تحلیلی بر رویکرد شهر سالم و شاخص های آن، مطالعه موردی: شهر شیراز

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا پژوهشگاه علوم انتظامی و مطالعات اجتماعی، تهران، ایران

2 دانش آموخته دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده

رویکرد شهر سالم به دنبال رشد و گسترش بی رویه شهرها و با هدف تامین شرایط مطلوب زندگی برای نسل امروز و نسل های فردا مطرح شد و در اواسط دهه 1980 میلادی با تبدیل شدن به یک جنبش فراگیر به دنبال زیست پذیری سالم تر در سکونتگاه های شهری در گستره جهانی بود. این تحقیق با هدف ارزیابی و تحلیل فضایی وضعیت برخی از شاخص های شهر سالم در محلات ده گانه شهر شیراز به منظور سطح بندی مناطق انجام می شود. روش تحقیق، توصیفی و تحلیلی مبتنی بر داده های رسمی می باشد. این پژوهش از نوع کاربردی است. برای سطح بندی محلات و مناطق شهری از روش تاپسیس فازی استفاده شده است. پس از بررسی اطلاعات موجود در خصوص منطقه مورد مطالعه، نسبت به انتخاب شاخص های ارزیابی رویکرد شهر سالم ( بالغ بر 40 شاخص)  از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395، همچنین شاخص های برنامه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اقدام گردید. این شاخص ها بر اساس سه دسته کلی شاخص های بهداشتی و سلامت، شاخص های زیست محیطی و شاخص های جمعیتی و اقتصادی آورده شده اند. مقادیر هر 40 شاخص برای تک تک مناطق ده گانه شهر شیراز آورده شده است. پس از اینکه مقادیر هر 40 شاخص برای منطقه های شهر، گردآوری شد با استفاده از روش خوشه بندی فازی C-Means خوشه بندی انجام شد. نتایج خوشه بندی فازی مناطق شهر شیراز با توجه به شاخص های شهر سالم نشان از پراکندگی و ناهمسانی وضعیت شاخص های شهر سالم در کل مجموعه شهر دارد. مناطق 1، 3 و 6 در خوشه اول، 4 و 5 در خوشه دوم، 2و 8 در خوشه سوم، 7 و 9 در خوشه چهارم و منطقه 10 نیز در خوشه پنجم جای می گیرند. نتایج نشان می دهد مناطق 1و 3 نزدیک ترین فاصله  و منطقه 10 نیز دورترین فاصله را با معیارها و شاخص های شهر سالم داشته اند. لذا مدیریت شهری باید بودجه و امکانات بیشتری برای این مناطق در نظر گرفته تا بخشی از این کمبودها و نارسایی ها جبران گردد. برای این کار پیشنهاد می گردد سیاست های نوشهرگرایی نیز به صورت همزمان از سوی مدیران شهری دنبال شود که بر اهداف توسعه حمل و نقل عمومی سالم، توسعه پیاده راهها و دوچرخه سواری عمومی، فشرده سازی و ترکیب کردن کاربری های سازگار، با هدف افزایش فعالیت اقتصادی و اجتماعی و افزایش اشتغال،کاهش هزینه های توسعه پراکنده شهری تاکید دارد و در بعد سیاسی نیز می بایست تقویت مطالبه گری حقوق شهروندی و عدالت اجتماعی از سوی گروههای داوطلب مردمی و انجمن های شهری و جامعه مدنی به صورت جدی و به عنوان خواست عمومی دنبال شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis on Healthy city approach and its indicators, Case study: Shiraz

نویسندگان [English]

  • mohammad reza salimi sobhan 1
  • kamran MANSOORI 2
1 Assistant Professor of Geography, Research Institute of Law Enforcement Sciences and Social Studies, Tehran, Iran
2 PhD student in Geography and Urban Planning, Sistan and Baluchestan University, Zahedan, Iran
چکیده [English]

It is predicted that by 2030, the population of urban areas will grow to about 3.3 billion people of which about 90 percent will be in urban areas of developing countries. Scholars believe the city is a living organism, dynamic and human-centered is to have a healthy city requires long-term planning is felt. Healthy Cities approach to uncontrolled urban development and to provide favorable conditions of life for today's generation and future generations were raised and in the mid-1980s, has become a widespread movement for healthier viability in urban settlements in global scope. The research method is descriptive and analytical based on official data. The Type of research is applied. For ranking of neighborhoods and urban areas of the first technique is used. The results of fuzzy clustering areas of the city due to the scattering anisotropy parameters healthy city and healthy city status indicators in the entirety of the city. Districts 1, 3 and 6 in the first cluster, 4 and 5 in the second cluster, 2 and 8 in the third cluster, cluster 7 and 9 in the fourth and fifth cluster area 10 in fall. Urban management to budget more for these areas is intended to offset part of these shortcomings. It is recommended for New Urbanism policies to be pursued simultaneously by the city managers that has a focus On public transport Development Goals healthy development of walking and cycling paths, public Compression and combines user-friendly, with the aim of increasing economic and social activity and increase employment, reduce the cost of urban sprawl and On the political side should also strengthen civil rights and social justice by popular volunteer groups and civil society and civil society be followed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Healthy city
  • Clustering
  • Spatial Justice
  • Shiraz

مراجع

آزادی، محمود،(1386)، برنامه ریزی شهر سالم اسفراین، پایانامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یزد
احمدی،حسن،(1385)،ریشه‌های پیدایش ایده ی شهر سالم، فصلنامه بین المللی فنی و مهندسی ساخت شهر، سال سوم، شماره 6،صص 5-3
پژوهان، موسی، قدمی، مصطفی(1390)، تحلیل و رتبه بندی شهرهای استان مازنداران با استفاده از مدل تاپسیس و روش خوشه بندی سی مینز با رویکرد شهر سالم، پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال دوم، شماره 6، صص 54-35
حاجی خانی، غلامرضا،(1372)، معیار‌های شهر سازی برای ایده شهر سالم، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته شهرسازی، دانشکده هنر‌های زیبا، دانشگاه تهران
حاتمی نژاد،حسین،(1381)، ویژگی‌های شهر سالم، ماهنامه شهرداریها، شماره 41، ص45
حاتمی نژاد، حسین و نیک­پی، وحید،(1389)، بررسی شاخص‌های شهر پایدار (شهر سالم) در محله قاسم آباد یزد. دومین همایش ملی شهر سالم؛ سبزوار: مرکز پژوهشی علوم جغرافیایی و اجتماعی دانشگاه تربیت معلم سبزوار،3-2
فرهادی، رودابه،(1389)، « ارزیابی مشارکت مردم در پروژه شهر سالم کوی 13 آبان»، جغرافیا(فصلنامه علمی-پژوهشی انجمن جغرافیای ایران، دوره جدید، سال هشتم، شماره 27، صص157-137
معاونت فنی شهرداری شیراز، (1395)، نتایج طرح تفصیلی شهرستان شیراز، دفتر فنی
مرکز آمار ایران، (1395)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن، سرشماری استان فارس
Ahmad, H. (1998), Healthy Cities, A Comprehensive Approach to Public Health, The Rural Health Policy program at Virginia Tech.
Flood, J,(1997), Urban and Housing indicators, Urban studies journal. 34,(10), 1635-1665,
Han, Ji.Yoshitsugu ,Hayashi. Xin ,Cao, Hidefumi ,Imura (2009) «Application of a integrated system dynamics and cellular automata model for urban growth assessment: A case study of Shanghai, China». Journal of Landscape and Urban Planning,12(3). 133-143
Hedblom, Marcus.(2008) .Bo Soderstrom Woodlands across, Swedish urban gradients: Statusstructure and management implications» Journal of Landscape and Urban Planning, 6(2), 62-73.
Ibrahim M. Al-But’hie, Mohammad A. Eben Saleh ,(2002), «Urban and industrial development planning as an approach for Saudi Arabia: the case study of Jubail and Yanbu» Journal of Habitat Internationa, 2(2),1-20
Ortega- Alvareza R., MacGregot—Fors I(2011) «Dsting-off the file: A review of knowledge on urban ornithology in Latin America» Journal of landscape and Urban Planning 11(3),.1-10.
Tsorous, Agis. (1997), Twenty Steps for Developping a Healthy Cities project, Who Regional Office For Europe.13(4),6-8
Thompson, Susan (2007) Health planning Forum, presented by premier’s Council for Active Living for PIA, UNESCO (United Nations Educational, Scintific and Culture Organization) Institute for Statistics. http://www.unesco.org/.
Ashton, john,(1988), Healthy Cities, Concept & Vision. University of Liverpool, Liverpool ,UK,
WHO. (2000): Quastionare Indicators-WHO- healthy cities. who healthy cities technical working group health and indicators.
WHO. (2000): Regional Developing a Healthy Cieties Project. WHO Regional Office for the western pacific.
World Health Organizatin,(1997), Twenty Steps for Developing a Healthy Cities Project, Regional Office of Europe.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 10، شماره 38
خرداد 1399
صفحه 455-469

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار