کاربست قاعده فقهی و حقوقی لاضرر و لاضرار در راستای امنیت ملی، حقوق شهروندی و توسعه گردشگری

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تخصصی فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استاد بازنشسته دانشگاه خوارزمی و مدیر گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی تهران

3 استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی فقه و مبانی حقوق، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

امنیت ملی، حقوق شهروندی و توسعه گردشگری از جمله بنیان­های اساسی حیات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جوامع بشری در قرن بیست و یکم به شما می­روند که البته دارای دو دسته ملزومات نرم­افزاری و سخت­افزاری هستند. حقوق عموماً و فقه به ویژه در کشورمان از ملزومات نرم‌افزاری امنیت ملی، حقوق شهروندی و گردشگری به شمار می­روند. یکی از قواعدی که دارای پتانسیل مناسبی برای ارتقای امنیت ملی، حقوق شهروندی و گردشگری در کشورمان است قاعده فقهی و حقوقی لاضرر و لاضرار است. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که قاعده فقهی و حقوقی لاضرر و لاضرار چگونه می‌تواند در راستای امنیت ملی، حقوق شهروندی و توسعه گردشگری نقش‌آفرینی نماید؟ فرضیه‌ای را که برای پاسخ‌گویی به این پرسش در صدد آزمون آن هستیم این است که به نظر می‌رسد تأمین امنیت ملی و حقوق شهروندی و نیز توسعه گردشگری نیازمند به وجود آمدن احساسی همگانی و درونی از امنیت هم در داخل و هم در خارج است و این هدف تنها از طریق ابزارهای مادی و عینی امنیتی تأمین نمی‌شود و قاعده لاضرر و لاضرار می‌تواند با برنامه‌ریزی در سطح خرد و کلان به این هدف یاری رساند. نتایج این مقاله نیز نشان می‌دهد که کاربست قاعده فقهی حقوق لاضرر و لاضرار در حوزه متغیرهای مذکور می‌تواند هزینه‌های برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری را کاهش و ضمن کاستن از مشکلات اجرایی به ارتقای امنیت ملی، حقوق شهروندی و توسعه گردشگری یاری رساند. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه‌ای به تحلیل و تبیین نتایج کاربست قاعده فقهی و حقوقی لاضرر و لاضرار در حوزه‌های امنیت ملی، حقوق شهروندی و توسعه گردشگری پرداخته شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Application the rule of No injury loss legal and fiqh principle in line with national security, citizenship rights and tourism development

نویسندگان [English]

  • Mohsen Hasanpour 1
  • Seyed Mohammad Mousavi Bojnourdi 2
  • Maryam Ebnetorab 3
1 Ph.D. student of Islamic jurisprudence and Islamic iaw, Tehran North Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Retired professor at Kharazmi University & director of Islamic jurisprudence and Islamic law center of Imam Khomeini Research Center and Islamic Revolution of Tehran.
3 Assistant professor of jurisprudence and Principles of Islamic Law, Tehran North Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Abstract
National security, citizenship rights and tourism development are including the foundations of the political, social, and economic life of human societies in the 21st century that of course there are two categories of software and hardware requirements. General rights and jurisprudence, especially in our country, are the requirements of software for national security, citizenship and tourism. One of the rules that is has the right potential to promote national security, citizenship and tourism rights in our country Is the rule of no injury loss the main question of this article is that how can the rule of no injury loss affect the national security, citizenship and tourism development? the hypothesis we are testing to answer this question is that seams national security and civil rights, as well as tourism development requires the emergence of a general, internal sense of security both inside and outside the country and this goal is not only secured through material means of security and the rule of no injury loss can contribute to this goal by planning on a micro and macro level. The results of this article also show that application of the rule of no injury loss legal and fiqh principle can reduce planning and policy costs and alleviating administrative problems to promote national security, citizenship and tourism development. Given this introduction this paper will attempt to use library resources analyze and explain the results of the jurisprudential and legal rules of the lawyer and lawyer in the areas of national security, citizenship rights and development of tourism are addressed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: National Security
  • Citizenship Rights
  • Tourism Development
  • the rule of No injury loss legal and fiqh principle
اخترشهر، علی(1387)، توزیع قدرت در ساختار قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، شماره 12.
پورسعید، فرزاد(1387)، امنیت انسانی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 41.
ایمانیان، فریبرز و عبدالله شمس و محمد عیسی تفرشی(1382)، تفسیر «حقوق مدنی» در قانون مدنی، فصلنامه مدرس علوم انسانی، شماره 28.
کاتوزیان، ناصر(1369)، بخش رویه قضایی: توجیه و نقد رویه قضایی، فصلنامه کانون وکلا، شماره 150 و 151.
افتخار جهرمی، گودرز(1378)، اصل قانونی بودن جرائم و مجازات­ها و تحولات آن، فصلنامه تحقیقات حقوقی، شماره 25 و 26.
زاهدی، شمس السادات و غلامعلی نجفی(1385)، بسط مفهومی توسعه پایدار، فصلنامه مدرس علوم انسانی، شماره 49.
معمارزاده، غلامرضا و جواد جاسبی و ندا نفری(1389)، حکمرانی خوب­: اکولوژی متعادل، فصلنامه آینده پژوهی مدیریت، شماره 84.
میدری، احمد(1385)، دیگر مقالات: مقدمه‌ای بر نظریه‌ی حکمرانی خوب، فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره 22.
ابراهیم پور، حبیب و طاهر روشن‌دل اربطانی(1387)، بررسی جایگاه رسانه ملی در الگوی حکمرانی پایداری در ایران، فصلنامه مدیریت دولتی(دانشگاه تهران)، شماره 1.
بشیری، عباس و وحید شقاقی شهری(1390)، حکمرانی خوب فساد و رشد اقتصادی رویکردی اقتصادی به مقوله حکمرانی خوب، فصلنامه بررسی‌های بازرگانی، شماره 48.
شریف‌زاده، فتاح و رحمت‌الله قلی پور(1382)، حکمرانی خوب و نقش دولت، فصلنامه مدیریت فرهنگ سازمانی، شماره 4.
دباغ، سروش و ندا نفری­(1388)، تبیین مفهوم خوبی در حکمرانی خوب، فصلنامه مدیریت دولتی(دانشگاه تهران)، شماره 3.
نادری، محمد مهدی(1390)، حکمرانی خوب، معرفی و نقد اجمالی، فصلنامه اسلام و پژوهش‌های مدیریتی، شماره 1.
برادران شرکا، حمیدرضا و سعید ملک الساداتی(1386)، حکمرانی خوب کلید توسعه آسیای جنوب غربی، فصلنامه راهبرد، شماره 46.
کمالی، یحیی(1395)، بررسی نقش شفافیت اقتصادی در تقویت فرهنگ مالیاتی، فصلنامه راهبرد توسعه، شماره 46.
بشیریه، حسین(1383)، درآمدی بر جامعه‌شناسی اجماع و وفاق، فصلنامه ناقد، شماره 3.
یوسفی، احمدعلی(1384)، عدالت اقتصادی، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره 17.
فقیهی، ابوالحسن و زهره موسوی کاشی(1389)، مدل سنجش بهره‌وری (اثربخشی و کارآیی) در بخش خدمات دولتی ایران، فصلنامه مدیریت دولتی(دانشگاه تهران)، شماره 4.
سبحانی نژاد، مهدی و حسن نجفی(1393)، تحلیل ابعاد شناسانه‌ی مسئولیت‌پذیری در سبک زندگی اسلامی، فصلنامه سراج منیر(دانشگاه علامه طباطبایی)، شماره 16.
مظلوم، علیرضا و عنایت اله نصیری جهان آباد و فتح اله حاجتی(1396)، تبیین قاعده لاضرر و لاضرار در مباحث فقهی، فصلنامه پژوهش ملل، دوره دوم - شماره 23.
شعبانی کندسری، هادی(1394)، بازاندیشی در معیار و قلمرو و ضمانت اجرای قاعده لاضرر و لاضرار، فصلنامه فقه اهل بیت، شماره 83.
ابویی مهریزی، حسین­(1379)، مبانی قاعده «لاضرر» از دیدگاه فقهای امامیه، فصلنامه کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی، شماره 1.
میر نقی زاده، میر حیدر و علی چراغی(1397)، بررسی مبانی و مستندات فقهی و حقوقی قاعده تقلیل خسارت، فصلنامه قانون یار، شماره 6.
قربانی درزی محله، افسانه(1395)، مبانی فقهی و قانونی دیه، فصلنامه مطالعات علوم سیاسی، حقوق و فقه، سال دوم - شماره 3/1.
شهیدی، محمد تقی(1387)، گفت و گو: مقایسه قاعده عدالت با قاعده لا ضرر، مصاحبه کننده علی اکبریان، حسن علی اسلامی، رضا شفیعی، علی صرامی، سیف الله ضیائی فر، سعید، فصلنامه کاوشی نو در فقه، شماره 56.
صفایی، سهیلا؛ عباسی، محمود(1394)، اصل آسیب نرساندن در فقه و حقوق اسلامی و کاربرد آن در فقه زیست پزشکی، فصلنامه اخلاق زیستی، شماره 17.
مظلوم، علی(1388)، امنیت و امنیت ملی، فصلنامه حصون، شماره 19.
تلاشان، حسن(1385)، بررسی نظری آثار و نتایج بر امنیت ملی، فصلنامه سیاست دفاعی، شماره 55
بی نام(1383)، حقوق شهروندی، ترجمه جواد کارگزاری، شماره 2.
عیسی نیا، رضا(1393)، فقه و حقوق شهروندی، فصلنامه سیاست متعالیه، سال دوم - شماره 4.
ربانی، رسول و منصور حقیقتیان و محمد اسماعیلی(1385)، بررسی عوامل اجتماعی، فرهنگی و میزان آگاهی افراد از حقوق شهروندی (شهر اصفهان در سال 1384)، فصلنامه علوم اجتماعی (دانشگاه آزاد شوشتر)، پیش شماره 1.
هاشمی، سید حامد و سعیده پور امین زاد و بابک پیمان طلب مستقیم(1388)، حقوق شهروندی و عدالت اجتماعی، فصلنامه فرآیند مدیریت و توسعه، شماره 71.
قیوم زاده، محمود و روح الله جهانگیری مقدم(1393)، اخلاق مداری مبنای ارتقاء حقوق شهروندی، فصلنامه پژوهش‌های اخلاقی، شماره 18.
شهریاری، اکبر(1396)، ابهامات و موانع قانونی حقوق شهروندی، فصلنامه قانون یار، شماره 4.
عامری، هوشنگ(1387)، سیاست خارجی، فصلنامه اطلاعات سیاسی – اقتصادی، شماره 249 و 250.
جعفری هرندی، محمد(1395)، فقه سیاسی یا سیاست در فقه؟، فصلنامه نقد کتاب فقه و حقوق، شماره 5.
گرونوگن، پیتر(1377)، اقتصاد سیاسی و علم اقتصاد، ترجمه علی دینی ترکمانی و محمد مال جو، فصلنامه اطلاعات سیاسی – اقتصادی، شماره 137 و 138.
میرمعزی، سید حسین(1394)، فقه اقتصادی و اقتصاد اسلامی، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره 59
اولیایی، اسماعیل(1381)، پیوند فقه و اقتصاد، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره 8.
جوادی آملی، عبد الله(1389)، اصول کلی اقتصاد اسلامی و راهکارهای آن از منظر فقه، فصلنامه پژوهش‌های فقهی، سال ششم - شماره 1.
لویی فاورو(1383)، حقوق اساسی، حقوق قانون اساسی و اساس حقوق، فصلنامه جواد تقی زاده، فصلنامه حقوق اساسی، شماره 3.
فهیمی، عزیز الله(1380)، فلسفه حقوق، فصلنامه پژوهش‌های فلسفی – کلامی، شماره 9 و 10.
غفوری‌چرخابی، حسین و محمد قدرتی(1397)، بررسی کاربرد قواعد فقهی در حقوق خانواده، فصلنامه پژوهش ملل، دوره سوم - شماره 29.
رحیمی، مرتضی و عباس علی سلطانی(1385)، مبانی فقهی حقوق مالکیت معنوی در فقه شیعه، فصلنامه مطالعات اسلامی، شماره 73.
فیروزی، مهدی(1396)، قواعد فقهی حاکم بر حق بر توسعه، فصلنامه کاوشی نو در فقه، سال بیست و چهارم - شماره 1.
دالوند، نعمت الله و امان الله علیمرادی و محمد علی حیدری(1396)، جایگاه قاعده لاضرر در تحقق مسئولیت نسبت به آب‌خوان‌ها، فصلنامه جستارهای فقهی و اصولی، سال سوم، شماره 2.
کریمی، عباس و هادی شعبانی کندسری(1393)، رابطه منطقی قاعده فقهی لاضرر و قاعده غربی سوء استفاده از حق، فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، شماره 2.
امجد، محمد(1376)، اعده ضرر منفی، فصلنامه تحقیقات اسلامی، سال دوازدهم، شماره 1 و 2.
لطفی، اسدالله(1379)، رابطه ادله احکام ثانویه با ادله احکام اولیه، فصلنامه مطالعات اسلامی، شماره 49 و 50.
عظیم زاده اردبیلی، فائزه(1387)، گستره کاربرد قاعده عسر و حرج در نظام حقوقی خانواده، فصلنامه فقه و حقوق خانواده، شماره 49.
طاهری، مهدی و سعید صفی شلمزاری(1394)، ماهیت فقه سیاسی، فصلنامه حکومت اسلامی، شماره 77.
لکزایی، نجف(1389)، مسائل فقه سیاسی، فصلنامه دانش سیاسی، شماره 11.
عیسی نیا، رضا(1393)، فقه و حقوق شهروندی، فصلنامه سیاست متعالیه، سال دوم - شماره 4.
رضائی راد، عبدالحسین(1389)، گستره کارآمدی قاعده فقهی لاضرر، فصلنامه حقوق اسلامی، شماره 25.
حسین زاده یزدی، محمد(1391)، بررسی پیامدهای سیاسی قاعده لاضرر، فصلنامه معرفت سیاسی، شماره 7.