عملکرد مدیریت روستایی در پایداری اجتماعی سکونتگاه‌های روستایی(مطالعه موردی: روستاهای بخش مرکزی شهرستان اردبیل)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 عضو غیر هیات علمی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

مدیریت روستایی یکی از مؤلفه‌های اساسی برای نیل به توسعه پایدار روستایی است که در فرآیند برنامه‌ریزی و توسعه روستایی جایگاه و نقش مهمی دارد که با همکاری بخش دولتی و غیر دولتی و مشارکت جامعه محلی، فرآیند توسعه پایدار روستایی را مدیریت می‌کند. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی عملکرد مدیریت روستایی در پایداری اجتماعی سکونتگاه‌های روستایی انجام شده است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری 41 روستای پیرامون شهرستان اردبیل است که با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای 370 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب گردید که به صورت نسبی و بر حسب جمعیت موجود در روستاهای منتخب توزیع گردید. داده‌های مورد نیاز با استفاده از شیوه کتابخانه‌ای و میدانی(پرسشنامه و مصاحبه) گردآوری شد. به منظور تحلیل موضوع چارچوبی از شاخص‌های عملکرد مدیریت روستایی و پایداری اجتماعی انتخاب و تدوین گردید. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل از پرسشنامه بیانگر این است از بین شاخص‌های عملکرد مدیریت روستایی، شاخص عمرانی با میزان بتای 375/0 بیشترین تأثیر را در پایداری اجتماعی داشته است و شاخص خدماتی با 170/0 کمترین تأثیر را دارا بوده است و در کل عملکرد مدیریت روستایی حدود 60 درصد از متغیر مستقل پایداری اجتماعی سکونتگاه‌های روستایی را تبیین می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Performance of rural management in the social stability of rural settlements (Case study: The villages of central branch of Ardabil city)

نویسندگان [English]

  • Bahram Imani 1
  • ali naseri manesh 2
  • lotfollah malekei 2
  • reza talebi 3
1 Assistant Professor, Department of Geography, Faculty of Literature and Humanities, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran
2 Non-faculty member, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran
3 Master student of Geography and Rural Planning, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran
چکیده [English]

Rural management is one of the basic elements to achieving sustainable rural development that plays an important role in the process of planning and rural development. It manages the process of sustainable rural development in partnership with the governmental and nongovernmental departments and local society participation. Therefore, this study is done aimed to evaluate the performance of rural management in the social stability of rural settlements. This research is a practical one in terms of aim and descriptive-analytical by nature. Statistical Society includes 41 villages surrounding the Ardabil city that 370 bodies were selected as the sample size by using cluster sampling and they were distributed relatively according to the population in selected villages. Data required were collected by library and field methods (questionnaire and interview). To analyze the subject a framework of rural management performance and social sustainability indicators were selected and developed. The results of the analysis of data from the questionnaire indicated among rural management performance indicators, the construction index with the beta 375/0 has the greatest impact on social stability and the services index has had the least impact with the beta 170/0. Totally, the rural management performance explains about 60 percent of independent variable social sustainability of rural settlements.

کلیدواژه‌ها [English]

  • rural management
  • sustainability development
  • social stability
  • rural settlements
  • Ardabil city
اجتماعی، بابک؛ غفاری، رامین؛ جاوری، مجید و نجف پور، بهرام (1393)، سنجش پایداری سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی: سکونتگاه‌های روستایی فیروزآباد فارس)، فصلنامه جغرافیا، سال دوازهم، شماره 43، صص 294-279.
استعلاجی، علیرضا(1391)، بررسی الگوی مدیریت روستایی در ایران با تأکید بر مدیریت محلی و مشارکت دهیاری­ها، جغرافیا، سال10، شماره32، صص239-258.
پورطاهری، مهدی، سجاسی قیداری، حمداله و صادقلو، طاهره (1389)، سنجش و اولویت­بندی پایداری اجتماعی در مناطق روستایی، با استفاده از تکنیک رتبه­بندی بر اساس تشابه به حل اید­آل فازی، مطالعه موردی دهستان حومه بخش مرکزی شهرستان خدابنده، پژوهش­های روستایی، سال اول، شماره1، صص 1-32.
تیموری، ایرج؛ فرهودی، رحمت­اله؛ رهنمایی، محمدتقی؛ قرخلو، مهدی(1391)، ارزیابی پایداری اجتماعی با استفاده از منطق فازی، مطالعه موردی: تهران، جغرافیا، سال10، شماره35، صص19-25.
جمینی، داوود و جمشیدی، علیرضا (1393)، واکاوی عوامل تبیین کننده پایداری اجتماعی در مناطق روستایی، مطالعه موردی: شهرستان چرداول، آمایش جغرافیایی فضا، سال چهارم، شماره13، صص147-165.
حسینی، سیدهادی؛ علی­آبادی، کاظم و حمیدیان، علیرضا(1394)، تحلیلی بر ارزیابی کیفیت پایداری اجتماعی در نواحی دو وسه شهر سبزوار، جغرافیا و آمایش شهری- منطقه­ای، شماره14، صص47-70.
حیدری­ساربان، وکیل(1394)، عوامل بهبود مدیریت توسعه روستایی از دیدگاه مردم محلی: مطالعه موردی شهرستان مشگین­شهر، روستا و توسعه، سال18، شماره4، صص91-109.
خسروبیگی، رضا؛ شایان، حمید؛ سجاسی قیداری، حمداله و صادقلو، طاهره(1390)، سنجش و ارزیابی پایداری در مناطق روستایی با استفاده از تکنیک تصمیم گیری چندمتغیره فازی – تاپسیس، فصلنامه پژوهش‌های روستایی، سال دوم، شماره یکم، صص 181-151.
خوش­فر، غلامرضا، بارگاهی، رضا و کرمی، شهاب(1392)، سرمایه اجتماعی و پایداری شهری، مطالعه موردی: گرگان، مطالعات شهری، شماره8، صص31-46.
رشیدپور، لقمان(1389)، نقش مدیریت مبتنی بر جامعه محلی در فرآیند توسعه پایدار روستایی استان آذربایجان غربی، پژوهش­های ترویج و آموزش کشاورزی، سال3، شماره4، صص31-42.
رکن­الدین افتخاری، عبدالرضا؛ سجاسی قیداری، حمداله؛ عینالی، جمشید(1386)، نگرشی نو به مدیریت روستایی با تأکید بر نهادهای تأثیرگذار، روستا و توسعه، سال10، شماره2، صص1-30.
رکن­الدین افتخاری، عبدالرضا(1389)، مدیریت توسعه روستایی(تئوری­های بنیانی)، انتشارات سمت، تهران.
زیارتی نصرآبادی، اسماعیل(1384)، ساختار و تشکیلات در سازمان‌های غیر دولتی دهیاری، ماهنامه دهیاری‌ها، تهران، سارمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، شماره 18.
سالمی، مریم؛ حمزه­ای، محمدرضا؛ میرک­زاده، علی­اصغر(1390)، سنجش پایداری اجتماعی زنان روستایی شهرستان سنقر، مطالعات اجتماعی روان­شناختی زنان، سال9، شماره1، صص55-76.
سعیدی، عباس(1389)، 10 مقاله در شناخت سکونتگاه­های روستایی، انتشارات مهر مینو، تهران.
شیخی، حجت؛ پریزادی، طاهر و ورمزیار، بیژن(1392)، بررسی و ارزیابی عملکرد دهیاران در روند مدیریت و توسعه روستایی (مطالعه موردی: شهرستان همدان)، فصلنماه برنامه‌ریزی فضایی، سال سوم، شماره سوم، صص 32-17.
صلاحی­اصفهانی، گیتی؛ التیامی­نیا، پارسا(1394)، نقش مدیریت روستایی در حفظ اراضی کشاورزی با تأکید بر خانه­های دوم، مطالعه موردی: دهستان زیرتنگ سیاب، جغرافیا، سال13، شماره45، صص157-183.
عبدالهیان، حمید؛ شریعتی، سیما؛ شوشتری زاده، الهام(1385)، اندازه گیری عملکرد مدیریت روستایی در ایران براساس عوامل تأثیرگذار بر فرآیند مدیریت در روستاهای ایران. فصلنامة مدرس علوم انسانی (ویژه نامة مدیریت). سال 10. شماره 46، صص 227-267.
عنابستانی، علی اکبر؛ خسروبیگی، رضا؛ تقیلو، علی اکبر و شمس الدینی، رضا(1390)، سطح بندی پایداری توسعه روستایی با استفاده از فن تصمیم گیری چندمعیاره برنامه‌ریزی توافقی CP (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان کمیجان)، فصلنامه جغرافیای انسانی، سال سوم، شماره دوم، صص 126-107.
فرجی­سبکبار، حسن­علی؛ بیات، ناصر؛ قصابی، محمدجواد(1392)، شناخت و تحلیل علل ناکارآمدی مدیریت روستایی از دیدگاه مردم محلی، مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان آران و بیدگل، پژوهش و برنامه­ریزی روستایی، شماره3، صص257-280.
قدیری معصوم، مجتبی؛ ریاحی، وحید(1383)، بررسی محورها و چالش­های مدیریت روستایی در ایران، شماره 50، صص 177-198.
قنبری، سیروس و بهرامی، کیوان(1395)، مدیریت محلی و نقش آن در توسعه کالبدی سکونتگاه­های روستایی، مطالعه موردی: شهرستان چناران، برنامه­ریزی منطقه­ای، سال6، شماره 22، صص135-146.
لهسایی­زاده، عبدالعلی (1388)، مدیریت روستایی در ایران معاصر، تعاون، سال20، شماره 202و 203، صص 49-68.
مطیعی لنگرودی، حسن(1382)، برنامه­ریزی روستایی با تأکید بر ایران، مشهد، جهاد دانشگاهی، ص229.
منشی­زاده، رحمتاله؛ رحمانی، بیژن؛ ملکی، لطف­اله(1393)، عملکرد مدیریت نوین روستایی در پایداری اقتصادی سکونتگاه­های روستایی، مطالعه موردی: روستاهای پیرامون اردبیل، جغرافیا، سال12، شماره40، صص133-146.
نسترن، مهین؛ قاسمی، وحید و‌هادیزاده زرگر، صادق (1392)، ارزیابی شاخص­های پایداری اجتماعی با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه(ANP)، جامعه شناسی کاربردی، سال 24، شماره 3، صص 155-173.
نعمتی، مرتضی؛ بدری، سیدعلی(1386)، پژوهش­های جغرافیایی، شماره59، صص161-176.
نوری­پور، مهدی و شاه ولی، منصور(1390)، ارزیابی معیارهای پایداری روستایی شهرستان دنا براساس فرایند ارتباطات: کاربرد تحلیل سلسله مراتبی، فصلنامه پژوهش‌های روستایی، سال دوم، شماره یکم، صص 92-63.
یاری حصار، ارسطو؛ بدری، سیدعلی؛ پورطاهری، مهدی و فرجی سبکبار، حسنعلی (1392)، بررسی و تبیین فرایند انتخاب نماگرهای سنجش و ارزیابی پایداری سکونتگاه‌های روستایی حوزه ی کلان شهری با تاکید بر کلان شهر تهران، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 32، صص 148-127.
Bruckmer,c and Hilary, T. (2009) Rural Sustainable Development in the Knowledge Society, Ashgate.
Gibson, K., A. Cahill and D. McKay. (2010) Rethinking the dynamics of ruraltransformation: performing different development pathways in a Philippine municipality, Journal of Transactions of the Institute of British Geographers, 35 (2): 237- 255.
Golusin, M.(2009) Definition, characteristics and state of the indicators of sustainable development in countries of Southeastern Europe, Agriculture, Ecosystems and Environment, 130.
Goodland, R(2003), Sustainability Human, Social, Economic and Environmental, World Bank Washington DC, USA.
Hopwood B, Mellor M, O’Brien G.(2005) Sustainable development: mapping different approaches. Sustainable Development 13(1): 38–52.
Mahon, M., Fahy, F., and Cinnéide, M. (2012) The significance of quality of life and sustainability at the urban- rural fringe in the making of place-based community, Geo Journal, 77 (2): 265- 278.
Mak, M. and Clinton Peacock, J.(2011) Social Sustainability: A Comparison of Case Studies in UK, USA and Australia. Poster presented at the 17th Pacific Rim Real Estate Society Conference, Gold Coast.
Olyel, D. (2006) Right tool, wrong target: Co-management in the Ugandan fishery sector. A thesis submitted in partial fulfillment of the Masters Degree in International Fisheries Management. Norwegian College of Fisheries Science University of Tromso, p.124.
Pacione, Michael. (2009) Urban Geography A Global Perspective Third Edition, Published In The Taylor & Francis , Page:607.
Ramanaidu, S.K. (2011) Uncovering the relationship between transformational leadership, Organizational Culture, Affective Commitment and Employee Performance: The Case of a Malaysian Educational Institution. Doctoral dissertation, University of Newcastle. Faculty of Business and Law, Newcastle business School.
Singh, n.(2004) information technology and rural development in india, paper 563, department of economics, university of California, santacruz, 34.
Vallance, Suzanne, C.Perkins, Harvey, Jennifer, E. Dixon (2011), What is social sustainability? A clarification of concepts, Geoforum 42,page 24.
Woods, M. (2011) Rural (Key Ideas in Geography). Rutledge: London and New York.