تحلیل و ارزیابی پیاده‌راه‌های شهری با تاکید بر ابعاد سلامت (مطالعه موردی: پیاده‌راه اکباتان همدان)

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری شهرسازی، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.

2 استادیارشهرسازی، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.

3 دانشیارمعماری، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

4 استادیار شهرسازی، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی ،قزوین، ایران

چکیده

با توسعه سریع شهرها و حمل و نقل موتوری، ارزیابی موفقیت پیاده‌راه‌ها در ابعاد محیطی سلامت مساله‌ای ضروری است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و به‌ لحاظ هدف کاربردی می‌باشد. دریافت اطلاعات و داده‌ها به دو شکل کتابخانه‌ای و میدانی (پرسشنامه) است. 399 نفر حجم نمونه محاسبه شده با فرمول کوکران بوده و پرسشنامه‌ها به روش تصادفی ساده بین شهروندان توزیع گردید. همچنین، 20 نفر از مسئولان و 50 نفر از کسبه هم مورد پرسش قرار‌گرفتند. متغیرهای مورد بررسی شامل مولفه سلامت با سه بعد جسمانی، اجتماعی و روانی بوسیله طیف لیکرت بررسی شدند. عناصر پیاده‌‎راه شامل عناصر سخت و نرم می‌باشند. یافته‌های آزمون تی تک ‌نمونه‌ای نشان‌ می‌دهد در پیاده‌راه اکباتان، میانگین گویه‌های سلامت جسمانی (89/2)، روانی (8/2) و اجتماعی (67/2) پایین‌تر از حد متوسط (3) هستند. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که کیفیت این پیاده‌راه، ازنظر معیارهای محیطی سلامت با همین نظم پایین است. دیدگاه مسئولین و کسبه نیز با اختلاف جزیی ناشی از تضاد منافع همین نتایج را تایید می‌کند. همچنین نتایج ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر رابطه عامل‌های سه‌گانه سلامت نشان می‌دهد، بیشترین همبستگی بین عامل‌های سلامت اجتماعی و روانی (480/0) و کمترین همبستگی بین عامل‌های سلامت اجتماعی و جسمانی ( 309/0) می‌باشد، بعلاوه عوامل سلامت اجتماعی (375/.) و جسمانی (267/0) بترتیب حداکثر ضریب تاثیر را با عناصر سخت و نرم پیاده‌راه اکباتان دارند. موقعیت محروم جغرافیایی، نحوه برنامه‌ریزی و مدیریت ‌شهری و عوامل فراکالبدی، اقتصادی و اجتماعی نقش مهمی در شکل‌گیری نتایج فوق داشته‌اند. درپایان، متناسب با یافته‌های پژوهش، راهبردهای کاربردی ارائه گردید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis and assessment of urban walkways with emphasis on health dimensions (Case study: Hamadan Ekbatan walkway)

نویسندگان [English]

  • ehsan payab 1
  • mohammad reza khatibie 2
  • Hossein Soltanzadeh 3
  • maryam Moeinifar 4
1 Ph.D. Student of Urban Planning, Department of Urban Planning ,Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.
2 Assistant professor of Urban Planning, Department of Urban Planning, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran
3 Associate professor of Architecture, Department of Architecture, Central Tehran Branch, Islamic Azad University ,Tehran ,Iran
4 Assistant professor of Urban Planning, Department of Urban Planning, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran
چکیده [English]

With fast city development and motorized transportation, The assessment of success of walkways in dimensions of environmental health is necessary problem. The research method is descriptive-analytical and its purpose is practical. Obtaining data is both documental and in-field(questionnaire). 399 people were calculated as a sample size using Cochran formula. Questionnaire were distributed randomly among citizens. Also, 20 authorities and 50 retailers were questioned. The variables include the health criteria, namely physical, social and mental dimension checked by Likert scale. The elements of walkway include hard and soft elements. Findings of T-test showed in Ekbatan walkway the average of physical health indicators (2.89), social (2.67), and mental (2/8), are lower than the middle of (3). Therefore, it can be concluded that the quality of this walkway is low in terms of environmental health criteria respectively. Authorities and retailers confirm these results with minimum differences due to benefit contrast. Also, the results of Pearson correlation coefficient and path analysis of relation of triple factors of health show the highest correlation was between the factors of social and mental health (0.480) and the least one was between the factors of social and physical health (0.309). Furthermore, social health factors (0.375) and physical (0.267) have the maximum effect coefficient with hard and soft elements of Ekbatan walkway respectively. Deprived geographical position, the way of planning and urban management and over physical economical, social factors have had key role to form above results. Finally, according to findings, the practical strategies have been presented.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban walkways
  • health
  • Ekbatan walkway
  • city of Hamadan

مراجع

ابراهیم‌زاده, عیسی, اسفندیاری مهنی, حمیده. (1397). بررسی نقش پیاده‌را‌ه‌های شهری‌ در توسعه گردشگری پایدار مطالعه موردی؛ خیابان 15 خرداد شهر تهران. نشریه گردشگری شهری, 5(3), 131-142.
پوراحمد, احمد, فرهادی, ابراهیم, قربانی, رامین, درودی نیا, عباس. (1397). تأثیر چشم‌اندازهای شهری بر سلامت روان شهروندان (مطالعه موردی: مناطق 2 و 9 شهر تهران). فصلنامه شهر پایدار, 1(3), 17-33.
پورمختار، احمد. (1392). بررسی میزان پیاده‌مداری در خیابان چهار‌باغ اصفهان و تاثیر آن بر تعاملات اجتماعی شهروندان. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی. 3 (11)، 100-91.
حاتمی، یاسر؛ ذاکرحقیقی، کیانوش.(1397). بررسی عوامل مؤثر در انتخاب فضای عمومی توسط شهروندان (مطالعه موردی: پیاده‌راه بوعلی سینا و اکباتان شهر همدان). مطالعات محیطی هفت‌حصار. 23، 94-81.
حبیبی, کیومرث, حقی, محمدرضا. (1397). مقایسه تطبیقی کیفیت پیاده‌راه‌ها در ایران و خارج کشور با مدل ANP. معماری و شهرسازی ایران, 9(15), 5-19.
حسن‌پور, سحر. (1395). سنجش نابرابری فضایی سطح سلامت در استان قزوین با استفاده از تکنیک الکتره فازی. دوفصلنامه پژوهش‌های بوم شناسی شهری, 7(14), 81-98.
حکیمیان, پانته آ. (1394). فضاهای شهری سلامت محور: ویژگی‌های کالبدی تأثیرگذار بر چاقی افراد. معماری و شهرسازی آرمان شهر, 8(15), 215-224.
حکیمیان، پانته آ؛ گلکار، کورش؛ غفاری، علی(1393)، بعد سلامت طراحی شهری، نشریه صفه، (56)، 100-87.
عبدالهی, علی‌اصغر, شرفی, حجت‌الله, سلیمانی‌دامنه, مجتبی. (1398). سنجش مطلوبیت پیاده‌مداری بر اساس مؤلفه‌های کیفی پیاده‌روی (مطالعه موردی: مرکز تجاری شهرکرمان). نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی, 23(67), 197-221.
فلاح‌منشادی, الهام, حبیبی, سارا, روحی, امیر. (1391). پیاده‌راه‌های شهری، از ایده تا عمل؛ ارزیابی پیاده‌راه بازار شهر تهران. نامه معماری و شهرسازی, 5(9), 45-63.
ملکی، سعید؛ امیری‌فهلیانی، محمدرضا، مرادی‌مفرد، سمیرا، بوستانی، مجید. (1395). نقش مدل KANO در ارزیابی کیفیت فضاهای عمومی شهری با سنجش مؤلفه‌های مؤثر بر سطح سلامت و رفاه جوامع شهری. دو فصلنامه پژوهش‌های منظر شهر.3(6)، 24-7.
نسترن, مهین, میرزایی, عنایت اله. (1394). تحلیل کمی عوامل موثر بر سلامتی به منظور تحقق اهداف برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای مطالعه‌ موردی: شهرستان‌های استان اصفهان. آمایش محیط, 8(30), 39-61.
 Frank, L. D., Andresen, M. A., & Schmid, T. L. (2004). Obesity relationships with community design, physical activity, and time spent in cars. American journal of preventive medicine, 27(2), 87-96.
Heath, G. W., Brownson, R. C., Kruger, J., Miles, R., Powell, K. E., Ramsey, L. T., & Task Force on Community Preventive Services. (2006). The effectiveness of urban design and land use and transport policies and practices to increase physical activity: a systematic review. Journal of Physical Activity and Health, 3(s1), S55-S76.
Jackson, L. E. (2003). The relationship of urban design to human health and condition. Landscape and urban planning, 64(4), 191-200
King, K. (2013). Neighborhood walkable urban form and C-reactive protein, Preventive medicine, 57(6), 850-854.
Leyden, K. M. (2003). Social capital and the built environment: the importance of walkable neighborhoods. American journal of public health, 93(9), 1546-1551.
Litman, T. A. (2017). Economic value of walkability. Victoria Transport Policy Institute.
Rebecchi, A., Buffoli, M., Dettori, M., Appolloni, L., Azara, A., Castiglia, P., & Capolongo, S. (2019). Walkable Environments and Healthy Urban Moves: Urban Context Features Assessment Framework Experienced in Milan. Sustainability, 11(10), 2778.
WHO (1994). Constitution of the World Health Organization, in: WHO Basic Documents. 46th edition. Word Health Organization, Geneva.194P.
Zhou, H., He, S., Cai, Y., Wang, M., & Su, S. (2019). Social inequalities in neighborhood visual walkability: Using Street View imagery and deep learning technologies to facilitate healthy city planning. Sustainable Cities and Society, 10160.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 10، شماره 38
خرداد 1399
صفحه 131-141

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار