الزامات دیدگاه اقتصاد سیاسی برای حل بحران‌های ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.

2 دانشیار جغرافیای سیاسی و گردشگری، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.

3 دانشیار جغرافیای روستایی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.

4 استادیار جغرافیای سیاسی، واحد یادگار امام خمینی(ره)، شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

هدف اصلی این مقاله عبارت است از بررسی الزامات دیدگاه اقتصاد سیاسی برای حل بحران های ژئوپلیتیکی منطقه خاورمیانه می‌باشد. سوال اصلی مقاله‌این است که مولفه‌های اقتصاد سیاسی در منازعات منطقه خاورمیانه چه نقشی دارند؟ روش این مقاله کیفی است. روش گردآوری اطلاعات کتابخانه است و داده های پژوهش نیز با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی تبیین خواهند شد. نتایج مقاله نشان می دهد که مولفه‌های ژئواکونومیک در منازعات منطقه خاورمیانه نقش ثانویه را برای ایجاد همگرایی و از طرفی نقش اصلی را برای منازعه افرینی دارند. ظهور افکار ناسیونالیستی مانند پان عربیسم، پان ترکیسم و پان ایرانیسم و توطئه های بیگانگان و منفعت طلبان با ایجاد تفرقه میان مذاهب مختلف اسلامی، ضعف رهبران در اداره امور جامعه و هم چنین وجود برخی حکومت های اقتدارگرا، این منطقه را تبدیل به کانونی از تحولات و تنش ها در دنیای کنونی کرده است. هم چنین بحران مشروعیت در کشورهای عربی و موج بیداری تحت تأثیر دموکراسی خواهی، درگیری های سیاسی و مذهبی درون منطقه ای، ناآرامی های اجتماعی و بی ثباتی سیاسی در اثر جنبش های آزادی خواهی از دیگر عوامل آسیب پذیری کشورهای منطقه است. همه این عوامل دست به دست هم می دهند تا کشورهای عرب منطقه در اثر تدابیر نادرست سیاسی، ضعیف ترین و با وجود منابع عظیم نفتی، وابسته ترین ملت کشورهای منطقه به خارج محسوب شوند

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Requirements of a political economy perspective to resolve the geopolitical crises in the Middle East

نویسندگان [English]

  • Esmaeil Mokarami 1
  • heidar lotfi 2
  • Majid Vali Shariat Panahi 3
  • Ali Asghar esmaeil Pourroshan 4
1 PhD Student in Political Geography, Garmsar Branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran.
2 Associate Professor of Political Geography and Tourism, Garmsar Branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran.
3 Associate Professor of Rural Geography, Garmsar Branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran.
4 Assistant Professor of Political Geography, Imam Khomeini Branch, Shahr-Rey, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The main purpose of this article is to examine the requirements of a political economy perspective to resolve the geopolitical crises in the Middle East. The main question of the article is what role do the components of political economy play in the conflicts in the Middle East? The method of this article is qualitative. The method of data collection is library and research data will be explained using descriptive-analytical method. The results of the paper show that geoeconomic components in the conflicts in the Middle East region have a secondary role to create convergence and on the other hand play a major role in creating conflict. The rise of nationalist ideologies such as Pan-Arabism, Pan-Turkism, and Pan-Iranianism, and the conspiracies of foreigners and profiteers to divide the various Islamic religions, the weakness of leaders in governing society, and the existence of some authoritarian regimes, have made the region a hotbed of change. And the tensions in the world today have. Also, the crisis of legitimacy in the Arab countries and the wave of awakening under the influence of democracy, political and religious conflicts within the region, social unrest and political instability due to the liberation movements are other vulnerable factors in the region. All these factors go hand in hand to make the Arab countries of the region the weakest and, in spite of the vast oil resources, the most dependent nation of the countries in the region due to the wrong political measures

کلیدواژه‌ها [English]

  • Geopolitical Crisis
  • Middle East
  • Political Economy
  • Persian Gulf
امیراحمدی، هوشنگ­(1384)، سیاست خارجی منطقه ای ایران (بخش اول)، ترجمه علیرضا طیب، اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، سال هفتم، شماره 12-11 مرداد و شهریور.
ذوالفقاری، مهدی­(1384)، پیامدهای حضور آمریکا در منطقه، روزنامه رسالت، (26 اسفند 1384).
رنجبر، مقصود­(1378)، ملاحظات امنیتی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، پژوهشکده مطالعات راهبری، ‏‏ چاپ اول. ‏
سریع القلم، محمود­(1374)، شناخت خلیج فارس در قالب مبانی نظری، اطلاعات سیاسی - اقتصادی، سال دهم، شماره اول و دوم.
سیمبر، رضا­(1385)، دیپلماسی ایران و تحولات تازه منطقه خلیج فارس، اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، شماره 211-212.
عبدالله خانی، علی­(1383)، کتاب امنیت بین الملل 1: فرصت ها، تهدیدات و چالش‌های فراروی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران: مؤسسه فرهنگی و مطالعات و تحقیقات بین الملل ابرار ‏معاصر تهران، چاپ اول.
عبدالله خانی، علی­(1384)، کتاب امنیت بین الملل (3): فرصت ها، تهدیدات و چالش‌های فراروی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران: مؤسسه فرهنگی و مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران، چاپ اول.
مجتهدزاده، پیروز­(1379)، ایده های ژئوپولوتیک و واقعیت های ایرانی مطالعه روابط جغرافیا و سیاست در جهان دگرگون شونده، تهران: نشرنی، چاپ اول.
حافظ نیا، محمدرضا­(۱۳۸۵)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک. مشهد. انتشارات پاپلی.
عزتی، عزت الله­(۱۳۹۵)، جزوه درسی ژئواستراتژی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
عزتی، عزت الله­(۱۳۸۲); تحلیلی بر ژئواکونومی افریقا و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران. مطالعات افریقا دفتر سیاسی و بین الملل وزارت امور خارجه. شماره ۷.
عزتی، عزت الله­(۱۳۸۴) مجموعه مقالات سمینار بین المللی انرژی و امنیت، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه. تهران.
ارکمن، سرهات­(1387)،ایالات‌متحده و خاورمیانه بزرگ،  ترجمه: جلیل یعقوب زاده فرد، تهران: مظالعات راهبردی
زین العابدین، یوسف، یحیی پور، محمد و شیرزاد،  زهرا­(1391)، ساختار ژئواکونومیکی خاورمیانه براساس توسعه هزاره  سازمان ملل،  فصلنامه جغرافیا. دوره جدید، سال دهم، شماره 34
قاسمی، فرهاد­(1391)، جهانی شدن و مدل های امنیت منطقه ای در سیستم جهانی»، فصلنامه  ژئوپلتیک، سال هشتم، شماره سوم
کمپ، جفری، هارکاوی، رابرت­(1383)، جغرافیای استراتژیک خاورمیانه، ترجمه: سیدمهدی حسینی متین، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
لوتواک، ادوارد­(بی­تا)، از ژئوپلیتیک تا ژئواکونومی، ترجمه: محمدرضا حافظ نیا و هاشم نصیری. تهران: دفتر مطالعات سیاسی بین المللی
مجتهدزاده، پیروز­(1386)، ­جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، تهران­: سمت.
Brzeinski Zbigniew and Brent Scowcarft and Richard Morphy, (1909)، Differantiad ontaimant, Foreign Affairs. (may/june 1909(.
Appa R, Korukonda (1999) Policy Imperatives for the International Economy and Fore Financial Markets in the Emerging World Order. International Journal of value basement. pp 51-67
Bridge, gavin And Wood, Andrew (2005) Prectices of Globalization:learning from the oil Exploration and Production Industry.The royal Geographical Society.Vol 37,No 2.pp199-208
BP Statistical Review of World Energy (June2013) bp.com/statistical review
Carmody, Padraig and Owusu, Francis (2007) Competing hegemons? Chinese versus American geo-economic stertegies in Africa.political geography.vol26.504-524
Cohen, S.B (2009) Geopolitics of World System, American Sociological Association,vol 65, no1(www.jstore.org/stable/2573-11)