تبیین مؤلفه های سرزندگی و دلبستگی در طراحی فضاهای مسکونی سنتی (بافت سنتی تبریز)

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری، گروه معماری، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران

2 استاد گروه معماری، دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 گروه شهرسازی، دانشکده هنرومعماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

مسکن و ساختمان یکی از مهمترین بخش‌های اقتصادی کشور بوده و طیف گسترده‌ای از سایر صنایع را برای فعالیت‌های خویش به همراه دارد. اصلاح الگوی ساخت و ساز، بهره‌برداری و بازیافت مصالح از دغدغه‌های مهم کشورها برای توسعه پایدار می‌باشد. در گذشته تاریخی ایران نیز الگوهای بهینه مسکن (از جمله مصرف انرژی و سازگاری با محیط) وجود داشته که پشتوانه‌های فرهنگی و اجتماعی خوبی محسوب می‌شوند. طراحی و تصمیمات فضاهای مسکونی‌ سنتی از عوامل مختلفی هم چون سنت، فرهنگ و اقلیم تأثیر می پذیرد. به این ترتیب، مهمترین هدف تحقیق تبیین مؤلفه های سرزندگی و دلبستگی در طراحی فضاهای مسکونی سنتی می باشد. روش تحقیق مطالعه حاضر توصیفی – تحلیلی بوده که با استفاده از جدول مورگان، 200 نفر از کارشناسان، نخبگان به طور تصادفی انتخاب شدند. روش گردآوری با استفاده از پرسشنامه و روش تجزیه تحلیل از آزمون های آماری، خاکستری، همبستگی و تحلیل مسیر بوده است. تجزیه و تحلیل داده ها در محیط نرم افزار AMOS و SPSS انجام یافته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که مؤلفه‌های فرهنگی و محیطی بیشترین رابطه و کمترین رابطه را مؤلفه های کالبدی و عملکردی با رابطه منفی و معکوس دارا می باشند. همچنین مؤلفه های محیطی، عملکردی و بصری دارای بیشترین میزان تأثیرگذاری مستقیم بر فضاهای مسکونی هستند و مؤلفه های اجتماعی، ادراکی از وضعیت مساعدی در فضاهای سنتی بافت مرکز تبریز برخوردار نیستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the components of vitality and place attachment in the design of traditional residential spaces (traditional fabrics of Tabriz)

نویسندگان [English]

  • Maryam Satarpour 1
  • mohammad reza bemanian 2
  • HamidReza Sarem 3
1 Department of Architecture, Islamic Azad University, Borujerd Branch, Borujerd, Iran
2 Professor, Department of Architecture, Faculty of Art and Architecture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
3 Department of Urbanism, , Faculty of Art & Architecture,Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Housing and construction is one of the most important economic sectors in the country and has a wide range of other industries for its activities. Improving the pattern of construction, operation and recycling of materials is one of the important concerns of countries for sustainable development. In the historical past of Iran, there have been optimal housing patterns (including energy consumption and environmental compatibility) that are considered good cultural and social supports. The design and decisions of traditional residential spaces are influenced by various factors such as tradition, culture and climate. Thus, the most important goal of the research is to explain the components of vitality and attachment in the design of traditional residential spaces. The research method of the present study was descriptive-analytical. Using Morgan's table, 200 experts and elites were randomly selected. The collection method was based on a questionnaire and analysis of statistical, gray, correlation and path analysis tests. Data analysis was performed in AMOS and SPSS software environment. The research results show that the cultural and environmental components have the most relationship and the least relationship has physical and functional components with negative and inverse relationship. Also, environmental, functional and visual components have the highest direct impact on residential spaces, and social and perceptual components do not have a favorable situation in the traditional spaces of the center of Tabriz.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Vitality
  • space
  • Place attachment
  • path analysis
  • Tabriz

