بررسی جایگاه مناطق آزاد تجاری در توسعه پایدار و امنیت اجتماعی (مطالعه موردی: منطقه آزاد انزلی)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا، پژوهشگاه علوم انتظامی ومطالعات اجتماعی، تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

در دهه‌های اخیر رویکرد توسعه پایدار به یکی از بحث‌های مورد توجه اندیشمندان حوزه شهری تبدیل شده است. مفهوم پایداری از سه بعد اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی تشکیل شده است و هر کدام به تنهایی نمی‌توانند اهداف توسعه پایدار را برآورده کنند. امنیت اجتماعی از جمله مفاهیمی است که در ذیل توسعه پایدار اجتماعی مورد بحث پژوهشگران حوزه امنیت شهری قرار دارد. مناطق آزاد تجاری به عنوان محرک توسعه اقتصادی در بسیاری از کشورها به اجرا درآمدند. اما در این بین باید به اثرات اجتماعی آن‌ها نیز بر مناطق تحت تأثیر اشاره کرد. منطقه آزاد انزلی محدود ه ای است که در جهت توسعه اقتصادی استان گیلان و در سال 1384 احداث شد. هدف از انجام این پژوهش بررسی امنیت اجتماعی منطقه انزلی پس از احداث منطقه آزاد و عوامل مؤثر بر آن است. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی و پیمایشی بوده و با استفاده از اسناد کتابخانه‌ای و ابزار پرسشنامه مورد عمل قرار گرفته است. طبق آخرین سرشماری نفوس و مسکن (1395)، جمعیت مورد مطالعه 118564 بوده است که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 383 پرسشنامه و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی بین شهروندان شهر انزلی توزیع شده است. سپس توسط نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون‌های ویلکاکسون تک نمونه‌ای، آزمون مقایسه میانگین و آزمون فرید من اطلاعات پرسشنامه‌ها تحلیل و بررسی شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که به ترتیب عوامل اعتیاد، قاچاق و فقر بر امنیت اجتماعی منطقه اثرگذار هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Survey of Free Zones in Sustainable Development & Social Security (Case study: Anzali free zone)

نویسندگان [English]

  • Seyed Khalil Seyed Alipour 1
  • Hamidreza Nazari Khakshor 2
1 Assistant Prof. of Geography, Institute of Police & Social Sciences, Tehran, Iran
2 M.A. student of Urban Planning, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract
In the last decades, Sustainable Development has been on the top priorities of researchers, specially urban researchers. Sustainable development concept consists of three dimensions; Economical, social and environmental that all are related to each other and any of them can’t be effective individually. Social sector like two other sectors, is kind of solution to the urban issues that simultaneously is cause and effect of other factors. Security and specially social security can be defined as subdivision of social sustainable development by the social security researchers. Free zones are known as a driver for economical development and are applied in many countries, according to their existential role, have done well. But here social impacts of these areas should be considered. Anzali free zone is one of those areas which established in 2005 as economical driver in the Guilan province. The aim of this research is to consider social security of Anzali area after establishment of free zone and also affecting factors. The research method is descriptive, analytical, survey and using library documents and questionnaire. According to the last national census(2016)the population of Anzali area has been 118564 persons that by using Cochran formula with a confidence level of 95%, 383 questionnaires were selected and distributed by random sampling among Anzali people. Then analyzed by SPSS and with wilcoxon test, T-Test and Friedman test. Results show that addiction, smuggling and poverty are key factors affecting social security of Anzali area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Sustainable Development
  • Security
  • Social Security
  • Free Zones
احمدی، حسن و خیاط زاده، فرزانه (1385)، تحلیل توسعه پایدار با تاکید بر ابعاد اجتماعی؛ مطالعه موردی: شهر اهواز، فصلنامه توسعه انسانی، دوره اول، شماره 1
اخوان کاظمی، بهرام (1385)، امنیت و راهکارهای آن در اندیشه محقـق سـبزواری، پـژوهش نامـه علوم سیاسی، شماره،4 صفحات 1
بــوزان، بــارى (1387)، مــردم دولت‌ها و هــراس، ترجمــه پژوهشــکده مطالعــات راهبــردى. تهــران: انتشـارات پژوهشـکده مطالعـات راهبـردى
تقی زاده، خدیجه (1386)، عملکرد مناطق آزاد تجاری - صنعتی کشور در چهار سال اول برنامه چهارم توسعه، مجله اقتصادی، سال دهم، آذر و دی 1389 - شماره‌های 9 و 10 ‏(از 123 تا 132)
چگینی زاده؛ غلامعلی (1379)، رویکردی نظری به مفهوم امنیت ملی در جهان سوم، فصلنامه سیاست خارجی، سال چهاردهم.
حسینی نثار، مجید و قاسمی، علی (1391)، بررسی احساس امنیت و عوامل مؤثر بر آن در کشور، چهارمین کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت شهری،، مشهد
حیدری، سامان و آقایی، پرویز (1393)، امنیت اجتماعی در شهر (متغیرها و عوامل مؤثر بر آن)، فصلنامه علمی- تخصصی دانش انتظامی پلیس پایتـخت، سال هفتم، شماره 4
خلیلی، رضا (1383)، تحول تاریخی گفتمان مفهوم امنیت، فصلنامه مطالعات راهبردی، پژوهشکده مطالعات راهبردی، سال هفتم، شماره اول
دهقان، مهدی (1383)، شهرنشینی و روند افزایش جرائم، مجله شهرداری‌ها، سال چهارم، شماره 41، صفحات 15-9
رستم گورانی, ابراهیم؛ بیرانوند زاده، مریم؛ علی زاده؛ سیددانا و حشمتی جدید, مهدی. (1392)، بررسی جایگاه مناطق آزاد تجاری جزیره قشم در توسعه پایدار و امنیت اجتماعی، مجله آمایش سرزمین، شماره پنجم؛ ص 49-27
ستوده، هدایت الله (1382)، آسیب شناسی اجتماعی: تبیین‌ها و دیدگاه‌ها، فصلنامه علمی-کاربردی معاونت اجتماعی ناجا، پیش شماره دوم.
سرشماری عمومی نفوس و مسکن (1395)، مرکز آمار ایران
شاکری، عباس و سلیمی، فریدون (1385)، عوامل مؤثر بـر جـذب سـرمایه گـذاری در منطقـه آزاد چابهار و اولویت بندی آن‌ها با استفاده از تکنیـک ریاضـی AHP، مطالعـات طـرح فراگیـر منـاطق آزاد، پژوهش‌های اقتصادی، شماره،6 صفحات 95. -12
صفائـی پـور، مسـعود و همـکاران (1389)، بررسـی اثـرات مهاجـرت در از هـم گسـیختگی و ناامنـی محـلات بافـت کهـن و آسـیب شناسـی آن، مجموعـه مقـالات اولیـن همایـش ملـی مهاجـرت نظـم و امنیـت. دفتـر تحقیقـات کاربـردى فرماندهـی نیـروى انتظامـی خراسـان رضـوى
ضرابی، اصغر و شرفی، زکیه، سنجش عوامل مؤثر بر احساس امنیت شهروندان شهر مشهد با تاکیر بر عملکرد پلیس و رسانه‌های جمعی، پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال اول، شماره دوم
طاهری، زهرا (1388)، بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر امنیت اجتماعی در بین شهروندان اصفهانی، پایان نامه
کریمایی، امیراعظم (1384)، تاملی در شناخت امنیت اجتماعی، دانش انتظامی، شماره 27
مرصوصی، نفیسه (1383)، توسعه یافتگی و عدالت اجتماعی شهر تهران، نشریه پژوهشهای اقتصادی: زمستان 1383, دوره 4, شماره 14; از صفحه 19 تا صفحه 32
مرکز آمار ایران
مؤمنی، منصور؛ فعال قیومی، علی. (1388)، مقایسه انواع تحلیل‌های رگرسیونی برای داده‌های حسابداری، فصلنامه علمی-پژوهشی بررسی‌های حسابداری وحسابرسی
نیک بین، مهنا و کرمی، مهرداد (1391)، بررسی پایداری اجتماعی ـ فرهنگی توسعه گردشگری؛ مطالعه موردی جزیره کیش، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دوره پنجم، شماره 2، ص 158-137
A Daneshpour.Z, (2010) Adapted planning approach to handle the formation and existence of informal settlements in peri-urban environments, the case of Tehran, the PLURE International conference,  Copenhagen, Denmark
Drakakis-Smith, D. (2000). Third world cities. London: Routledge
Gilman, R. (1996) Sustainability: The state of the movement: The essential threads of who we are and where we're going,context institute
McKenzie, S. (2004). Social sustainability: towards some definitions: Hawke Research Institute, University of South Australia Magill
Roseland,M. (2000), Sustainable community development: integrating environmental, economic, and social objectives, Progress in Planning 54,73–132
Widok, Andi (2009) Social Sustainability: Theories, Concepts, Practicability, Berlin: Shaker Verlag
UN-documents.net