طراحی شهری با هدف تقلیل نارسایی‌های محیطی ناشی از جزایر حرارتی (نمونه موردی: محدوده تهرانسر، منطقه 21 تهران)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

2 گروه شهرسازی، دانشکده معماری وشهرسازی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

چکیده

با افزایش نرخ مهاجرت به شهرها و گسترش افقی و عمودی شهرها نظام حاکم بر محیط طبیعی دستخوش تغییر شده و عناصر مصنوع جایگزین عناصر طبیعی همچون درختان و پوشش گیاهی در محیط شده است. عدم تعادل میان عناصر مصنوع و طبیعی منجر به پیدایش پدیده‌های جدید نظیر جزایر حرارتی شده است. شرایط زیست‌محیطی و معیشتی در کلان‌شهر تهران نیز با توجه به انواع کاربری‌های درشت مقیاس نظیرمجاورت با فرودگاه مهرآباد تحت تأثیر نارسایی‌های این پدیده قرار گرفته است. محدوده مورد مطالعه در مجاورت نقطه کانونی جزایر حرارتی کلان‌شهر تهران قرار گرفته است. مهمترین هدف پژوهش، بازخوانی تأثیر جزایر حرارتی در زندگی شهری، با استفاده از روش‌ها و تکنیک‌های طراحی شهری در محدوده تهرانسر است. با هدف شناسایی عوامل مؤثر در تقلیل آثار نامطلوب این پدیده نوظهور، با بکارگیری روش تحقیق توصیفی-تحلیلی، بهره مندی از مطالعات کتابخانه‌ای، بررسی نشر الکترونیکی و تحقیقات میدانی به گردآوری داده ها پرداخته شد. با توجه به یافته‌های تحقیق در بخش مبانی نظری و شناخت محدوده طرح، با ارائه راهکارهای طراحانه می‌توان تا حدی آثار نامطلوب این پدیده را کاهش داد. دستاورد نهایی این پژوهش به صورت طرحی قابل توسعه ارائه گردید که می‌تواند اقدامی در جهت تقلیل نارسایی‌های محیطی ناشی از جزایر حرارتی در این محدوده باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Urban design with the aim of reducing the thermal disadvantages of the urban heat Islands

نویسندگان [English]

  • Sahar Torabi 1
  • Majid Zarei 2
  • Rahim Hashempoor 2
1 Department of urbanism,Faculty of Architecture and Urban Development, Imam Khomeini International University, Ghazvin, Iran
2 Department of urbanism, Faculty of Architecture and Urban Development, Imam Khomeini International University, Ghazvin, Iran
چکیده [English]

By increasing the rate of migration to cities and the horizontal and vertical expansion of cities, the environmental system appears, and artificial elements replace natural elements such as trees and vegetation in the environment. The imbalance between artifact and natural elements has led to the emergence of new phenomena such as thermal islands. The environmental and livelihood conditions in Tehran metropolitan area have been affected by the deficiencies of this phenomenon, due to the large scale applications such as Mehrabad Airport. The study area is located near the focal point of the urnan heat islands of Tehran metropolis. The main purpose of the research is to revisit the effect of thermal islands in urban life using urban design methods and techniques in the Tehransar area. In order to identify the effective factors in reducing the adverse effects of this emerging phenomenon, using a descriptive-analytical research method, benefiting from library studies, electronic publishing, and field research, data were gathered. Considering the findings of the research in the field of theoretical foundations and understanding the scope of the design, by presenting design strategies, it can be partly reduced the adverse effects of this phenomenon. The final achievement of this research has been presented as a developmental plan that can be used to reduce the environmental deficiencies caused by thermal islands in this area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban design
  • urban heat islands
  • temperature
  • environment
  • green space

مراجع

ایران محبوب، ج. و میرفردی، ا. (1382). "بررسی تاثیر متقابل فرآیند افزایش جمعیت و شهرنشینی در ایران (از 1335 تا 1375) ". فصل نامه جمعیت، شماره 46-45، 135-103.
بهمن‌پور، ه. (1388). "ملاحظات زیستی و فعالیت‌های ورزشی در کلان‌شهرها با تاکید بر اهمیت فضاهای سبز شهری".مجله اطلاع رسانی , 29-25.
بیدختی، ع. و شرعی‌پور، ز. (1392)." بررسی آلاینده ازن سطحی در شهر تهران بین سال‌های 2008تا 2011". مجله فیزیک وفضا، دوره 39، شماره 3، 191-206.
پوردیهیمی، ش. (1390). "زبان اقلیمی در طراحی محیطی پایدار". تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
حق جو، م. و رمضانی، ع. و اسدی، ا. (1395). "بررسی شاخص‌های اقلیمی موثر در تفکیک زمین با تاکید بر مدیریت انرژی در شهرها". چهارمین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در مهندسی عمران، معماری و مدیریت شهری. تهران: دانشگاه خواجه نصیر طوسی.
خداکرمی، ج. حاتمی، م. (1395)."جزیره حرارتی متغییری جدید در معماری وشهرسازی". تهران: کتاب فکر نو.
خسروی، م.، قبادی، ا. (1390)."تبیین جایگاه سامانه بام سبز در تعدیل جزیره حرارتی شهر، نمونه موردی: کرج". فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهش‌های بوم شناسی شهری، 68-67.
رنجبرسعادت آبادی، ع. و عل یاکبری بیدختی، ع. و صادقی حسینی، ع. "آثار جزیره گرمایی و شهرنشینی روی وضع هوا و اقلیم محلی در کلان شهر تهران بر اساس داده‌های مهرآباد و ورامین".مجله محیط شناسی، شمارة 39، تابستان 1384، 68-59.
ساسان‌پور، ف. و ضیائیان، پ. و بهادری، م. "بررسی رابطه کاربری و پوشش اراضی وجزایر حرارتی تهران". فصلنامه بین‌المللی انجمن جغرافیای ایران، شمارة 39، تابستان 1392، 271-256.
شمسی پور، ع. و مهدویان، م. و اخوان، ه. و حسین‌پور، ز. (1391). "واکاوی رفتار روزانه جزیرة گرمایی شهر تهران". نشریه محیط شناسی، 56-45.
صادق‌نیا، ع. و عیجانی، ب. و ضیاییان، پ. (1394)."تحلیل فضایی- زمانی جزیره حرارتی کلان‌شهر تهران با استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی". نشریه جغرافیا و مخاطرات محیطی، شماره چهارم، 17-.1
مهندسین مشاور زادبوم، (1384). "الگوی توسعه و طرح تفصیلی منطقه 21 شهر تهران". تهران: مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.
قبادی، م. و خسروی، م. (1393). "تبیین جایگاه سامانه بام سبز در تعدیل جزیره حرارتی شهر". فصلنامه پژوهش‌های بوم شناسی شهری، 67-78.
مهذبیه، س. م. (1392)."مصالح سطوح پیاده‌رو شهری به منظور کاهش اثر جزایر گرمایی". فصلنامه طراح 8، 19-23.
نظریان، ا. (1386). "بررسی نقش مکان و مورفولوژی در کیفیت هوای شهر تهران با استفاده از GIS و داده‌های ماهوارهای RS". نشریه پژوهش‌های جغرافیایی، 30-17.
EPA. (2013). Heat island impacts. unites states envorimental protection agency.
Gartland, l. (2008). Understanding and Mitigating Heat in Urban Areas. Washington D. C.: Earthscan.
Hoornweg, D., Freire M., Lee m.J., Bhada-Taha P.,Yuen B. (2011). Cities and climate change: responding to an urgent agende. Washington DC: Thr world bank.
L.Gartland. (2008). Heat Island. london.
Madlener R., Sunak Y. (2011), Impact of urbanization on urban structure and energy demand: What can we lean for energy planing and urbanization management? Sustainablecities and society. Vol. 1:pp.45-53
M Santamouris, N. P. (2001). On the impact of urban climate on the energy consumption of buildings. Canada: Elsevier.
McPherson, E. G. (1994). Cooling urban heat islands with sustainable landscapes. Massachusetts: University of Massachusetts.
Montavez, J.P.,Rodregues A., Jimenez J.I. (2000). Cooling A study of urban heat island of Granada, International journal of climatology. VOL.20: pp.2691-2700
Richard, a. o. (2008). Eco-City Summit Report. San Francisco.
Rosenzweig, C. W. (2005). Characterizing the urban heat island in current and future climates in New Jersey. Global Environmental , 51-61.
Schwartz, M. (2016). Martha Schwartz Partners. Retrieved 1 2, 2017, from MSP: http://www.landezine.com
United nation (2014), revision of the World Urbanization Prospects, department of economic and social affairs: http://www.un.org/en/development/desa/publications/2014-revision-world-urbanization/prospects.html
UNFPA IRAN, 2014, Population Ageing I.R.iran:Socio-economic, demografic and health charecteristic of the edlery.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 10، شماره 38
خرداد 1399
صفحه 143-154

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار