بررسی اثرات گردشگری روستایی بر کیفیت زندگی مطالعه موردی: روستای کریک- شهرستان دنا

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

امروزه گردشگری به عنوان یکی از پیشروترین فعالیت‌های در حال رشد در هر سرزمینی قلمداد می‌شود و یکی از جذاب-ترین و شاید جدیدترین نوع آن گردشگری روستایی است که اثرات گوناگونی بر جامعه میزبان بر جای می‌گذارد. از این-رو پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات گردشگری روستای بر کیفیت زندگی انجام گرفته‌است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش 261 سرپرست خانوار روستای کریک است که به عنوان حجم نمونه اتنخاب شدند. جهت گردآوری داده‌های مورد نیاز از دو روش کتابخانه‌ای(فیش‌برداری) و میدانی(پرسشنامه و مصاحبه) استفاده گردید. به منظور تحلیل متغیرهای تحقیق از آزمون‌های آماری کلموگراف- اسمیرنف، t تک نمونه‌ای و t مستقل بهره‌گرفته شد. یافته‌ها حاکی از آن است که از بین نه شاخص بررسی شده مرتبط با ابعاد مختلف اجتماعی ـ فرهنگی، اقتصادی، کالبدی ـ زیربنایی و زیست محیطی کیفیت زندگی، سه شاخص کیفیت سلامت و بهداشت، کیفیت تعامل و همبستگی اجتماعی و کیفیت محیط مسکونی در سطح متوسط رضایتمندی ساکنین قرار دارد و در مقابل شش شاخص کیفیت امنیت فردی و اجتماعی، کیفیت گذران اوقات فراغت، کیفیت آموزشی، کیفیت اقتصادی، کیفیت زیرساختی و کیفیت زیست محیطی پایین‌تر از حد متوسط گویه‌ها ارزیابی شده است که در مجموع گردشگری نتوانسته است باعث بهبود کیفیت زندگی روستای کریک شود

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study about the effects of rural tourism on quality of life Case study: Village Creek-Dena City

نویسندگان [English]

  • Bahram Imani 1
  • arasto yari 1
  • zohre asadpoor 2
2 graduated of MA in rural planning, the University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil,
چکیده [English]

Today, tourism is one of the most precursor growing activities in any country and one of the most attractive and the newest one is rural tourism that has various effects on the host society. So this research is done to study the effects of rural tourism on quality of life. This research is functional in terms of purpose and descriptive-analytical in nature. The statistical society includes 261 rural family of Creek village that was selected as the sample size. The method of collecting required data was libraries (taking notes) and survey (questionnaire and interview). To analyze the used variables in research the Kolmogorov-smirnov, One sample T test and Independent samples t-test was used. Results shows between 9 reviewed index that are related in cultural-social, economic, infrastructure-physical, and environmental indicators of quality of life, the quality of health and hygiene, the quality of interaction and social correlation and the quality of residential environment indicators are at the intermediate level of rural residents satisfaction and in return the quality of individual and social security, the quality of leisure, the quality of education, the quality of economic, the quality of infrastructure and the quality of environmental are lower than the intermediate level. Overall the rural tourism has failed to improve the quality of life in the Creek village

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rural tourism
  • Quality of life
  • Rural development
  • Sustainable development
  • Creek village
ابراهیم­زاده، عیسی؛ آقاسی­زاده، عبداله(1388)، تحلیل عوامل مؤثر بر گسترش گردشگری در ناحیه ساحلی چابهار با استفاده از مدل راهبردی SWOT، مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، شماره1، صص107-128.
اجزاء شکوهی، محمد؛ بوذرجمهری، خدیجه؛ ایستگلدی، مصطفی؛ مودودی، مهدی(1393)، بررسی اثرات گردشگری بر کیفیت زندگی جامعه میزبان، مطالعه موردی: شهر بندر ترکمن، سال14، شماره 47، صص 101-125.
اکبریان رونیزی، سعیدرضا(1392)، بررسی رابطه توسعه گردشگری و سرمایه اجتماعی در نواحی روستایی، مطالعه موردی: دهستان سولقان، شهرستان تهران، برنامه­ریزی و توسعه گردشگری، سال2، شماره6، صص75-92.
ایمانی، بهرام؛ باختر، سهیلا و خوش­رفتار، عبدالرضا، 1394، بررسی و ارزیابی تأثیر سرمایه اجتماعی بر کیفیت زندگی در مناطق روستایی، مطالعه موردی: شهرستان ایلام آباد غرب، پژوهش­های روستایی، دوره6، شماره4، صص 871-891.
براتی، ناصر و یزدان­پناه شاه­آبادی، محمدرضا(1390)، بررسی ارتباط مفهومی سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی در محیط شهری، نمونه موردی پردیس، جامعه پژوهی فرهنگی، سال 2، شماره 1، صص 25-49.
برنامه آمایش سرزمین استان کهگیلویه و بویراحمد(1389)، تحلیل وضعیت منابع طبیعی و محیط زیست
بریمانی، فرامرز؛ جعفری، مهدی و بلوچی، عثمان، 1392، سنجش و تحلیل کیفیت زندگی در نواحی روستایی، مطالعه موردی: دهستان مهبان- شهرستان نیک­شهر، چشم­انداز جغرافیایی در مطالعات انسانی، سال8، شماره23، صص 41-54.
پورجعفر، محمدرضا؛ محمودی­نژاد، هادی؛ ایلکا، شاهین و عاقبت­خیر، شاهین(1387)، فراتحلیلی از ارزیابی رویکردهای توسعه گردشگری روستایی با تأکید بر عوامل راهبردی(swot)، علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره 14، شماره2، صص61-79.
جاجرمی، کاظم و کلته، ابراهیم، 1385، سنجش وضعیت شاخص­های کیفیت زندگی در شهر از نظر شهروندان، مطالعه موردی: گنبد قابوی، جغرافیا و توسعه.
حسین­محمدی، مریم و حیاتی، داریوش(1391)، توسعه توریسم روستایی رویکردی نوین در جهت توسعه پایدار روستایی، همایش ملی توسعه روستایی.
حیدری، علی(1390)، بررسی شاخص­های کیفیت زندگی در سکونتگاه­های روستایی استان کهگیلویه و بویراحمد، مسکن و محیط روستا، شماره 136، صص51-66.
حیدری ساربان، وکیل؛ ملکی، ابوذر(1394)، بررسی اثرات اقتصادی، اجتماعی و روان­شناختی گردشگری بر توسعه مناطق روستایی شهرستان مشگین­شهر، مطالعه موردی دهستان لاهرود، فضای گردشگری، سال 4، شماره16، صص35-50.
رضوانی، محمدرضا؛ متکان، علی­اکبر؛ منصوریان، حسین و ستاری، محمدحسین(1388)، توسعه و سنجش شاخص­های کیفیفت زندگی شهری، مطالعه موردی: شهرنورآباد- استان لرستان، مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، سال اول، شماره2، صص 87-110.
رضوانی، محمدرضا؛ بدری، سیدعلی؛ سپه­وند، فرخنده و اکبریان رونیزی، سعیدرضا(1391)، گردشگری خانه­های دوم و اثرات آن بر بهبود کیفیت زندگی ساکنان محلی، مطالعه موردی: بخش رودبار قصان، مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، شماره13، صص 23-40.
رکن­الدین افتخاری، عبدالرضا؛ مهدوی، داوود و اکبری سامانی، ناهید(1392)، ارائه الگوی برنامه­ریزی راهبردی توسعه گردشگری پایدار روستایی، مطالعه موردی: دهستان لواسان کوچک، پژوهش­های جغرافیای انسانی، دوره5، شماره1، صص123-146.
ریاحی، وحید و مهرعلی­تبار فیروزجایی، مرتضی(1393)، بررسی آثار محیطی گردشگری بر سکونتگاه­های روستایی، مطالعه موردی: روستاهای کوهپایه­ای شهرستان بابل، جغرافیا(فصلنامه علمی پژوهشی و بین­المللی انجمن جغرافیای ایران)، سال12، شماره40، صص147-160.
زرافشانی، کیومرث؛ شرفی، لیدا؛ گراوندی، شهپر و قبادی، پرستو(1393)، بررسی اثرات توسعه گردشگری در ارتقاء شاخص­های اقتصادی- اجتماعی نواحی روستایی، مطالعه موردی: منطقه گردشگری ریجاب در استان کرمانشاه، اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال2، شماره3، صص 119-134.
سنایی، مهدی(1386)، عملکرد و نقش گردشگری در توسعه پایدار نواحی روستایی، مطالعه موردی: دهستان مرکزی کلاردشت، رساله دکتری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.
شمس­الدینی، علی(1389)، گردشگری روستایی راهکاری سازنده برای توسعه روستایی، مطالعه موردی: روستای فهلیان، مسکن و محیط روستا، دوره 29، شماره 131، صص 95-107.
شوکتی آمقانی، محمد؛ اسحاقی، رضا؛ ماهری، احد؛ رضایی، روح­اله؛ شعبانعلی فمی، حسین(1395)، بررسی موانع توسعه گردشگری در مناطق روستایی شهرستان اسکو، مطالعه موردی: روستای ساحلی آق­گنبد، فضای جغرافیایی، سال16، شماره53، صص 23-37.
شیخ­زاده، ابراهیم(1394)، مدل­سازی عوامل مؤثر در بهبود کیفیت زندگی با تأکید بر تأثیرات توسعه صنعت گردشگری، مطالعه موردی: شهر تهران، مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال 8، شماره1، صص 51-65.
طیب­نیا، سیدهادی؛ محمدی، سعدی؛ منوچهری، سوران(1395)، تحلیل تأثیرات گردشگری بر کیفیت زندگی روستائیان، مطالعه موردی: بخش اورامان شهرستان سروآباد، پژوهش و برنامه­ریزی روستایی، سال5، شماره 1، صص163-179.
علی­زاده، جابر؛ برقی، حمید؛ رحیمی، حمزه و افشاری­پور، علی(1392)، سنجش و ارزیابی کیفیت زندگی در نواحی روستایی با استفاده از تکنیک روش تشابه به گزینه ایده­آل فازی، مطالعه موردی: دهستان میانده- استان فارس، پژوهش­های روستایی، دوره 4، شماره3، صص 615-640.
عنابستانی، علی اکبر؛ روستا، مجتبی؛ محمدی، سیدعبدالرضا و رفیعیان، سجاد(1394)، تحلیل فضایی عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی در سکونتگاه­های روستایی، مطالعه موردی: بخش سیمکان- شهرستان جهرم، برنامه­ریزی منطقه­ای، سال5، شماره18، صص 85-100.
عنابستانی، علی اکبر؛ وصال، زینب(1395)، تحلیل عوامل مؤثر بر ایجاد برند گردشگری در سکونتگاه­های روستایی، مطالعه موردی: شهرستان بینالود، برنامه­ریزی و توسعه گردشگری، سال5، شماره 16، صص 127-148.
عنابستانی، علی اکبر و محمودی؛ حمیده(1395)، بررسی تأثیر گردشگری مذهبی بر ارتقاء کیفیت زندگی روستائیان، مطالعه موردی: حوزه نفوذ گردشگاهی شهر مشهد، برنامه­ریزی و توسعه گردشگری، سال5، شماره18، صص 97-118.
غفاری، سید رامین؛ مرادی، محمود؛ نیک­بخت، داوود(1390)، سطح­بندی و برنامه­ریزی فضاهای گردشگری روستایی بخش مرکزی شهرستان بویر احمد، مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، سال3، شماره11، صص97-118.
فاضل­نیا، غریب(1393)، سنجش و مقایسه تطبیقی شاخص­های کیفیفت زندگی در خانواده­های گسترده و هسته­ای، مطالعه موردی: مناطق روستایی بخش پشت آب زابل، پژوهش­های روستایی، دوره 5، شماره 4، صص 849-874.
قدمی، مصطفی؛ علیقلی­زاده فیروزجایی، ناصر(1391)، ارزیابی توسعه گردشگری مقصد در چارچوب پایداری، مطالعه موردی: دهستان تمشکل شهرستان تنکابن، تحقیقات جغرافیایی، سال 27، شماره 1، صص 80-104.
کوچکی­نژاد، فاطمه؛ رمضان­زاده لسبویی، مهدی؛ معصوم­پورسماکوش، جعفر و فتاحی، احداله(1390)، بررسی و سنجش کیفیت زندگی در نواحی روستایی بخش مرکزی شهرستان کرمانشاه، چشم­انداز جغرافیایی، سال6، شماره 14، صص 120-138.
مرکز خانه بهداشت، روستای کریک(1395).
مرکز درمانی ـ بهداشتی شهرستان دنا، شهر سی سخت(1394).
مطیعی­لنگرودی؛ سیدحسن، شریفی، انور و رضائیه آزادی، مریم، 1392، امکان­سنجی توسعه گردشگری در نواحی روستایی از دیدگاه گردشگران(بخش تخت­سلیمان تکاب) چشم­انداز جغرافیایی در مطالعات انسانی، سال 8، شماره24، صص1-17.
Aka, hasa., (2006), Assessment of Rural Tourism in Tourky uising SWOT Analysis, journal of Applied Sciences 6(13).
Andereck.K, Nyaupane. G., (2011), "Exploring the nature of tourism and quality of life perceptions among residents" journal of travel research, 50 (3): 248-260.
Aref, F., (2011), The effects of tourism on quality of life: a case study of Shiraz, Iran. Life Science Journal, 8(2), 4-25.
Das, D., (2008), Urban Quality of Life: A case study of Guwahati, Social Indicators Research, 85-91.
Icom and wffm/fmam., (2007), Declaration of the international council of museums (icom) and the world federation of friends of museums (wffm) for worldwide sustainable cultural tourism.Avaialbe.at http:/icom.useum/fileadmin/ user upload.
Lee, C.C. and Chang C.P., (2008), Tourism Development and Economic Growth: A Closer Look at Panels. Tourism Management. 29 (1):180- 192.
Liang, Z. and Hui, T., (2016), Residents’ quality of life and attitudes toward tourism development in China, Tourism Management, No. 57: 56-67.
Mcgillivray,M., (2007), Human Well-Being, Concept and Measurement, New York: Palgrave MacMillan.
Pal, A.K., Kumar, U.C., (2005), Quality of Life Concept for the Evaluation of Societal Development of Rural Community in West Bangal, India, Rural Development, Vol. xv, No. 2
Pukeliene, V & Viktorija S., (2011), Quality of Life Concepts, Measurement and Challenges, Sisteminiai Tyrimal.
Rathore, N., (2012), Rural tourism impact, challenges and opportunities, Journal of Business Economics & Management Research, 2 (2): 252- 260.
Richard, J., (2013). Recreation, tourism, and rural well-being. (No. 7). Washington, DC: US Department of Agriculture, Economic Research Service.
Sebele, L.S., (2010), Community-based tourism ventures, benefits and challenges: Khama Rhino Sanctuary trust, central district, Botswana, Journal of Tourism Management, 31: 136-146.
Wang, Y. (2006). Rural community participation in tourism development: Case from Hanian Province, China, Unpublished Ph.D Dissertation, Waterloo, (Ontario): University of Waterloo
Zielinska Wczkowaska, H؛ and dziora- Koranatowska, K؛W.,(2010), Evaluation of Quality of life(QoL) of the University of third Age (U3A) on the basis of Socio-demograpgic Factors and Health Status, Archives of Gerontology and Geriatrics,PP؛1-5.