تحلیل نقش شاخص دسترسی در ارتقای شاخص شکوفایی شهری با استفاده از تکنیک FAHP

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری شهرسازی، گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

3 استادیار، گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

شکوفایی مفهومی گسترده است که در سال 2012 توسط سازمان ملل در ارتباط با توسعه متعادل و هماهنگ در محیطی همراه با انصاف و عدالت مطرح شده است.این مفهوم توسط سازمان ملل با شش متغیر شامل 1- عوامل بهره­وری2- نظارت شهری3- پایداری زیستی4- شمول اجتماعی4- کیفیت زندگی 5- توسعه زیرساخت و 6- حکمرانی و قانون‌گذاری شهری معرفی گردید. از طرفی مفهوم دسترسی از سوی اکثر نظریه پردازان برنامه ریزی شهری به صورت یک معیار مهم در ارتقاء کیفیت زندگی شهری مطرح شده است. در این پژوهش با رویکردی تحلیلی – توصیفی و با هدف تعیین وضعیت دسترسی و عوامل موثر بر آن در مناطق مختلف شهر شیراز به بررسی تاثیرات این شاخص در  بهبود شاخص شکوفایی شهری پرداخته شده است. در این راستا با استفاده از منابع کتابخانه­ای ابتدا به واکاوری مفاهیم شکوفایی شهری و دسترسی پرداخته و سپس به برسی وضعیت مناطق شهر براساس این مفاهیم  پرداخته شده است. در ادامه جهت کمی­سازی و گردآوری داده­های مورد نیاز هر شاخص وبمنظور دستیابی به هدف تحقیق پرسشنامه‌های مقایسات زوجی طراحی و بین 60 کارشناس توزیع شد که با بررسی های اولیه 30 پرسش‌نامه از فرآیند تحقیق حذف گردید. جهت تحلیل داده­ها و سنجش شاخصهای شکوفایی شهری و دسترسی در مناطق از مدل AHP-FUZZY  استفاده گردیده است که با توجه به اوزان به‌دست‌آمده، شاخص دسترسی با ضریب اهمیت(0.143)، از امتیازی بالائی برخوردار شده است و در بین شاخصهای شکوفایی شهری در رتبه چهارم قرار گرفته است که می‌تواند دلیلی بر اثبات قرارگیری این شاخص در بین شاخص‌های اصلی شکوفایی شهری باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the index Accessibility in promoting Urban Prosperity index with the method by using AHP technique

نویسندگان [English]

  • Hamidreza Daneshpour 1
  • Navid saeidi Rezvani 2
  • Mohammadreza Bazrgar 3
1 Ph.D Candidate, Department of Urban Planning, College of Art and Architecture, West Tehran branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Assistant Prof, Department of Urban Planning, College of Architecture and Urban Planning, Qazvin branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.
3 Assistant Prof, Department of Urban Planning, College of Art and Architecture, Shiraz University, Shiraz, Iran
چکیده [English]

Abstract
Prosperity is a wide concept that has been proposed by united nations in association with balanced and harmonic development in an environment with fairness and justice. This concept has been introduced by united nations with six variables including 1- Efficiency factors 2- urban supervision 3- environment sustainability 4- social including 5- infrastructure development 6- urban governance and legislation. On the other hand the concept of accessibility has been proposed from the majority of urban planning theorists as a significant element in promoting urban life quality. In this research with an analytic – descriptive approach and with a goal of defining accessibility status and the factors which have effect on it, in various regions of Shiraz city, we have analyzed the effects of this index in developing urban prosperity index. Afterwards in order to quantitating and collecting needed data for each index and in order to gain the goal of the research, questionnaires for mutual comparing has been designed and distributed among 60 planning, urban planning and urban design specialists in two categories urban management and university and with initial surveys 30 questionnaires has been omitted from the research procedure. For data analysis and assessment of urban prosperity and accessibility indexes in regions Fuzzy - AHP model has been used and according to the weighs received, accessibility index with significance coefficient 0.143 has scored high and among urban prosperity indexes ranked in the forth place that could be a reason of situating this index among major urban prosperity indexes.   

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Urban Prosperity
  • Accessibility
  • Shiraz city
  • FAHP model

مراجع

ترنر، تام( 1376)، شهر همچون چشم انداز، ترجمه: فرشاد نوریان، انتشارات شرکت پردازش شهرداری تهران
تیبالدز، فرانسیس، (1383)، شهرسازی شهروند گرا، ترجمه محمد احمدی‌نژاد، نشر خاک، تهران.
جوادی، قاسم، طالعی، محمد،کریمی، محمد (1392)، ارزیابی کاربرد شاخص های تعیین تنوع در اختلاط کاربری های شهری (مطالعه موردی نواحی و محلات منطقه هفت شهرداری تهران)، نشریه مطالعات و پژوهش های شهری منطقه ای، دوره چهار، شماره شانزده، صص23
دهقان منشادی، مهدی، (1385)، توسعه پایدار در سایه روشن شهر، انتشارات مفاخر، یزد.
رحیمی، محمد (1396)، «تجارب توانمند سازی سکونتگاههای غیر رسمی ایران و جهان، با تاکید برروشهای جلب مشارکت مردمی و تامین منابع مالی»، انتشارات آذرخش، تهران.
رهنما، محمد رحیم لیس، آنا، (1385)، مقاله اندازه‌گیری تغییرات دسترسی در منطقه ما در شهر سیدنی، جلد جغرافیا و توسعه، تهران.
رهنما، محمد رحیم، آقاجانی، حسین،(1392)، تحلیل شاخص دسترسی در کلان شهر مشهد، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه ای، شماره بیستم
زبردست, اسفندیار(1394) جزوه درسی روش‌های ارزیابی چندمعیاری فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) و فرآیند تحلیل شبکه ای(ANP). دانشکده شهرسازی: دانشگاه تهران
زنگی آبادی، علی و حمیدرضا،  رخشانی نسب ( 1388 ) تحلیل آماری- فضایی نماگرهای توسعه فضای سبز شهری (مطالعه موردی: مناطق شهری اصفهان) مجله محیط شناسی، شماره 49
سیف الدینی، فرانک و همکاران (1392)، « بسترهاو چالش های اعمال سیاست رشدهوشمندشهری، نمونه موردی: خرم­آباد لرستان»، فصل­نامه جغرافیا و برنامه­ریزی شهری چشم انداز زاگرس، سال ششم، شماره 19.
کوین لینچ (1381)، تئوری شکل شهر،ترجمه سید حسین بحرینی، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران،تهران
فری، هیلدبرند، (1383)، طراحی شهری به سوی یک شکل پایدارتر شهر، ترجمه دکتر حسین بحرینی، انتشارات پردازش و برنامه‌ریزی شهری، تهران.
قدسی‌پور, سیدحسن. (1379). مباحثی در تصمیم‌گیری چندمعیاره، فرآِند سلسله مراتبی،. دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
محتشمی، نگار، مهدوی نژاد، محمد جواد، بمانیان، محمدرضا. (1395). "عوامل رشد و موانع بازدارنده شکوفایی شهری". دومین همایش کنفرانس بین المللی دستاوردهای نوین پژوهشی در عمران و مدیریت شهری.
مرکزآمار ایران، 1395، سرشماری رسمی سال 1395
دانش پور، حمیدرضا. (1390). تاثیر تحولات شهرنشینی و شهرسازی جدید بر دسترسی و شعاع دسترسی؛ مقایسه محله معالی آباد و ملاصدرا شیراز. پایان نامه کارشناسی ارشد طراحی و برنامه ریزی شهری و منطقه ای به راهنمایی دکتر نوید سعیدی رضوانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین.
Aromar R., Rosenzweig C.(2013) The Urban Opportunity: Enabling Transformative and Sustainable Development, Backpround Research Paper Submitted to tha High Level Panel On the Post -2015 Development Agenda.
Bowen, W. (1993). AHP: Multiple Criteria Evaluation, in Klosterman, R.et al (Eds), Spreadsheet Models for Urban and Regional Analysis. New Brunswick: Center for Urban Policy Research.
Easterlin, R. A. (1973), "Does Money Buy Happiness?" The Public Interest, 30 (Winter), pp 3-10.
Easterlin, R. A. (1974), "Does Economic Growth Improve the Hunan Lot? Some Empirical Evidence”, In David, P.A.and M.W.Reder (eds.)Nations and Households in Economic Growth: Essays in Honor of Moses Abramowitz, Acadmic Press, New York, pp 89-125.
Jeganathan, C. Development of Fuzzy Logic Architecture to Access the Sustainability of the Forest Management. MSc. thesis. Enschede, ITC: 2003
 
Lee, A.H.I., Chen, W.C., Chang , C.J.. A fuzzy AHP and BSC approach for evaluating performance of IT department in the manufacturing industry in Taiwan. Expert Systems with Applications, 2008
M.Sohail Khan, Tools For Pro – Poor Municipal Public Private Partnerships, UNDP, 2004
Mikhailov.L., Tsvetinov. P.. Evaluation of services using a fuzzy analytic hierarchy process. Applied Soft Computing, 2004
Newman Peter, et al (1999), Sustainability and cities; overcoming automobile dependences, Island Press, USA.
poor:Case study in Ahmadabad.thesis submitted to the faculty of Geo- information Science and earth
UN, (2007) “World Urbanization Prospects: The 2005 Revision Population” Database .http:// www.un.org /esa / population / publications / WUP2005/2005 wup htm
UNDP Capacity Asseessment and Devwlopment: In a Systems and Strategic Management Context. Technical Advisory Paper No. 3, Management Development and Governance
UN-Habitat. (2012), "State of the World's Cities Report 2012/2013: Prosperity  Of Cities”, United Nations Humman Settlements Programme (UN-HABITAT), Nairobi.
Un- Habitat. (2016), “The City Prosperity Initiative”, United Nations Human Settlements Programme, London: Earthscan.
Zhen,ch, (2013).Geo-spatial Modeling for Competition-based Accessibility to Job Locations for the urban
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 8، شماره 33
اسفند 1397
صفحه 523-540

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار