تحلیل کیفیت زندگی درفضاهای بافت فرسوده شهری (نمونه موردی: محله سید ذوالفقارشهر شیراز)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیات علمی، واحد داریون، دانشگاه آزاد اسلامی

2 کارشناس ارشد معماری

3 دانشیار و عضو هیات علمی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

در سال‌های اخیر مفهوم کیفیت زندگی به طور گسترده‌ای در مطالعات بسیاری از رشته‌های مختلف موردتوجه قرار گفته است و به عنوان هدف اصلی برنامه‌ریزان و مسولان شهری مطرح می‌شود. بافت‌های قدیم شهرها به دلیل مشکلات عمده فرهنگی، اجتماعی و کالبدی آسیب‌پذیرترین مناطق شهری از منظر کیفیت زندگی هستند. در ایران عدم تطبیق و همخوانی بافت قدیم شهرها با الگوی جدید شهرنشینی، سبب نزول کیفیت این مناطق گردیده است. محله سید ذوالفقار شیراز نیز از جمله بافتهای فرسوده میباشد. هدف پژوهش حاضر، سنجش کیفیت زندگی در این محله می‌باشد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی است. روش جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای و میدانی (پرسشنامه‌ای) و روش مطالعه و بررسی با توجه به اهداف موردنظر، موضوع و ماهیت پژوهش، توصیفی- تحلیلی می‌باشد. جامعه آماری موردنظر با استفاده از فرمول کوکران 330 نفر انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفته اند. همچنین کیفیت‌های اجتماعی- فرهنگی، زیست‌محیطی، اقتصادی و محیطی‌-کالبدی به ‌عنوان شاخص‌های پژوهش تعیین گردید. داده ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد که کیفیت اجتماعی فرهنگی بیش از سایر کیفیت ها می باشد و پس از آن به ترتیب کیفیت محیطی (کالبدی) ، زیست محیطی ئ در نهایت کیفیت اقتصادی قرار گرفته است. میزان کیفیت زندگی با میانگین 17/2 ارزیابی شده است که این میزان زیر سطح متوسط می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis Quality of life in old urban tissue Case Study: Seied Zolfaghar district of Shiraz

نویسندگان [English]

  • mozhgan sasani 1
  • zahra sasani 2
  • hosein zabihi 3
1 Assistant Professor and Faculty Member, Daryoun Branch, Islamic Azad University
2 master in architecture
3 Associate Professor and Faculty Member, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

In recent years, the importance of measuring quality of life (QOL) has been increasingly recognized and has been considered the most important goal of urban planners & city administrators. Old urban tissue are The most vulnerable parts of the city due to cultural, social and physical problems. In Iran the imbalance between old tissues and new patterns of urbanization has result to reduce QOL in this areas. Seied Zolfaghar is one of the oldest districts of Shiraz. The purpose of this study is to determine the QOL in Seied Zolfaghar district. This research is an applied research type. The research method is descriptive-analytical and the methods of collecting information are documentaryand field method (questionnaire). The study population included all residents and the sample size was determined on the basis of Cochran's formula of 330 people and stratified random sampling was used for sampling. The research indicators are social, economical,physical and environmental. Data were analyzed using SPSS software. Results of the analysis of indicators show the QOL in Seied Zolfaghar district is rated lower than average with 2.17. The highest average was related to the social indicator and the lowest average was economic.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Quality of life (QOL)
  • old urban tissue
  • Seied Zolfaghar district
  • Shiraz
ایزدی، محمد سعید (1380). بررسی تجارب مرمت شهری در ایران با تاکید بر تحولات دو دهه اخیر، فصلنامه عمران و بهسازی شهری (هفت شهر)، دوره1، شماره 3: 32-42.
بحرینی، حسین (1374). پروژه «شهرهای سالم» سازمان بهداشت جهانی و لزوم اجرای جدی آن درجمهوری اسلامی ایران، نشریه محیط شناسی، دوره 17، شماره 17: 4-15.
بهرامی نژاد، دهقان (1382). شناخت و ارزیابی کیفیت محیط شهری در بافت میانی شهرها: مطالعه موردی بافت میانی شهر شیراز (بخشی از محدوده شکل گرفته بین سال‌های 1300-1320)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز.
حسینی، سیدجواد، حیدری، محمدرضا (1387). شیوه‌های موثر در بازسازی و نوسازی بافتهای فرسوده، اولین همایش بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری، مشهد مقدس، ایران.
رادجهانبانی، نفیسه، پرتوی، پروین (1390). بررسی تطبیقی کیفیت محیط در محله‌های شهری با رویکرد توسعه پایدار مورد پژوهی: محله‌های خیابان و ایلگلی تبریز، دوفصلنامه نامه معماری و شهرسازی دانشگاه هنر، دوره3، شماره 6: 25-49.
رضوانی، محمدرضا، متکان، علی اکبر، منصوریان، حسین، ستاری، محمدحسین (1388). توسعه و سنجش شاخص‌های کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی: شهر نورآباد، استان لرستان)، فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه ای، دوره1، شماره2: 87-110.
سرائی، محمدحسین، علیان، مهدی، خاوریان، امیررضا (1392). مقایسه تطبیقی کیفیت زندگی در بافت‌های قدیم و جدید شهر یزد (موردمطالعه محله شش بادگیری و شهرک دانشگاه)، فصلنامه مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، دوره 3، شماره 12: 129-147.
سلطان زاده، واله (1388). بررسی عوامل موثر بر مشارکت مردمی در فرآیند احیا بافت فرسوه شهر تبریز، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد.
فرجی ملائی، امین (1389). تحلیلی بر مفهوم کیفیت زند گی شهری، دومین همایش علمی سراسری دانشجویی جغرافیا، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، ایران.
قالیباف، محمدباقر، روستایی، مجتبی، رمضان ژاد، مهدی، طاهری، محمدرضا، (1390). ارزیابی کیفیت زندگی شهری (مطالعه موری: محله یافت آباد)، نشریه جغرافیا و مطالعات طبیعی، دوره 9، شماره 31: 33-53.
قاسمی اصفهانی، مروارید (1383). اهل کجا هستیم: هویت بخشی به بافت مسکونی. تهران: انتشارات روزنه.
کاکاوند، الهام، براتی، ناصر و امین زاده گوهر ریزی، بهرام (1392). سنجش تطبیقی تصویر ذهنی شهروند و شهرساز به مفهوم کیفیت محیط شهری (مطالعه موردی: بافت فرسوده شهر قزوین)، فصلنامه باغ نظر، دوره10، شماره 25، صص 101-112.
لطفی، صدیقه (1388). مفهوم کیفیت زندگی شهری: تعاریف، ابعاد و سنجش آن در برنامه‌ریزی شهری، فصلنامه نگرش نو در جغرافیای انسانی (جفرافیای انسانی)، دوره 1، شماره4: 65-80.
محمودی نژاد، ‌هادی، صادقی، علیرضا (1388). طراحی شهری از روان شناسی محیطی تا رفاه اجتماعی، تهران: انتشارات هله.
مختاری، مرضیه، نظری، جواد (1389). جامعه شناسی کیفیت زندگی. تهران: نشر جامعه شناسان.
وارثی، حمیدرضا، تقوایی، مسعود، رضایی، نعمت‌الله (1391). ساماندهی بافت فرسوده شهری (نمونه موردی:شهر شیراز). مجله علمی تخصصی برنامه‌ریزی فضایی، دوره 2، شماره 2: 129-156.
Cutter, S.L (1985). Rating place: a Geographers view on quality of life, California: the association of American geographers.
Hazelton, J. (1985). Quality of Life Indicators for Austin” Reported by Quality of Life Advisory Committee, Austin Chamber of Commerce (mimeo).
Maggino, Filomena (2010). Quality of Life: Reflections, Studies and Researches in Italy, Conference in Felorence, Italy.
Fayers, M.P, Machin, David (2000). Quality of life-assessment, analysis andinterpretation, University of Sheffield, UK: John Wiley and Sons Ltd Press.
Van Kamp, Irene, Leidelmeijer, Kees, Marsman, Gooitske, de Hollander, Augustinus (2003). Urban environmental quality and human well-being toward a conceptual framework and demarcation of concepts: a literature study, Landscape and Urban Planning, 65, 5-18.
Van Poll, Ric (1997). The Perceived Quality of Urban Environment: A Multi-Attribute Evaluation, Unpublished doctoral dissertation, University of Groningen.