تحلیل پایداری مناطق شهری تبریز با استفاده از روش ترکیبی AHPوFUZZEY

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه مراغه، مراغه،ایران

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشگاه مراغه،مراغه،ایران

چکیده

توسعه پایدار یکی از جامع‌ترین مفاهیم در دهه‌های اخیر می‌باشد این واژه در مفهوم گسترده آن به معنی اداره و بهره‌برداری صحیح و کارا از منابع مالی،نیروی انسانی و... برای دست‌یابی به الگوی مصرف مطلوب است که با به بکارگیری امکانات فنی،ساختار و تشکیلات مناسب برای رفع نیاز نسل امروز و آینده به طور رضایت بخش امکان‌ پذیر می‌شود.هدف این تحقیق تحلیل و اولویت بندی پایداری مناطق شهر تبریز از نظر شاخص های پایداری ابعاد زیست محیطی،اقتصادی،اجتماعی و کالبدی-فضایی با استفاده از مدلهای فازی و AHP است.روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و نوع آن کاربردی-توسعه‌ای است. براساس نتایج بدست آمده از نه منطقه‌ی شهری 6منطقه(2،3،4،7،8،10)در وضعیت ناپایدار و منطقه پنج در وضعیت نیمه پایدار و دو منطقه(1،6) در وضعیت پایدار قرار دارند.یعنی میانگین 67/66درصد ناپایدار و 11/11درصد نیمه پایدار و 22/22درصد مناطق در وضعیت پایدار قرار دارند.در مناطق ناپایدار عدم انطباق رشد جمعیت با نیازهای خدماتی،کمبود فضاهای سبز و تفریحی، نبود خدمات مناسب بهداشتی-درمانی،تجاری،ورزشی،افزایش نرخ رشد جمعیت،کمبود امکانات آموزشی،فرهنگی،اشتغال پایین،سکونت اقشار کم درآمد و مهاجرین،ساخت و سازهای بدون مجوز و گسترش بی رویه در این مناطق بر میزان ناپایداری شدت بخشیده است.بنابراین، برای رسیدن به توسعه پایدار لازم است، در درجه اول رویکرد عدالت اجتماعی در دستور کار مدیران و تصمیم گیران شهر تبریز قرار گیرد تا توزیع خدمات و امکانات بین مناطق شهر تبریز،با توجه به نیازهای جمعیتی متعادل گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Stability Analysis of Tabriz urban areas using a combination of AHP and FUZZEY

نویسندگان [English]

  • Houshang sarvar 1
  • solmaz sarbazgolly 2
1 Assistant Professor of Geography and Urban Planning, University of Maragheh, Maragheh, Iran
2 Master of Geography and Urban Planning, University of Maragheh, Maragheh, Iran
چکیده [English]

Sustainable development is one of the most comprehensive concepts in recent decades. Sustainable development means efficient management and proper utilization of funds, labor force and etc to achieve the optimal consumption pattern. That use of technical facilities, structural appropriate to becomes possible satisfactorily meet the needs of present and future generations. The aim of this research is analysing and prioritizing the sustainability of Tabriz City. The sustainability indices include environmental, economic, cultural and social space framework dimensions are overlapped using AHP-Fuzzy approach. The research is descriptive and analytical methods.
According to the results of nine region can be said that six regions (2,3,4,7,8,10) are in unstable state and region (5) in a meta stable state and two regions (1,6) are in stable conditions. 66.67 percent of regions are in unstable condition and 11.11 percent are Meta stable condition and 22.22 are in unstable condition. The following factors have intensified the instability of unstable region: population growth in non-compliance with service needs, shortage of recreational and green spaces, shortage of appropriate health, business and sports service, increasing the population growth rate, shortage of educational and cultural facilities, low employment, residence of low-income and immigrant people,unsupervised and unauthorized constructions. Therefore, is necessary to achieve sustainable development, social justice approach primarily on the agenda of managers and decision-makers as to the distribution of services and facilities Tabriz Tabriz between regions, according to population needs to be balanced.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sustainable development indicators
  • Tabriz city
  • Fuzzy overlap
  • Urban areas
  • AHP

مراجع

اذانی،مهری،مختاری ملک آبادی،رضا،مولایی،شهره،(1392)،بررسی شاخص­های توسعه پایدار محله­ای منطقه13 اصفهان،مجله علمی-پژوهشی برنامه ریزی فضایی(جغرافیا)،شماره2،صص142-119.
ازکیا،مصطفی،(1384)،جامعه شناسی توسعه تهران،تهران،انتشارات کیهان.
برنامه اسکان بشر سازمان ملل متحد، (۲۰۰۹)، برنامه ریزی شهری پایدار، ترجمه احسان مجیدی،انتشارات مرکز پژوهشهای شورای اسلامی شهر مشهد،(۱۳۹۱) مشهد.
بوچانی،محمدحسین(1385)،بررسی عدم تعادل­های فضایی-اجتماعی شهر ایلام از دیدگاه توسعه پایدار،مجله شهرداری­ها،سال ششم،شماره73.
پاگ،سدریک(1383)،شهرهای پایدار در کشورهای در حال توسعه،مترجم،ناصر محرم نژاد،تهران،مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری.
ترنر،تام،(1997)،شهر همچون چشم انداز،نگرشی فراتر از فرانوگرایی به طراحی و برنامه ریزی شهری،ترجمة فرشاد نوریان،انتشارات شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری،تهران.
تودارو،مایکل،ترجمه غلامعلی،فرجادی(2005)،توسعه اقتصادی در جهان سوم،انتشارات سازمان برنامه و بودجه.
توفیق،فیروز،(1372)،تحلیل عاملی و تلفیق شاخص های منطقه ای،مجله ی آبادی،سال3،شماره10(پاییز).
توکلی نیا،جمیله،استادی سیس،منصور،(1388)،تحلیل پایداری محله های کلانشهر تهران با تاکید بر عملکرد شورایاری ها،فصلنامه پژوهش های جغرافیای انسانی،شماره70،ص39-27.
حسین زاده دلیر،کریم،قربانی،رسول،شکری،پری(1388)،تحلیل و ارزیابی کیفی سنجه­های پایداری شهری در شهر تبریز،مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای،سال اول،شماره2،صص18-1.
زبردست،اسفندیار،(1380)،کاربرد فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در برنامه ریزی شهری و منطقه­ای،مجله هنرهای زیبا،شماره 10.
شیعه،اسماعیل،(1387)،دانشنامه مدیریت شهری و روستایی،انتشارات سازمان شهرداری ها،تهران.
صرافی،مظفر،(1375)،توسعه پایدار و مسئولیت برنامه ریزان شهری،مجله معماری و شهرسازی،شماره12،تهران.
طبیبیان،منوچهر،(1383)،توسعه پایدار شهری،مجله شهرداریها،سال12،شماره34،تابستان.
کاظمی محمدی،سیدمهدی موسی،(1380)،توسعه پایدار شهری:مفاهیم و دیدگاه ها،فصلنامه تحقیقات جغرافیایی،سال16،شماره62(پاییز).
گلی،علی،عسگری،علی،(1385)،کاربرد منطق فازی در تبدیل روستا به شهر(نمونه موردی:استان تهران)،مجله برنامه ریزی و آمایش فضا،دوره10،شماره2،صص159-139.
موحد،علی،احمدی،مظهر،مصطفوی صاحب،سوران،(1393)،تحلیل و ارزیابی سنجه های پایداری محله های شهر ماکو با استفاده از تکنیک های آماری،فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای،سال4،شماره15،ص60-45.
نسترن،میهن،حبیبی،کیومرث ومحمدی،مهرداد،(1393)،سنجش پایداری محله های شهری در بافت های مسکونی با استفاده از سیستم استنتاج فازی(نمئنه موردی محلات شهر سنندج)،فصلنامه مطالعات برنامه ریزی شهری،سال2،شماره7،ص87-55.
Bisset,C & walthern,S,2001,Environment,growth and development: the concepts and strategies of sustainability.Routledge. Vol.16
Connelly,S,(2007)Mapping sustainable development as a contested  concept, Local Environment,12(3),278-259.
Diamantini,C.and Zanon,B.(2000),planning the Urban Sustaiale development the case of the plan for the province of  Trenton,Italy.Environmental Impact Assessment.Rev.Vol.20
Openshaw, S. and Abrahart, R. J., 2000, Geocomputation, London and New York, Taylor & Francis.pp127-144. 
Regmi, N. R., Giardino, J. R., Vitek, J.D. 2010. Assessing susceptibility to landslides: Using models to understand observed changes in slopes, Geomorphology, Vol. 122, No. 1-2, pp. 25–38.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 9، شماره 37
اسفند 1398
صفحه 477-488

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار