طراحی الگوی عوامل موثر بر توزیع فضایی مراکز مهم کلانشهر تهران باتاکید بر پدافند غیرعامل

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 استاد، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 استاد، دانشگاه امام حسین (ع)، تهران، ایران

4 استادیار، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

توزیع فضایی پراکنش انواع مراکز شهری در مقیاس‌های مختلف یکی از دغدغه‌ها و مسائل اصلی و راهبردی صاحبنظران، مدیران و آمایش گران سیاسی فضا می‌باشد. در این میان تولید فضای امن شهری بر اساس سازمان فضایی مراکز دخیل در امنیت شهری، تحت معلولیت عاملیت فضایی کنشگران و تحلیل توزیع فضایی مراکز مهم نیز مستلزم شناسایی و طراحی الگوی عوامل موثر در توزیع فضایی مراکز مهم کلانشهر تهران باتاکید بر پدافند غیرعامل می‌باشد. پژوهش حاضر سعی بر آن داشت تا با استفاده از روش های کیفی و کمی به شناسایی این عوامل دست یازد. تحقیق حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و در از روش فراترکیب در شناسایی اولیه عوامل موثر بر توزیع فضایی مراکز مهم کلانشهر تهران باتاکید بر پدافند غیرعامل و همچنین از روشهای کمی نیز در تدقیق و اکتشاف نهایی عوامل و تاییر مدل طراحی شده استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر را 140 نفر از خبرگان، متخصصبن و کارشناسان حوزه دفاعی، جغرافیای سیاسی و شهرسازی تشکیل دادند. تکنیک های آماری تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی بوده و در پردازش داده ها از محیط محاسباتی SPSS و Lisrel بهره گیری شد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing the pattern of affecting factors in spatial distribution of Tehran important centers whit passive defence approach

نویسندگان [English]

  • hasan abdolmaleki 1
  • yadollah karimipor 2
  • seyd yahya rahime safavi 3
  • ataallah abdi 4
چکیده [English]

Spatial Distribution various urban centers at different scales is one of the main concerns and concerns of the experts, managers and spectators of space policy. In the meantime, the production of urban safe space based on the spatial organization of the centers involved in urban security, under the disability of the space agency of the activists and the analysis of the spatial distribution of important centers also requires the identification and design of a model of effective factors in the spatial distribution of major metropolitan centers in Tehran, with the passage of passive defense. The present study attempted to identify these factors using qualitative and quantitative methods. The present research is a descriptive-analytical study. In this study, the method of initial identification of the factors affecting the spatial distribution of the major centers of Tehran metropolitan area with regard to passive defense, as well as quantitative methods, was used in final exploration of the factors and the design of the designed model.

کلیدواژه‌ها [English]

  • pattern desing
  • Factors Affecting in Spatial Distribution
  • passive defence
ارکات، جمال، زمانی، شکوفه(1394) مکان یابی تسهیلات حساس با در نظر گرفتن اصول پدافند غیرعامل؛ علوم و فناوری پدافند نوین (علوم و فناوری های پدافند غیر عامل)؛ دوره6 , شماره 4 ; صص 276-265.
اسماعیلی، شاهرخت مسلم؛تقوایی، علی اکبر(1390) رزیابی آسیب پذیری شهر با رویکرد پدافند غیر عامل با استفاده از روش دلفی، نمونه موردی: شهر بیرجند؛ نشریه مدیریت شهری؛ دوره 9 ؛ شماره 28 ؛ صص 110-93.
آیین نامه ضوابط پدافند غیرعامل در مکانیابی مراکز حیاتی و حساس، 1390
برنافر مهدی؛ افرادی کاظم(1393) اولویت بندی مراکز حیاتی، حساس و مهم شهر بندر انزلی و ارائه راهکارهای دفاعی از دید پدافند غیر عامل؛ تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی (علوم جغرافیایی)؛ دوره 14, شماره 32؛ صص 179-161.
جلالی فراهانی، غلامرضا (1390). پدافند غیرعامل در سازه‌های زیرزمینی. تهران: سازمان پدافند غیرعامل کشور.
جلالی فراهانی، غلامرضا (1395). مقدمه‌ای بر روش و مدل برآورد تهدیدات در پدافند غیرعامل. تهران : مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه جامع امام حسین(ع).
جلالی فراهانی، غلامرضا و هاشمی فشارکی، سید جواد (1389). پدافند غیرعامل در آیینه قوانین و مقررات. تهران: سازمان پدافند غیرعامل کشور.
حاتمی نژاد، حسین؛عظیم زاده ایرانی، اشرف(1394) ساماندهی محلات شهری بر مبنای الزامات پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: محلات ناحیه شش منطقه دو شهر تهران)؛ نشریه اطلاعات جغرافیایی: دوره 24 ؛ شماره 96 ؛ صص 112-91.
حافظ نیا، محمدرضا و رومینا، ابراهیم و احمدی پور، زهرا و فانی، علی اصغر(1392) مدیریت سیاسی فضا در سیستم‌های بسیط متمرکز، فصلنامه ژئوپلیتیک ـ سال نهم، شماره اول، صص 31-1.
حسینی، سیداحمد؛احدنژادروشتی، محسن؛مدیری، مهدی؛کاملی فر، محمدجواد(1392) ارزیابی کیفیت نواحی شهری با توجه به توزیع خدمات شهری در بحران های انسان ساخت با رویکرد پدافند غیر عامل (نمونه موردی: نواحی شهر تهران)؛ نشریه برنامه ریزی فضایی: دوره 3 ؛ شماره 2 (پیاپی 9) ؛ صص 99-79.
رضایی، رحیم و پوراحمد، احمد(1388) نقش تمرکز فعالیتهای اقتصادی در افزایش جمعیت کلانشهر تهران، فصلنامه پژوهشی جغرافیای انسانی، سال اول، شماره سوم، صص 66-51.
زارعی، غلامرضا(1395) تبیین و تحلیل شاخص‌های پدافند غیرعامل در آمایش اماکن حیاتی (مطالعه موردی: تهران بزرگ)؛ رساله دوره دکتری جغرافیا- گرایش نظامی؛ دانشکده و پژوهشکده پیامبر اعظم(ص).
زرقانی، سیدهادی, رضوی نژاد، مرتضی(1393) تحلیل ریسک اهمیت مراکز حیاتی، حساس و مهم کلانشهر مشهد با استفاده از مدل ANP؛ مطالعات برنامه‌ریزی شهری, دوره (1), شماره (1), صص 28-11.
زیویار، پروانه؛ حسینی امینی، حسن؛ درودی، محمدرضا(1395) شهرسازی مبتنی بر دفاع غیرعامل؛ تهران: آکادمیک، انتشارات انجمن جغرافیای ایران.
ستاره، علی اکبر (1390)، مدیریت ریسک در پدافند غیرعامل، : دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران
ستاره، علی اکبر(1387):چگونگی اثرگذاری مدیریت ریسک درپدافند غیرعامل، " نشریه پدافند غیرعامل" دانشگاه صنعتی مالک اشتر، پیش شماره زمستان.
ستاره، علی اکبر، زنگنه شهرکی، سعید. حسینی، سید علی (1388)، آمایش و مکانیابی از منظر پدافند غیرعامل، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، مجتمع دانشگاهی آمایش و پدافند غیرعامل، پژوهشکده شهرسازی و معماری دفاعی.
شمسایی زفرقندی، فتح ا..(1390)، فضاهای زیرزمینی وکارکردهای چند منظوره شهری و پناهگاهی با نگاه پدافند غیرعامل، اولین همایش علمی پژوهشی شهرسازی ومعماری با رویکرد پدافند غیرعامل، دانشگاه صنعتی مالک اشتر
عباسی مرتضی؛ ربیعی حسین(1391) ارائه رویکردی سیستماتیک و هدفمند به انتخاب مکان سازمان ها و صنایع امنیتی- نظامی در قالب کار گروهی با رویکرد پدافند غیرعامل؛ نشریه مدیریت نظامی؛ دوره 12 , شماره 48 ; صص 196-159.
عبدا... خانی، علی (1386)، تهدیدات امنیت ملی (شناخت و روش)، انتشارات مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران، تهران.
عبدا... خانی، علی (1394)، تهدیدات امنیت ملی (شناخت و روش)، انتشارات مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران، تهران.
عبدالهی، مجید(1390)، مدیریت بحران در نواحی شهری، انتشارات انوار، تهران. چاپ سوم.
عزیزی محمدمهدی, برنافر مهدی(1390) فرایند مطلوب برنامه ریزی شهری در حمله‌های هوایی از دیدگاه پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: ناحیه یک منطقه 11 تهران)؛ مطالعات شهری؛ دوره 1 , شماره 1 ; صص 22-9.
غلامرضایی، حسین(1387) «ملاحظات پدافند غیر عامل در شبکه‌های گازرسانی شهری». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده پدافند غیرعامـل، دانشـگاه مالک اشتر.
کالینز، جان ام.(1390) استراتژی بزرگ (اصول و رویه‌ها)/ ؛ ترجمه کورش بایندر. تهران : وزارت امور خارجه، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی. نوبت چاپ سوم.
مدیری، مهدی (1389)، الزامات مکان یابی تاسیسات شهری و ارائه الگوی بهینه از دیدگاه پدافند غیر عامل، رساله دوره دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.
مشکینی، ابوالفضل؛ شعبانی، مرتضی؛ نشاط، عبدالحمید(1396) ارزیابی آسیب‌پذیری کاربری آموزشی با رویکرد پدافند غیرعامل شهری دربرابر زلزله (مطالعه موردی: منطقه 6 تهران)؛ پژوهش‌های جغرافیای انسانی (پژوهش های جغرافیایی)؛ ؛ دوره 49 ؛ شماره 2; صص 258-243.
مشهدی، حسن(1393) ارزیابی تهدیدها، آسیب پذیری و ریسک در زیرساخت‌های حیاتی؛ انتشارات دانشگاه صنعتی مالک اشتر؛ تهران. چاپ اول.
منشادی، محمدعلی(1390) ارائه الگوی مناسب پراکنش آمادگاه‌های نزاجا در جنگ ناهمتراز با رعایت اصول پدافند غیرعامل؛ مدیریت نظامی؛ دوره 11 , شماره 43 ; صص 163-135.
موحدی نیا، جعفر(1392)، اصول و مبانی پدافند غیر عامل، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران.
Bull Kamanga, R., S. Sturm, J. Kiefer, M. Bondelind, J. Åström, A. Lindhe, I. Machenbach, E. Melin, T. Thorsen, B. Eikebrokk, C. Niewersch, D. Kirchner, F. Kozisek, D. Weyessa Gari, and C. Swartz.(2003). "Identification and description of hazards for water supply systems ", A catalogue of today’s hazards and possible future hazards, TECHNEAU.
Fema426, 2003, Reference Manual to Mitigation Potential Terrorist Attacks Against Buildings, Federal Emergency Management Agency, USA
Fema452, 2005, Risk Assessment, a How to guide to Mitigation Potential Terrorist Attacks Against Buildings, Federal Emergency Management Agency, USA
Fisher.A.(2015).Civil defense in Canada, 1939-1965 garnering public support war and nuclear weapons through myth of protection. Master’s thesis of arts in history. Department of history Lakehead University.
Johnson, William O. (2010), Using Evacuation Simulations to Ensure the Safety and Security of the 2012 Olympic Venues, safety science, 46 (2):302-322
Mcguire, M., (2007); The structure of choice between deterrence and defense. Issues defense economic (p.1-15).
UNIFIED FACILITIES CRITERIA (UFC) (2012), DoD MINIMUM ANTITERRORISM
Dupuy,Ernest & Dupuy, Tervor (2016) The Enclopedia of Military History, London, macdonald