سفر در ساختار فضایی منطقه کلانشهری تهران، مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال پنجم، شماره مسلسل هجدهم.
داداش‌پور هاشم؛ میروکیل حنانه(1395). بررسی و تحلیل شبکه شهری منطقه کلانشهری تهران با استفاده از سه دیدگاه مبتنی بر گره، تراکم و قابلیت دسترسی، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال هشتم. شماره 28. 47-70
رجبی آزیتا، بینش پژوه شاهکار،(1386) سیر تحول شبکه شهری منطقه کلانشهری تهران، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، علمی – پژوهشی، سال چهارم، شماره 15.
زنجانی، حبیب الله،(1382)،گزیده مطالعات جمعیتی مجموعه شهری تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
سالنامه آماری حمل و نقل جاده ای، (1392-1385)، تهران: دفتر اطلاعات و آمار حمل و نقل معاونت برنامه ریزی و اقتصاد حمل و نقل، وزارت راه و ترابری
Bertaud, Alain.( 2004). The Spatial Organization of Cities: Deliberate Outcome or Unforeseen Consequence? .Institute of Urban and Regional Development. University of California at Berkeley
Boston University, (2003). Engines of Economic Growth. Appleseed, 19-27, 33-38, 82-95
Brezzi Monica, Veneri Paolo.( 2015 ). Assessing Polycentric Urban Systems in the OECD: Country, Regional and Metropolitan Perspectives, Journal of European Planning Studie, Volume 23, - Issue 6, Pages 1128-1145
Davoudi, S. (2010). Polycentric in European Spatial Planning: from an Analytical Tool to a Normative Agenda. European Planning Studies, 979–999.
Dieleman, F. M., Dijst, M. (2002). The impact of metropolitan structure on commute behavior in the Netherlands. Urban Research Centre Utrecht (URU), 4-16.
Eberstein, I. W., Frisbie, W. P. (1982). The Metropolitan Function and Interdependence in the U.S. Urban System: Functional Differentiation and Trade Patterns. Social Forces, 676-694.
Esmer, O. (2005). Information theory, entropy and spatial structure, Graduate School of Natural and Applied Sciences, 40-42.
ESPON, (2005). Potentials for polycentric development in Europe. Nordregio, 239-240,410-450,719-750.
Freeman, L. C. (1979). Centrality in Social Networks: Conceptual Clarification. Social Networks, 215–239.
Green, N. (2007). Functional polycentricity: A formal definition in terms of social network analysis, Urban Studies, 2077-2103.
Hall, A. D., Fagen, R. E. (1956). Definition of System. General Systems-Yearbook of the Society for the Advancement of General Systems Theory, 18-28.
Heitz, Adeline & Dablanc, Laetitia. (2015). Logistics Spatial Patterns in Paris. Transportation Research Record: Journal of the Transportation Research Board. 2477. 76-84. 10.3141/2477-09.
Kloosterman R. C. and Musterd S. (2001). The Polycentric Urban Region: Towards a Research Agenda. Urban Studies, 623–633.
Meijers, E. (2007). From Central Place to Network Model: Theory and Evidence of Paradigm Change. Economic and Social Geography, 245-259.
Mirko Grèiæ, Dragan Obradovic & Mikica Sibinoviè (2017) Model of Functional Urban Areas in Serbia, The Anthropologist, 29:2-3, 184-191
Newman, M. E. J. (2003). The Structure and Function of Complex Networks. SIAM Review, 167-256.
Novák Jakub, Sýkora Luděk.(2007). A City in Motion: Time-Space Activity and Mobility Patterns of Suburban Inhabitants and the Structuration of the Spatial Organization of the Prague Metropolitan Area. Geografiska Annaler. Series B, Human Geography Vol. 89, No. 2 , pp. 147-168
Strauf, S., Scherer, R. (2011). UNIVERSITIES AND THEIR CONTRIBUTION TO REGIONAL DEVELOPMENT, University of St. Gallen, 6-16
Wiewel, W. Perry, D.C.(2008) Global Universities and Urban Development Case Studies and Analysis, cities and contemporary society, 119-13
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 8، شماره 33
اسفند 1397
صفحه 477-490

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار