بازآفرینی فضاهای شهری با رویکرد کیفیت زندگی در منطقه 15 تهران

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 گروه جغرافیا وبرنامه ریزی شهری، واحدتهران مرکزی، دانشگاه آزاداسلامی، تهران ، ایران

3 گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران.تهران.ایران.

4 گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

مفهوم کیفیت زندگی شهری در فرایند توسعه شهرها حلقه‏ای مفقوده در همه وجوه زندگی شهری است. یکی از راه‏ حل‌های تصمیم‌گیران و مدیران شهری جهت توسعه و ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان در هر منطقه، بکارگیری رویکرد بازآفرینی شهری است. منطقه 15 با شش ناحیه درمحدوده قانونی شهر و یک ناحیه در حریم استحفاظی بعنوان محدوده مطالعاتی این پژوهش جهت بررسی میزان سطح کیفیت زندگی ساکنان از جنبه‌های(اجتماعی‌ـفرهنگی،اقتصادی، کالبدی زیست محیطی،مدیریتی)انتخاب شده است.جمع‌آوری داده‌ها از روش‌پرسشنامه‌ای، تهیه نقشه‌ها در محیط Gis و انجام تحلیل آماری داده‌ها از طریق نرم افزار (Spss و Pls )صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش شهروندان منطقه مطالعاتی میباشد. حجم نمونه با استفاده از مدل کوکران تعداد 384 پرسشنامه تکمیل وداده‌ها از روش‌های تحلیل مسیر، تحلیل عاملی، تی، تک نمونه‌ای، وهمبستگی کانونی مورد آزمون قرارگرفتند. طبق یافته‌های تحقیق بیشترین تاثیراز شاخصهای بازآفرینی، بعد کالبدی با میانگین شاخص‌ 11/3 و در شاخص‌های کیفیت زندگی نیز بعد کالبدی با میانگین شاخص‌ 90/2 می‌باشد. در تحلیل تاثیرات مولفه‌های بازآفرینی بر مولفه‌های کیفیت زندگی بیشترین تأثیر در بازآفرینی با بعدکالبدی مولفه‌ها‌‌ی" دسترسی به خدمات" با 44/0 = β ، و"ساختمانها" با 25/0 = β و "شبکه اتصالات جاده‌ای و دسترسی بزرگراه شهری" با 17/0 = β ، به ترتیب رتبه اول تا سوم بوده است. لذا فقط دربخش کالبدی منطقه یکسری اقدامات توسعه انجام گرفته است ولی منجر به بهبود وارتقاء سطح کیفیت زندگی شهروندان در حد مطلوب نگردیده و همین موجبات نارضایتی ساکنان را بوجود آورده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Regeneration Of Urban Spaces With A Life Quality Approach In Region 15 Of Tehran

نویسندگان [English]

  • Zohreh Yousefzadeh 1
  • Ali Noori Kermani 2
  • Hossein Hataminejad 3
  • mohammad mahdi hosseinzadeh 4
1 Department of Geography and Urban Planning, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Department of Geography and Urban Planning, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Department of Geography and Urban Planning, University of Tehran, Tehran, Iran.
4 Department of Natural Geography, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The concept of urban life quality in the process of urban development is a missing link in all aspe cts of urban life. One of the solutions of decision makers and urban managers to develop citizens life quality is to use urban regeneration approach.The Region 15 with 7 areas has been selected as a case study to assess the residents quality of life in (social and cultural, economical, physical, environmental, managerial). Data were collected through a questionnaire method, and statistical analysis was performed through software (Spss and Pls).The statistical population is the citizens of study area., and was completed 384 questionnaires. Then all collected data were tested by path analysis, factor analysis, t-test single sample, and focal correlation.
According to the research findings, the most impact of regeneration indices is the physical dimension with an average index of 3.11 and also, in lifes’ quality indices is the physical dimension with an average index of 2.90. In analyzing the effects of regeneration components on quality of life components, the most effect of regeneration with physical dimension consist components "access to services" with β = 0.44, and "buildings" with β = 0.25, and "access to urban highway and urban connections roads" with β = 0.17, ranked first to third, respectively.
Therefore, only a number of development measures have been done in the physical part of this region, but it has not led to the improvement and promotion of citizens ‘life’ quality to the desired level, and this has caused dissatisfaction among residents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Regeneration
  • Urban Spaces
  • LifeQuality
  • Region 15
  • Tehran
1)      آیینی، محمد(1392)، بازآفرینی بافت های فرسوده و نابسمان شهری: چالش‌ها، فرصت‌ها، پیشنهاد استراتژی‌های مناسب مداخله با استفاده از تکنیک سوات، همایش سیاستهای توسعه مسکن در ایران، جلد اول،  انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی، 248 ص.
2)      باباخانی، ملیحه؛ زبردست، اسفندیار؛ و ایزدی، محمد سعید (1394)، تبیین اصول نوسازی در بافت‏های ناکارآمد شهری با هدف ارتقاء رضایتمندی سکونتی، نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، شماره 11، ص127-115.
3)      برک پور، تاصر؛ احمد آخوندی، عباس؛  خلیلی، احمد؛ صداقت نیا، سعید؛ و صفی یاری، رامین (1393)، سنجش کیفیت زندگی شهری درکلانشهر تهران، نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، دوره 19، شماره 2، تابستان 93، ص 5-22.
4)      بریاجی، فرزاد؛ حاتمی نژاد، حسین؛ و اقبالی، ناصر(1398)، نابرابری‌های فضایی و تاثیرآن بر کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی مناطق 1 و 19 نهران) ، رساله دکترای تحصصی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی.
5)      پیتر، رابرتز؛ و هیو، سایک (1393)، بازآفرینی شهری یک کتاب راهنما، ترجمه محمد سعید ایزدی و پیروز حناچی، موسسه انتشارات دانشگاه تهران،276ص.
6)      حاتمی نژاد، حسین؛ یوسفی، رشید؛ و هاشمی، اصغر(1397)، ارزیابی و سنجش شاخص‌های ذهنی کیفیت زندگی شهری ( مورد شناسی: منطقه 6 شهر تهران )، فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری، سال هشتم، زمستان 1397، شماره 29، ص107-126.
7)      حبیبی، سید محسن و مقصودی، ملیحه ( 1393)، "مرمت شهری"، تعاریف، نظریه‌ها، تجارب، منشورهای جهانی، روشها و اقدامات شهری، چاپ هفتم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
8)      حبیبی، کیومرث (1390)، ارزیابی اثرات طرح های توسعة شهری بر ساختارشکنی و ارتقای کیفی فضای شهر کهن ایرانی، فصلنامه شهر ایرانی –اسلامی، شماره 4، ص29-.15.
9)      راب ایمری، لورتا ایز، مایک راکو(1391)، نوسازی شهر لندن حکمرانی،پایداری و اجتماع محوری در یک شهر جهانی، ترجمه دکتر مجتبی رفیعیان، سازمان نوسازی شهر تهران، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران، 514 ص.
10)   رفیعیان، مجتبی؛ و معروفی، سکینه (1390)، نقش و کاربرد رویکرد ارتباطی در نظریه‏های نوین شهرسازی، فصلنامه معماری و شهرسازی آرمانشهر، شماره 7، صص 120-113.
11)   زارعی، جواد؛ پور احمد، احمد؛ زیاری، کرامت الله (1392)،  سنجش کیفیت زندگی شهری در قلمرو بافت فرسوده شهری مطالعه موردی منطقه 9 شهر تهران ، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی شهری، دوره 6، شماره 21، تابستان 1392.
12)   زنوزی، عباس (1380)، ضرورت "نوزایی شهری"، نشریه هفت شهر، دوره 1، شماره 4، صص 15-6.
13)   زیاری، کرامت اله؛ ابدالی، یعقوب؛ و قلی پور سارالله(1398)، تحلیل و ارزیابی مؤلفه‌های کیفیت‌ زندگی در کانونهای جرم ‌خیز، منطقه 12 شهر تهران، فصلنامه پژوهش‌های بوم شناسی شهری، دوره 10، شماره 19، تابستان98 ، صص122-105.
14)   شیری پور، مهدی(1392)، ارزیابی کیفیت زندگی شهری در بعد کالبدی ـ محیطی منطقه ده شهر تبریز، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، گروه جغرافیای انسانی، دانشگاه تهران.
15)   صرافی، مظفر؛ توکلی نیا، جمیله؛ و محمدیان مصمم، حسن (1396)، اندیشه های نو در برنامه ریزی شهری، تهران:، شورای اسلامی شهر تهران، انتشارات قدیانی، 306 ص.
16)   عندلیب، علیرضا (1387)، فرآیند نوسازی بافت‏های فرسوده شهر تهران، دفترهای نوسازی بافت فرسوده، سازمان نوسازی شهر تهران،  شماره4، چاپ دوم، 36 ص.
17)   قالیباف،محمدباقر؛ روستائی، مجتبی؛ رمضانزاده لبسویی،مهدی؛ و طاهری، محمدرضا (1390)، ارزیابی کیفیت زندگی شهری) مطالعة موردی: محلة یافت آباد، فصلنامة علمی پژوهشی انجمن جغرافیای ایران، دوره نهم، شمارة  31 ، صص 33 – 53.
18)   کشاورز، مهناز؛ پوراحمد، احمد؛ وحبیبی، کیومرث (1389)، سیر تحول مفهوم شناسی بازآفرینی شهری به عنوان رویکرد نو در بافت های فرسوده شهری، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی- اسلامی، شماره 1، ص 24- 1.
19)   کوکبی، افشین(1384)، برنامه ریزی به منظور ارتقاء کیفیت زندگی شهری در مرکز شهر مطالعه موردی پهنه مرکزی شهر خرم آباد؛ پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس.
20)   گلکار، کورش (1387)، ”محیط بصری شهر؛ سیر تحول از رویکرد تزیینی تا رویکرد پایدار“، فصلنامه علوم محیطیدانشگاه شهید بهشتی، دوره پنجم، شماره چهارم، صص 134-99.
21)   لطفی، صدیقه؛ و منوچهری، ایوب(1390)، تحلیل ابعاد عینی و ذهنی دسترسی به تسهیلات محلهای در کیفیت زندگی شهری مطالعه موردی: بافت قدیم، جدید و روستایی شهر مراغه، نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی شماره 45 بهار 90،صص 75 -86.
22)   لینچ،کوین(1387)،"تئوری شکل شهر" ترجمه سید حسین بحرینی، تهران، چاپ‌ چهارم، انتشارات دانشگاه تهران،680ص.
23)   محمدی، سجاد؛ پور احمد، احمد (1391)،  سنجش کیفیت زندگی شهری در قلمرو کالبدی – محیطی منطقه 2 قم، پایان نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.
24)   مختاری،مرضیه؛ و نظری، جواد (1389)، جامعه شناسی کیفیت زندگی، تهران، چاپ اول، انتشارات جامعه شناسان، 208ص.
25)   مهدیزاده، جواد (1385)، برنامه ریزی راهبردی توسعه شهری(تجربیات اخیر جهانی و جایگاه آن در ایران)، معاونت معماری و شهرسازی، وزارت مسکن و شهرسازی، تهران، چاپ دوم،  انتشارات شرکت طرح و نشر پیام سیما، 301 ص.
26)   هودسنی، هانیه؛ رفیعیان، مجتبی؛ و پورجعفر، محمدرضا( 1394)، مدیریت بازآفرینی شهری با  تاکید بر فرآیندهای حکمروایی محلی ( نمونه موردی شهر تهران)، رساله دکترای تخصصی جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده هنر، دانشگاه تربیت مدرس.
27)  Allmendiger, Phili. Tewdwr Jones, Mark. (2002). Planning Futures, New Directions for Planning Theory, Routledge, London and NewYork.
28)  Alpopi, Cristina. and Manole, Cristina. (2018). Integrated Urban Regeneration Soluti on for Cities Revitalize, Procedia Economics and FinanceVol. 62013, PP. 178 -185.
29)  Harpham,Trudy. Burton,Salma .Blue,Ilona.(2001).Healthy city project in developing countries,The first evaluation, Health Promotion Internationaol 16,No 2, PP.111-125.
30)  ICOMOS ,(2011). Evaluations of Nominations of Cultural and Mixed Properties to the World Heritage List. ICOMOS Report for the World Heritage Committee, 35th Ordinary Session UNESCO, June 2011. Paris: International Council on Monuments and Sites.
31)  Istamto , Tifanny. Houthuijs, Danny. and Lebret, Erik. (2014). Willingness to pay to avoid health risks from road-traffic related air pollution and noise across five countries, Science of the Total Environment,497-498.420-429. http://creative com mons.  org/licenses/by-nc-nd/3.0/).
32)  Kim, K.H. HO,D.X. Brown, J.C. Ch, J.M.O. Park, C.G.B. and Ryu, I.C.(2012). Some insights into the relationship between urban air pollution and noise levels. Science of the Total Environment, vol.424 , PP.271 – 279.
33)  Korkmaz,Cansu. Osman; Balaban.(2020).Sustainability of urban regeneration inTurkey: Assessing the performance of the North Ankara Urban Regeneration Project,Habitat International,Vol.95, No.102081, PP. 19-25.
34)  LUDA(2004).Integrating Assessment Into Sustainable Urban Regeneration,LUDA E-Compendium
35)  Putra,Kaspan. Eka ;Juwita. Magdalena, Sitanggang.(2016). The effect of public transport services on quality of life in medan city,(ASLI) Conferences on Quality Of Life 25-27 Feb, (http://creative commons ,org/licenses/by-ac-nd/4.0/)
36)  Roberts, Peter. Hugh,Sykes.(2003). Urban regeneration: a handbook- Urban Center London, Published: 29th October 2016,320 pages.
37)  Rogers, Richard.(2005).Urban Taskforce Report Towards an Urban Renaissance,Publisher: Routled ge. ISBN-13 : 978-1851121656, 328 pages.
38)  Zainal, Nor Rashidah. Gurmit, Kaur. (2012). Housing Conditions and Quality of Life of the Urban Poor in Malaysia, Procedia- Social and Behavioral Sciences 50 ( 2012 ) 827 – 838, DOI: 10.1016/j.sbspro.2012.08.085.