مراجع

اکرمی، غلامرضا؛ زارع، فائزه (1392)، طراحی خانه در بافت سنتی شهری مطالعه موردی: طراحی در بافت سنتی قم، نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 18(2):55-68.
آصفی، مازیار؛ ایمانی، الناز (1391)، ارزیابی چالش‌های فناوری‌های نوین در معماری و تعامل آن با ارزش‌های معماری اسلامی ایران، باغ نظر، 9(21):21-34.
پورمحمدی، محمدرضا؛ روستایی، شهریور؛ اسدی احمد (1398)، بررسی سرزندگی و رابطه آن با انتخاب نواحی مسکونی (مطالعه موردی؛ بافت فرسوده مرکزی شهر زنجان)، جغرافیا و برنامه‌ریزی.(در دست چاپ).
خاک زند، مهدی؛ آقابزرگی، کوروش (1393)، سنجش مؤلفه‌های کیفیت فضای شهری با مقایسه تطبیقی رویکرد ایرانی - اسلامی و غربی، پژوهش‌های معماری اسلامی، 1(2):145-131.
سادات، اشرف؛ طاهر طلوع دل، محمدصادق (1396)، مولفه‌های عامل ایجاد سرزندگی ساکنین فضاهای زیستی، معماری و شهرسازی پایدار،5(1):47-60.
سلیمانی، مریم؛ مندگاری، کاظم (1395)، زیبایی شناسی خانه سنتی ایرانی: بازشناسایی مؤلفه‌های زیبایی بر اساس تئوری برخاسته از زمینه ( نمونه پژوهی: شهر یزد)، هویت شهر، 10(4):67-78.
شیخ بهایی، امیررضا (1398)، بررسی اصل درون گرایی در مسکن ایرانی بر اساس نظریه نحو فضا (مطالعه موردی: خانه‌های سنتی اقلیم گرم و خشک)، مدیریت شهری، 18(54):63-78.
 صدر موسوی، میرستار؛ پورمحمدی محمدرضا؛ آذر، علی (1394)، بررسی عوامل مؤثر در سرزندگی مجتمع‌های مسکونی بزرگ مقیاس: مطالعه موردی مجتمع مسکونی آسمان تبریز، فصلنامه علمی وپژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 7(2):69-85.
 کریمی آذری، امیررضا؛ حسینی، سیدباقر؛ صالح صدق پور، بهرام؛ حسینی، افضل (1395)، اصول طراحی فضای مسکونی، با رویکرد ارتقاء خلاقیت ؛کودکان 7-3 ساله در ایران (نمونه موردی : شهر تهران- منطقه 4)، باغ نظر،13(41):19-34.
 میکائیلی‌هاچه سو گلناز؛ آذر علی (1396)، بررسی و ارزیابی تطبیقی سرزندگی شهری در محله‌های اختصاصی و محلات سنتی با رویکرد توسعه پایدار در جغرافیا: مطالعه موردی کلان‌ شهر تبریز، فصلنامه جغرافیا ( برنامه‌ریزی منطقه ای)، 7(4):269-84.
Asadi, S., Fakhari, M., & Sendi, M. (2016). A study on the thermal behavior of traditional residential buildings: Rasoulian house case study. Journal of Building Engineering, 7, 334-342.
Asefi, M., & Imani, E. (2016). Redefining Design Patterns of Islamic Desirable Contemporary Housing through Qualitative Evaluation of Traditional Homes. Iran University of Science & Technology, 4(2), 56-74.
 Fan, D. D., & Kim, S. H. (2019). The Study on the Residential Space in Culture-led Urban Regeneration: a case study of Residential Space in Henan. In E3S Web of Conferences (Vol. 79, p. 01005). EDP Sciences.
Hunt, D. V. L., Makana, L. O., Jefferson, I., & Rogers, C. D. F. (2016). Liveable cities and urban underground space. Tunnelling and Underground Space Technology, 55, 8-20.
Johnson, M. H. (2003). Housing culture: traditional architecture in an English landscape. Routledge.
Khemri, M. Y., Melis, A., & Caputo, S. (2020). Sustaining the Liveliness of Public Spaces in El Houma through Placemaking. The Journal of Public Space, 5(1), 129-152.
Koury, A. P. (2019). Modern housing estates and the production of the Brazilian city (1937–1960). Planning Perspectives, 1-31.
Goulding, J. S., & Rahimian, F. P. (Eds.). (2019). Offsite Production and Manufacturing for Innovative Construction: People, Process and Technology. Routledge.
Lessing, J. (2019). Industrialised house-building. Offsite Production and Manufacturing for Innovative Construction: People, Process and Technology.Lewicka, M. (2011). Place attachment: How far have we come in the last 40 years? Journal of environmental psychology, 31(3), 207-230.
Morris, A. E. J. (2013). History of urban form before the industrial revolution. Routledge.
Opoku RA, Abdul-Muhmin AG. (2010). Housing preferences and attribute importance among low-income consumers in Saudi Arabia. Habitat international. 2010; 34(2):219-27.
Rollero, C., & De Piccoli, N. (2010). Place attachment, identification and environment perception: An empirical study. Journal of Environmental Psychology, 30(2), 198-205.
Scannell, L., & Gifford, R. (2010). Defining place attachment: A tripartite organizing framework. Journal of environmental psychology, 30(1), 1-10.
Southworth, M. (2016). Learning to make liveable cities. Journal of Urban Design, 21(5), 570-573.
 Thilakaratne, R. (2019, August). Designing liveable urban open spaces in high density cities. In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 297, No. 1, p. 012049). IOP Publishing.
Wild, T. (2017). Residential Environments in West German Inner Cities. In Urban and Rural Change in West Germany (pp. 40-70). Routledge.
Woo, Y. (2019). Housing Policies in South Korea
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 10، شماره 38
خرداد 1399
صفحه 407-420

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار