بازآفرینی بافت و بناهای تاریخی با تأکید بر توسعه گردشگری (نمونه موردی: منطقه هفت شهرداری مشهد)

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد شیروان، دانشگاه آزاد اسلامی، شیروان، ایران

2 استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری،واحد شیروان، دانشگاه آزاد اسلامی، شیروان، ایران

3 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد شیروان، دانشگاه آزاد اسلامی، شیروان، ایران

چکیده

برجسته­ سازی بناهای و مکانهای تاریخی، کانونهای تعلق خاطر، اولین قدم برای کشش ذهنی به سمت محیط­های تاریخی است که مقوله­ای وسیع است که پدیده­ای نو ظهور به نام گردشگری شهری را مطرح می­سازد. با توجه به اینکه بافت تاریخی و فرهنگی شهرها آثار گرانبهایی از فرهنگ، دانش معماری و شهرسازی بومی هستند و به عنوان جزئی از هویت اجتماعی هر قوم و کشوری تلقی می­شوند. در واقع بازآفرینی و حفظ بافت­های تاریخی به عنوان هویت ضروری برای ادامه حیات شهر ها است.که می توان یکی از دلایل بحران هویت در شهرهای امروزی را ناکارآمدی بافت­های تاریخی ذکر کرد. یکی از روش­های پیاده­سازی بازآفرینی شهری، برنامه­ریزی گردشگری بافت­های تاریخی می­باشد بنابراین هدف تحقیق حاضر، بررسی میزان تأثیرگذاری شاخص­های بازآفرینی بناها و بافت‌های تاریخی شهری در منطقه هفت مشهد، به عنوان فرصت­هایی برای توسعه گردشگری بررسی شود. روش تحقیق پیمایشی بوده که ابزار اصلی جمع آوری داده­ها نیز پرسشنامه می­باشد. جامعه آماری در پژوهش حاضر همه ساکنین منطقه هفت شهر مشهد می باشند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 384 نفر به عنوان نمونه آماری  تعیین شد. یافته های تحقیق نشان می­دهد میان بازآفرینی بافت و بناهای تاریخی و توسعه گردشگری رابطه مستقیمی وجود دارد (ضریب همبستگی پیرسون میان بازآفرینی بافت و بناهای تاریخی و توسعه گردشگری 0.218 و سطح معناداری آن 0.000 نشان می­دهد همچنین با توجه به نتایج آزمون رگرسیون خطی ساده میان بازآفرینی و توسعه گردشگری رابطه خطی وجود داشته (سطح معناداری کمتر از 5درصد بنابراین با توجه به خطی بودن رابطه دو متغیر پذیرفته شد). که در نهایت با استفاده از آزمون فریدمن مشخص شد میان شاخص­های مورد بررسی به لحاظ اهمیت تفاوت‌های معنی دارد وجود دارد و این شاخص‌ها از ارزش و اهمیت یکسان برخوردار نیستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Recreation of texture and historical monuments with emphasis on tourism development (Case study: District 7 of Mashhad Municipality)

نویسندگان [English]

  • Zhila Hesari 1
  • Mehdi Vatan Parast 2
  • Ezzatullah Mafi 3
1 PhD Student, Department of Geography and Urban Planning, Shirvan Branch, Islamic Azad University, Shirvan, Iran
2 Assistant Professor, Department of Geography and Urban Planning, Shirvan Branch, Islamic Azad University, Shirvan, Iran
3 Associate Professor, Department of Geography and Urban Planning, Shirvan Branch, Islamic Azad University, Shirvan, Iran
چکیده [English]

Highlighting historical buildings and places, centers of belonging, is the first step for mental attraction to historical environments, which is a broad category that raises a new phenomenon called urban tourism. Given that the historical and cultural context of cities are valuable works of culture, knowledge of architecture and urban planning and are considered as part of the social identity of each nation and country. In fact, the re-creation and preservation of historical contexts as an identity is essential for the survival of cities. One of the reasons for the identity crisis in today's cities is the inefficiency of historical contexts. One of the methods of implementing urban regeneration is planning tourism in historical contexts. Therefore, the aim of this study was to investigate the effectiveness of regeneration indicators of buildings and historical urban contexts in Haft region of Mashhad, as opportunities for Examine tourism development. The research method is survey and the main tool for data collection is a questionnaire. The statistical population in the present study is all residents of Haft city of Mashhad. Using Cochran's formula, 384 people were determined as a statistical sample. Findings show that there is a direct relationship between tissue regeneration and historical development and tourism development (Pearson correlation coefficient between tissue regeneration and monuments and tourism development is 0.218 and its significance level is 0.000. Also according to the results of regression test. There was a simple linear relationship between recreation and tourism development (significance level less than 5% was therefore accepted due to the linearity of the relationship between the two variables). It means there is and these indicators are not of equal value and importance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban regeneration
  • historical monuments
  • historical context
  • urban tourism
  • Haft region of Mashhad

مراجع

بخارایی، احمد و همکاران(1397) تحلیل فضایی نشاط اجتماعی در سطح مناطق شهری مشهد، نشریه علمی – پژوهشی برنامه ریزی توسعه کالبدی سال سوم، شماره 7( سری جدید)، پیاپی 11 ، پاییز ( 153 -134 )
برهانیان طرقی, زینب؛ منا صبور جنتی و هومن قهرمانی، ۱۳۹۶، بازآفرینی فرهنگ مبنا، رهیافتی برای معاصر سازی بافت های تاریخی شهر در مواجهه با برنامه پایتخت فرهنگی ( راهبردهایی در خصوص بازار سرشور مشهد ) اولین کنفرانس بین المللی و هشتمین کنفرانس ملی برنامه ریزی و مدیریت شهری، مشهد، شورای اسلامی شهر مشهد- دانشگاه فردوسی مشهد- شهرداری و مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر مشهد،
پوراحمد، احمد. حبیبی، کیومرث. کشاورز، مهناز، (1389). سیر تحول مفهوم­شناسی بازآفرینی شهری به عنوان رویکردی نو در بافت­های فرسوده شهری. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی. دوره1، شماره1. صفحات 73-92.
پوراحمد، احمد. کشاورز، مهناز. علی­اکبری، اسماعیل. هادوی، فرامرز.(1396). بازآفرینی پایدار بافت­های ناکارآمدی شهری مورد مطالعه منطقه 10 شهر تهران. آمایش محیط، شماره37. صفحات 167-194.
پورتال منطقه هفت شهرداری مشهد
 حاجی پور، خلیل، (1385)، برنامه­ریزی محله مبنا، رهیافتی کارآمد درایجاد مدیریت شهری، نشریه هنرهای ، شماره 26.
حبیبی و همکاران، (1399)بررسی نقش بناهای تاریخی در بازآفرینی پایدار و ارتقاء هویت شهری (مورد پژوهی: میدان مرکزی و تاریخی رشت) فصلنامه جغرافیا و مطالعات منطقه ای ، دوره 10، شماره 4 - شماره پیاپی 3 پاییز ، ص1-15
چاک وای، گی(1382 )، جهانگردی در چشماندازی جامع، ترجمه دکتر پارسائیان، علی؛ دکتر اعرابی، محمد؛ دفتر پژوهشهای فرهنگی، چاپ دوم.
زمانی، پوریا (1396)، ازآفرینی بافت قدیم با رویکرد ارتقای گردشگری مطالعه موردی محله نقش جهان اصفهان ، پایان نامه کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی کمال الملک.
زمانی، پوریا. هدایت، هما. سنایی، مجید.(1396). بازآفرینی بافت قدیم با رویکرد ارتقاء گردشگری، مطالعه موردی: محله نقش جهان اصفهان. کنفرانس ­بین المللی عمران، معماری و شهرسازی ایران معاصر، تهران.
سجادزاده، حسن. حمیدی­نیا، مریم. دالوند، رضوان.(1396). سنجش و ارزیابی ابعاد محرک توسعه در بازآفرینی محله­های سنتی، مطالعه موردی: محله حاجی در بافت تاریخی همدان. جغرافیا و توسعه. شماره49. صفحات 1-22.
سالنامه آماری شهر مشهد95 ، 1398
سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390
شعبانپور, بهرام و فاطمه افخمی، (1393)، بازآفرینی شهری پایدار با محوریت گردشگری شهری، اولین کنفرانس ملی شهرسازی، مدیریت شهری و توسعه پایدار، تهران، موسسه ایرانیان، انجمن معماری ایران
صفایی­پور، مسعود. زارعی، جواد.(1394). برنامه­ریزی محله­محور و بازآفرینی پایدار بافت­های فرسوده شهری با تأکید بر سرمایه اجتماعی. نمونه موردی: محله جولان شهر همدان. آمایش جغرافیایی فضا. سال هفتم، شماره مسلسل 23. صفحات 135-149.
عندلیب، علی رضا، بیات، اشکان، رسولی، لیلا (1391)، مقایسه و تطبیق بازآفرینی بافت‌های فرسوده‌ی شهری بلوک خیام تهران (ایران) و پروژه لیورپول (بریتانیا)، فصلنامه آمایش محیط ، شماره 23.
 فنی، زهره. شیرزادی، فرزانه.(1397). تحلیل عوامل مؤثر بر بازآفرینی فضاهای تاریخی شهر(مطالعه موردی: میدان دمشق تهران). مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی. دوره13، شماره1. صفحات 179-197.
فیروزبخت، مهرداد، (1397)، باز آفرینی بافت های فرسوده شهری با تأکید بر توسعه گردشگری شهری(مورد پژوهی: منطقه یک کلانشهر تهران)، مطالعات جغرافیا، عمران و مدیریت شهری، دوره چهارم - شماره 1 صص - 109 تا 125.
کیانپور ، مسلم (1393) نقش باززنده‌سازی خانه‌های تاریخی در فرایند بازآفرینی بافتهای شهری (نمونه موردی:خانه تاریخی کیانپور در مرکز محله علیقلی‌آقا – اصفهان)، پایان‌نامه . غیر دولتی - دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده معماری و شهرسازی . 1393 .
نصیری، اسماعیل. سالاری­نیا، مرضیه.(1396).تحلیل عوامل مؤثر در بازآفرینی بافت­های فرسوده شهری مطالعه موردی محله 20منطقه 17شهر تهران. سرزمین، سال چهاردهم، شماره55. صفحات 135-148.
یزدی، محمدسعید، فیضی، رضا (1389)، بازآفرینی شهری کنش و بینشی جامع و یکپارچه در ساماندهی محدوده‌های هدف برنامه‌های بهسازی و نوسازی شهری. فصلنامه هفت شهر ، شماره 33-34 74-79.
یوســفی، علی (1387) «گزارش طــرح پژوهشــی ســامانه اطلاعــات اجتمــاعی شهرمشـهد»، معاونـت فرهنگی اجتماعی شهرداری، با نظارت مـدیریت برنامـه ریـزی و نظارت
Bassett, Sarah Mina, 2013, The Role Of Spatial Justice In The Regeneration Of Urban Spaces Groningen The Netherlands, Submitted May 2013 In Fulfillment Of The Requirements Of The Network Of European-United States Regional And Urban Studies (NEURUS) Program And Master Of Urban Planning Capstone Project Home University: University Of Illinois At Urbana-Champaign.
Della Lucia, Maria. Trunfio, Mariapina and Go, Frank M.(2017). Heritage and Urban Regeneration: Towards Creative Tourism. Springer International Publishing Switzerland 2017 N. Bellini, C. Pasquinelli (eds.), Tourism in the City.
Eiweida, Ahmed A. R. Okazawa, Yuko.(2018). Cultural heritage, sustainable tourism and urban regeneration: capturing lessons and experience from Japan with a focus on Kyoto (English). Washington, D.C.: World Bank Group. http://documents.worldbank.org/ curated/en/ 93874153114 0109250/Cultural-heritagesustainable tourism -and -urban-regeneration-capturing-lessons-and-experience -from-Japan-with-a-focus-on-Kyoto.
Kennell, James,(2013), After the crisis:Cultural Tourism and Urban Regeneration in Europe. Hand book of Cultural Tourism, Edition: 1st, Publisher: Routledge.
McDonald, S. Naglis, M. and Vida, M.(2009) Urban Regeneration ForSustainable Communites: A Case Study. Baltic Journal on Sustainability. 15(1): 49-59.
Roberts, P. Sykes, H.(2000). Urban Regeneration: Handbook, Londan. Sage Publications.
Uysal U. E. Ozden P.(2011). Cultural Tourism As A Tool For Urban Regeneration In Istanbul. Sustainability Today. Vol167. 389-400.
World Bank.(2018). Seoul's experience in culture heritage, sustainable tourism, and urban regeneration (English). Washington, D.C. : World Bank Group. http://documents. worldbank.org /curated/en/6080815175 69173554/Seouls-experience-in-culture-heritage-sustainable-tourism-and-urban-regeneration
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 11، شماره 42
خرداد 1400
صفحه 295-308

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار