مکان یابی بهینه استقرار پایگاه های امداد و نجات در شرایط وقوع زلزله (مطالعه موردی: بخش مرکزی و چاهورز شهرستان لامرد)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه پیام نور

2 عضو هیات علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشگاه پیام نور

3 مدرس مدعو دانشگاه پیام نور

چکیده

کشور ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی ، شرایط زمین شناختی ، ژئومورفولوژیکی در زمره کشورهای بلا خیز جهان محسوب می شود. در سالهای اخیر احداث پایگاههای امداد و نجات در دستور کار مدیریت بحران قرار گرفته است . یکی از موارد قابل توجه قبل از احداث این پایگاهها ، انتخاب مکان جغرافیایی مناسب برای استقرار این کاربری هاست. این پژوهش با هدف مکان یابی بهینه استقرار پایگاههای امداد و نجات در شرایط وقوع زلزله در بخش مرکزی و چاهورز شهرستان لامرد انجام شده است. در مرحله اول به شناسایی عوامل موثر بر مکان گزینی این نوع پایگاهها پرداخته شده و سپس با استفاده از نرم افزار GIS Arc ، تهیه نقشه فاصله لایه های اطلاعاتی، طبقه بندی و ارزش گذاری درونی لایه ها و در نهایت وزن دهی و همپوشانی لایه ها به اولویت بندی نقاط مختلف برای ایجاد پایگاههای امداد و نجات در شرایط وقوع زلزله پرداخته شده است. نتایج حاکی از آن است که در بخش های مرکزی و چاهورز شهرستان لامرد مناسب تر است که چهار سطح مدیریتی در نظر گرفته شود تا در مواقع بروز حادثه زلزله، امدادرسانی به موقع و مناسب تر در تمام نقاط صورت گیرد. این چهار سطح عبارتند از " اولویت اول روستای خره(دهستان سیگار در بخش مرکزی)، اولویت دوم روستای لشکون(دهستان حومه در بخش مرکزی)، اولویت سوم روستای نعمه(دهستان شیخ عامر بخش چاهورز) و اولویت چهارم روستای باسردو(دهستان حومه در بخش مرکزی)

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Optimal location of relief and rescue bases in earthquake situations(Case Study: Lamerd Central and Chahvarz district)

نویسندگان [English]

  • babak ejtemaei 1
  • mohammad gholami 2
  • zahra porbar 3
1 Assistant Professor of Human geography (rural), Payam Noor University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor of Human geography (urban), Payam Noor University, Tehran, Iran
3 PNU university Instructor
چکیده [English]

Due to geographic location, geological conditions, geomorphology, , Iran is among the most disadvantaged countries of the world. In recent years, the construction of rescue and rescue bases has been placed on the crisis management agenda. One of the notable issues before building these bases is to select the appropriate geographic location for deploying these sites. This research was conducted with the aim of optimally locating relief and rescue bases in earthquake situations in central and Chahorz district of Lamard Township. In the first step, identification of the effective factors on the location of these types of bases has been investigated. Then, using GIS Arc software, the mapping of the information layers, the classification and internal evaluation of the layers, and Finally, weighing and overlapping of the estimated layers to prioritize different points in the event of earthquake occurrences. The results indicate that it is more appropriate to have four levels of management in order to establish relief and rescue bases in the central and remote areas of Lamard County, in order to provide timely and appropriate relief in all parts of the earthquake during the earthquake. . These four levels are "the first priority of the village of Khereh (the village of cigars in the central part), the second priority of the village of Leshkun (suburb district in the central part), the third priority of the village of Name (Sheikh Amer district of Chahvarz) and the fourth priority of the village of Basardo Countryside village in the central part)

کلیدواژه‌ها [English]

  • Location
  • Crisis management
  • Earthquake
  • Relief and Rescue
  • Township
  1. افشار، ارسلان .راستی اردکانی، رضا(­۱۳۹۲)، بررسی مدلهای آسیب‌پذیری لرزه‌ای خطوط لوله آب، پنجمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت جامع بحران‌های طبیعی(صص435-443)، تهران، ایران
  2. پرتوی، پروین­(۱۳۷۲)، ارزیابی تحلیلی بازسازی سه شهر زلزله‌زده ایران، هشتمین سمینار بین‌المللی پیش‌بینی برای زلزله (صص ۱۶-۶۰)، تهران، ایران
  3. پور طاهری، مهدی. سجاسی قیداری، حمداله. صادقلو، طاهره­(۱۳۸۹) سنجش و اولویت‌بندی پایداری اجتماعی در مناطق روستایی با استفاده از فن رتبه‌بندی بر اساس تشابه به حل ایدئال فازی، مطالعه موردی: دهستان حومه بخش مرکزی شهرستان خدابنده، فصلنامه پژوهش‌های روستایی، سال اول، شماره ۱، صص ۳۱-۱، تهران، ایران
  4. پیوسته گر، یعقوب، محمدی دوست، سلیمان، حیدری، علی‌اکبر، مشکسار، پریسا­(۱۳۹۶)، ارزیابی و سنجش آسیب‌پذیری بافت فرسوده شهری شیراز، فصلنامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، سال هشتم، شماره ۱، صص ۵۶-۳۳، قشم، ایران
  5. تن برگی، دیودیونه­(۱۳۷۳)، مدیریت بحران، ترجمه علی ذوالفقاریان، چاپ اول، انتشارات حدیت، تهران، ایران ص ۲۴۱
  6. درابک، توماس­(۱۳۸۳)، اصول و راهنمای عملی برای دولت‌های محلی، ترجمه رضا پور خردمند، مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، ایران ص ۵۶
  7. رحیمی، هومن. وکیلی، فریدون­(۱۳۹۸)، برنامه‌ریزی حمل و نقل و انتخاب بهترین مسیر بهینه پس از زلزله، فصلنامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، سال نهم، شماره ۴، صص ۷۶۳-۷۴۵، قشم، ایران
  8. عبدی، علی. رحمانی، بیژن. تاج، شهره­(۱۳۹۷)، ارائه الگوی مدیریت بحران در مناطق روستایی، فصلنامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، سال دهم، شماره ۱، صص ۲۲۶-۲۰۳، قشم، ایران
  9. عاشوری، غلامرضا، حسن‌آبادی، داود. لطفی، حیدر. عزتی، عزت اله­(۱۳۹۸)، نقش متغیرهای جغرافیایی در بحران‌های ژئوپلیتیکی ایران، فصلنامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، دوره ۹، شماره ۴، صص ۸۹۷-۸۷۵، قشم، ایران
  10. غریب، هادی. سیف، عبد اله. رامشت، محمدحسین. رشیدی، معصومه­(۱۳۹۰)، مدیریت بحران زلزله در جهت تعدیل خسارت‌های حاصل از زلزله در استان تهران، فصلنامه علمی پژوهشی امداد و نجات، سال سوم، شماره ۲. صص ۴۰-۴۷، تهران، ایران
  11. شجاع عراقی، مهناز­(۱۳۸۸)، مکان‌یابی بهینه پایگاه‌های پشتیبانی چندمنظوره مدیریت بحران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی مطالعه موردی: منطقه ۶ شهرداری تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت‌معلم، گروه جغرافیا. ص ۱۴۱، تهران، ایران
  12. استانداری فارس­(۱۳۷۶)، طرح جامع شهر مصوب لامرد، استانداری فارس
  13. عبداللهی، مجید­(۱۳۸۲)، مدیریت بحران در نواحی شهری (زلزله و سیل)، انتشارات سازمان شهرداری‌های کشور، تهران، ایران صص ۲۸-۵۱، تهران، ایران
  14. قنواتی، عزت اله. قلمی، شبنم. عبدلی، اصغر­(۱۳۸۸)، توانمندسازی مدیریت بحران شهری در جهت کاهش بلایای طبیعی (زلزله) نمونه موردی شهر خرم‌آباد، فصلنامه جغرافیای طبیعی، دوره ۱، شماره ۴. صص ۱۵-۲۴، لارستان، ایران
  15. سازمان برنامه ‌و بودجه فارس­(۱۳۹۴)، سرشماری نفوس و مسکن
  16. مختاری، داود، (۱۳۸۵)، جایگاه ژئومورفولوژی در ارزیابی بلایای طبیعی و مقابله با آن‌ها در ایران، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، سال سوم، شماره ۱۹. صص ۵۱-۶۵، تهران، ایران
  17. معین فر، محمد. بیگ بابایی، بشیر (۱۳۹۹)، نقش مؤلفه‌های توسعه پایدار در مکان‌یابی شهرهای جدید، فصلنامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، سال دهم، شماره ۲ صص ۹۱۷-۹۴۰، قشم، ایران
  18. ناصروندی، زهراو اسکانی، غلامحسین­(۱۳۹۰)، بررسی نقش ژئومورفولوزی در مکان‌یابی مناطق شهری و مدیریت بحران زلزله با استفاده از GIS مورد: منطقه کن-سولقان، همایش ژئوماتیک ۹۰، صص ۵۰۸-۵۲۰، تهران، ایران
  19. AlcantaraAyala,I. 2002,Geomorphology,Natural Hazards, Vulnerability and Prevention of Natural Disasters in developing countries. Geomorphology, ۴۷, pp.107-123.
  20. Goudie, A.S. 2004.Encyclopedia of geomorphology. Rutledge pub. Vol.2
  21. Pelling.M(ed).1998, Natural disasters and development in a globalizing world. Routledge, London, pp57–74
  22. Smith, K,2013. Environmental hazards: Assessing risk & Reducing disaster. Routledge, sixth edition. United state.