تحلیل مولفه های تاثیرگذار در معاصرسازی بافت تاریخی-فرهنگی با تاکید بر حفظ هویت(مطالعه موردی کلانشهر تبریز)

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

2 گروه شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

چکیده

بافت تاریخی شهر تبریز که نماد هویت و میراث چند هزارساله آن است، در دوران معاصر از یک سو با پیدایش نیازها و عملکردهای جدید و از سوی دیگر با پیدایش تمنایی برای دگرگونی ها، هویت و کارکرد فضاهای تاریخی آن دچار دگرگونی اساسی شده است، این پژوهش، نقش عوامل و مولفه های کالبدی، اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی معاصرسازی را در عرصه بافت تاریخی-فرهنگی کلانشهر تبریز، با تاکید بر حفظ هویت مورد تحلیل قرار می دهد، روش تحقیق پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی است. شاخص هایی برای هر کدام از مولفه های کالبدی، اقتصادی و اجتماعی-فرهنگی معاصرسازی بر پایه ی پاسخ خبرگان، بر اساس تکنیک دلفی در نظر گرفته شد. عمل پردازش داده‌های حاصل از پرسشنامه، با استفاده از نرم افزارهای آماری انجام گرفت. مولفه کالبدی بیشترین و مولفه اجتماعی-فرهنگی کمترین امتیاز را در معاصرسازی بافت تاریخی کلانشهر تبریز دارند. در مرحله بعدی شاخص های هر کدام از مولفه ها به روش AHP فازی رتبه بندی گردید و این عوامل توسط تکنیک SWOT دسته بندی شد. نتایج نشان می دهد بهبود وضعیت دسترسی در بافت، مهمترین نقطه قوت معاصرسازی بافت تاریخی، از بین رفتن بافتهای تاریخی مهمترین ضعف، تامین زیرساخت های خدماتی جهت زیست پذیری بافت مهمترین فرصت و نهایتاً تاثیرات ناشی از طولانی شدن پروسه ساخت مهمترین تهدید به شمار می آید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Components Effective in Modernization of Historical-Cultural Context of Tabriz Metropolis with Emphasis on Preservation of Identity

نویسندگان [English]

  • Karim Bagheri 1
  • Rasoul Darskhan 2
1 PhD student in Urban Planning, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
2 Department of Urban Planning, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
چکیده [English]

The historical context of Tabriz city, which is a symbol of its identity and a legacy of a few thousand years of this city, has experienced essential changes and transformations in its identity and application of historical spaces in recent eras that are due to the emergence of new needs and functions, and the emergence of a desire for change. The present study investigates the role of physical, economic and social- cultural components and factors related to modernization in historical-cultural context of Tabriz metropolis, with an emphasis on preserving the identity. This study is a descriptive-analytical research. For each of the physical, economic and social- cultural components of modernization some indexes were considered based on the responses of experts and Delphi technique. The data obtained from the questionnaire were analyzed by statistical software. Based on the findings, physical component has the greatest score and the social- cultural component has the lowest score. Later the indexes of each component were ordered based on Fuzzy AHP method. The obtained factors were categorized based on SWOT technique. The obtained results revealed that the most important strength of modernizing historical context is the development of access status in context, the most important weakness is destruction of historical contexts , the most important opportunity is providing service infrastructure for viability of the context, and finally the most important threat is the effects resulted from prolonging the manufacturing process.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Modernization
  • Historical-Cultural Context
  • Identity
  • Tabriz Metropolis

مراجع

ابلقی، علیرضا (1382). جایگاه مرمت ابنیه تاریخی در فرآیند مرمت شهری و تجارب سازمان عمران و بهسازی شهری، نشریه هفت شهر، دوره1، شماره 12 و 13، صفحات 83-87.
الکساندر، کریستوفر(1387). زبان الگو شهرها، مترجم: رضا کربلایی نوری، تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
پوراحمد، احمد و همکاران (1396). تحلیلی بر پارادوکس «الزامات پدافند غیرعامل» با «اصول توسعه پایدار شهری» در بهسازی بافت های تاریخی شهری مطالعه موردی: بافت تاریخی منطقه 12 شهر تهران، نشریه اطلاعات جغرافیایی، دوره 26 صفحات 35 _ 52.
پوراحمد، احمد و کلانتری خلیل آباد، حسین(1386). الگوها و فنون برنامه ریزی مرمت بافت تاریخی شهرها، فصل نامه جغرافیای سرزمین، شماره 5، صفحات 15-6
پورسراجیان، محمود(1394) ارزش های محله تاریخی و معیارهای تغییر در آن از نظر ساکنین، مجله باغ نظر (35): 52-39
پیران، پرویز(1384). هویت شهری، تهران، انتشارات مطالعات راهبردی.
حناچی، پیروز(1396). مرمت شهری در بافت تاریخی ایران، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ نهم.
دهخدا، علی اکبر (1343). لغت نامه دهخدا، جلد 14، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
عربشاهی، زهرا(1380). سابقه نوسازی و بهسازی بافت قدیم شهری در ایران و اروپا، شهرداری ها، سال چهارم، شماره49، صفحات26-8
عسکری رابری، اباصلت و عباس زاده، شهاب(1395). بازآفرینی بافتهای تاریخی ایران، بافت تاریخی نطنز و اردستان، نشر سروش دانش، دانشگاه تربیت معلم سبزوار.
فرخ زنوزی، عباس(1380). ضرورت نوزایی شهری، فصلنامه هفت شهر، سال دوم، (شماره 4) تابستان و پاییز80، صفحات 6-15.
فلامکی، محمدمنصور(1384). سیری در تجارب مرمت شهری از ونیز تا شیراز، تهران: نشر فضا
قدسی پور، حسن(1395). فرآیند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) تهران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
قطبی، علی اکبر (1387). مفهوم هویّت و معماری امروز ایران، ماهنامه آینه خیال، شماره 10.
لینچ، کوین(1376). تئوری شکل خوب شهر، ترجمه سید حسن بحرینی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
مبینی دهکردی، علی(1390). معرفی طرح‌ها و مدل‌ها در روش تحقیق آمیخته، راهبرد- مرکز تحقیقات استراتژیک، مجمع تشخیص مصلحت نظام60، 20، صفحات 217-234
مهدوی نژاد، محمدجواد (1393). اصول و مبانی معاصرسازی، انتشارات دانشگاه تربیت مدرس
مهندسین مشاور نقش محیط (1397). طرح جامع شهرتبریز، وزارت راه و شهرسازی، اداره کل راه و شهرسازی استان آذربایجان شرقی.
نصیری نیا، پیمان و حجت، عیسی(1395). تاملی در تحولات ساختاری معاصر شهر تبریز و تأثیر آن بر هویت شهر، نشریه هنرهای زیبا معماری و شهرسازی، دوره 21، (شماره1) صفحات 41-54.
نقی زاده، محمد(1389). تحلیل و طراحی فضای شهرها، تهران، انتشارات جهاد دانشگاهی.
وزارت مسکن و شهرسازی و شرکت عمران و بهسازی شهری(1382). ضرورت، اهداف، برنامه‌ها و اقدامات ساماندهی و بهسازی بافت شهری، تهران: وزارت مسکن و شهرسازی، (شماره5) 20 -32.
Ashworth, G. J. & Tunbridge, J. E. (1990). The tourist-historic city. London: Belhaven.
Bianchini, F. & Parkinson, M. (1993). Cultural Policy and Urban Regeneration: The Western European Experience. Manchester: Manchester University Press.
Conzen, Michael R. G. (1966). Historical townscapes in Britain: A problem in applied geography. In Northern geographical essays in honor of G. H. J. Daysh, J. House (ed). Newcastle upon Tyne, UK: Oriel.
Doratli, N. (2000). A model for conservation and revitalization of historic urban quarters in Northern Cyprus. Unpublished Ph. D. thesis. Eastern Mediterranean University.
Doratli, N., Hoskara, S. O. & Fasli, M. (2004). An analytical methodology for revitalization strategies in historic. urban quarters: A case study of the walled city of Nicosia. North Cyprus. Cities, 21(4): 329–348.
English Heritage. (2008). Conservation Prin ciples: Policies and Guidance for the Sustainable Management of The Historic Environment. London: English Heritage.
Izadi, Mohammad Saeed (2008) A study on city center Regeneration: A comparative analysis of two different approaches to the revitalization of historic city centers in Iran, Newcastle University.
Jokilehto, J. (1999). A history of architectural conservation. Oxford, UK: Butterworth-Heinemann.
Kearns, G. & Philo, C. (1993). Selling Places: The past as Cultural Capital Past and Present. Oxford: Pergamon Press.
Larkham, Peter J. (1996). Conservation and the city. London: Routledge.
Lichfield, N. (1988). Economics in Urban Conservation. Cambridge: Cambridge University Press.
Milja Penica, Golovina Svetlana & Vera Murgul (2015) Revitalization of Historic Buildings as an Approach to Preserve Cultural and Historical Heritage, Publisher: Elsevier - Science Direct, Pages 883–890
Oktay, B. (2005). A model for measuring the level of sustainability of historic urban quarters: Comparative case studies of Kyrenia and Famagusta in North Cyprus. Ph. D. thesis. Pendlebury, J. (2005). The Modern Historic City: Evolving Ideas in Mid-20th-century Britain. Journal of Urban Design, 10 (2): 253-273Famagusta, North Cyprus: Eastern Mediterranean University.
Pendlebury, J. (2005). The Modern Historic City: Evolving Ideas in Mid-20th-century Britain. Journal of Urban Design, 10 (2): 253-273.
PourAhmad, Ahmad, Hataminejad, Hossein, Modiri, Mahdi & Azimzadeh Irany Ashraf (2018) A Comparative Comparison Of The Requirements Of “Passive Defense” With The Principles Of "Sustainable Urban Development" In Protecting Urban Historical Fabrics Case Study: The Historical Fabric Of The 12th District Of Tehran, Scientific Research Quarterly of Geographical Data(Sepehr), Revista Publicando, 5 No 14 . No. 2. 2018, 224-256. ISSN 1390-9304.
Priemus, H. (2005). Urban renewal: Neighborhood revitalization and the role of housing associations. Ottawa: Caledon Institute.
Tiesdell, S., Taner, O. & Tim, H. (1996). Revitalizing Historic Urban Quarters. London: Architectural Press.
Tiesdell, S., Taner, O., & Heath, T. (2005). Revitalizing historic urban quarters. Oxford: Antony Rowe Ltd, Eastbourne.
Vehbi, B. O. & Hoskara, S. Ö. (2009). A Model for Measuring the Sustainability Level of Historic Urban Quarters. European Planning Studies. Available from: www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/09654310902778201
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 11، شماره 42
خرداد 1400
صفحه 515-530

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار