بررسی جغرافیای اجتماعی زنان در سروده های پروین اعتصامی و دکترین جبران مضاعف آلفردآدلر

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی گرایش محض، واحد قائم‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم‌شهر، ایران.

2 عضو هیئت علمی گرایش ادبیات و زبان فارسی محض، واحد قائم‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم‌شهر، ایران.

3 عضو هیئت علمی بخش ادبیات و زبان فارسی گرایش محض، واحد قائم‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم‌شهر، ایران.

چکیده

یکی از بخش‌های اصلی مورد بحث در جغرافیای اجتماعی، جغرافیای اجتماعی زنان شهری است. پروین اعتصامی، از شاعران برجسته‌ی عصر مشروطه و دوره حکمرانی رضاشاه است که اشعارش، در حوزه‌ی ادبیات از مضامین اخلاقی، اجتماعی و سیاسی برخوردار است و یکی از مضامین مطرح ایشان، سیمای زنان شهری است. در این پژوهش، تلاش بر آن است تا با یک رویکرد جغرافیایی اجتماعی زنان شهری، به این پرسش پاسخ داده شود که انواع واکنش‌ها و بازتاب عقده‌های حقارت و شیوه‌های جبران در برابر جامعه‌ی حاکم، با توجه به دکترین جبران مضاعف آدلر در اشعار پروین اعتصامی چیست؟ روش انجام این پژوهش توصیفی تحلیلی است. یافته­های پژوهش نشان می­دهد که با توجه به مؤلفه­های جغرافیای اجتماعی زنان شهری می توان گفت که از آنجا که اعتصامی در سروده‌های خود، به ترسیم هویت و جایگاه زنان در جامعه‌ی سنتی و مردسالار اهمیت ویژه‌ای داده است، نتایج حاکی از آن است که نادیده گرفته شدن او و همجنسانش در جامعه‌ی تحت تسلط فضای مردسالارانه، موجب ایجاد احساس حقارت و عقده‌های ناشی از آن شده است. با توجه به اوضاع و شرایط حاکم بر جامعه در عصر پروین، شاعر برای جبران مضاعف به عنوان نماینده‌ی زنان محروم و سرخورده، سیمای زنان جامعه را برجسته و مهم جلوه می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of Women's Social Geography in Parvin Etesami's Poems and Alfred Adler's Doctrine of Double Compensation

نویسندگان [English]

  • Fariba Sadeghi Pahnab Majale 1
  • Nahid Akbari 2
  • Suzan Jahanban 3
1 PhD Student in Persian Language and Literature Pure Orientation, Ghaemshahr Branch, Islamic Azad University, Ghaemshahr, Iran.
2 Faculty member of Pure Persian Literature and Language, Ghaemshahr Branch, Islamic Azad University, Ghaemshahr, Iran.
3 Faculty member of Persian Literature and Language Department, Pure Orientation, Ghaemshahr Branch, Islamic Azad University, Ghaemshahr, Iran.
چکیده [English]

The term social geography was first coined by the French sociologist De Royers in 1984 while reading the first volume of Ricklas' book, New World Geography, Earth, and Humans. This work has been one of the most comprehensive and prominent works in the history of geography since the publication of the works of Alexander von Humboldt and Carl Ritter. One of the main sections discussed in social geography is the social geography of urban women. Parvin Etesami is one of the prominent poets of the constitutional era and the reign of Reza Shah, whose poems in the field of literature have moral, social and political themes, and one of his prominent themes is the image of urban women, from which the social geography of urban women can be seen. Examined in his poems. In this study, an attempt is made to use a socio-geographical approach specific to women, various reactions and reflections of inferiority complexes and methods of compensation to the ruling society, according to the psychological theory of "Adler" in Parvin Etesami's poems. To be examined and analyzed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Parvin Etesami
  • Social Geography of Urban Women
  • Adler
  1. آدلر، آلفرد­(1361)، روانشناسی فردی. ترجمه: حسن زمانی شرفشاهی. تهران: پیشگام.
  2. اکبر، مجدالدین­(1387)، انعکاس نابرابری های اجتماعی در شعر پروین. نشریه ی فلسفه و کلام. ش 57. صص 365-396.
  3. اعتصامی، پروین­(1370)، دیوان، به کوشش محمد عالم­­گیر تهرانی، تهران، نشر محمد.
  4. آقایوسفی، علیرضا(1386)، شخصیت، روانشناسی عمومی. هیئت مولفان. تهران: دانشگاه پیام نور، صص 365- 402.
  5. آرین پور، یحیی­(1379)، از نیما تا روزگار ما (تاریخ ادب فارسی معاصر)، چ 2، تهران، زوار
  6. بی زار گیتی، آزاده­(1381)، زنان کلیله و دمنه: بازنمود ذهنی مردانه»، فصلنامه ی زنان، مجموعه مقالات، ج 2، صص 127-133.
  7. براهنی، رضا­(1368)، قصه نویسی. تهران: البرز. چاپ چهارم.
  8. برقعی، سید محمدباقر­(1329)، سخنوران نامی معاصر. تهران: امیرکبیر.
  9. بهبهانی، سیمین­(1370)،­ پروین اعتصامی در یادنامه ی پروین. گردآوری: علی دهباشی. تهران: دنیای مادر.
  10. ترابی، دکتر علی اکبر­(1383)، جامعه شناسی ادبیات فارسی، چ چهارم، تبریز، انتشارات فروزش.
  11. جام نامقی، شیخ احمد­(1347)، مفتاح النجات. تصحیح علی فاضل. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
  12. چاوش اکبری، رحیم( 1378)، زندگی و شعر پروین اعتصامی. تهران: ثالث.
  13. حسینی حله. سید محسن­(1385)، موضوع درآمدی بر ادبیات تعلیمیو روزنامه ی اطلاعات. ش 23642.
  14. ذوالفقاری، ابوالفضل مسلم میرزایی­(1390)، نابرابری های جنسیتی و طبقاتی در اندیشه‌های پروین اعتصامی. مجله ی زن در فرهنگ و هنر. ش 3. دوره ی دوم. صص 19-36.
  15. خادم ازغدی، مریم­(1386)، زنانگی در شعر پروین. مجله ی شعر. ش 52. صص 57-62.
  16. راوندی، مرتضی­(1383)، تاریخ اجتماعی ایران. تهران: نگاه.
  17. رایکمن، ریچارد. ام.­(1387)، نظریه های شخصیت. مترجم: مهرداد فیروزبخت. تهران: ارسباران.
  18. رحیمی، محسن و کارگر، بهمن­(1399)، تبیین الگوی تاب آوری اجتماعی در سکونتگاه های غیررسمی با تاکیدبر کیفیت زندگی نمونه موردی محله خط 4 حصار کرج، فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای قشم.
  19. روزبه، دکتر محمدرضا­(1381)، ادبیات معاصر ایران (شعر)، چ اول، تهران، نشر روزگار.
  20. زروندی، نفیسه­(1386)، نقدی بر دیدگاه های رایج فمنیستی و تبیین پیامدهای آن». فصلنامه ی مطالعات فرهنگی دفاعی زنان، سال دوم. شماره ی 4.
  21. زینی، مهری­(1391)، راهزن عقل و دین: جایگاه زن در عرفان. تهران: مروارید.
  22. ذوالفقاری، ابوالفضل و مسلم میرزایی­(1390)، نابرابری های جنسیتی و طبقاتی در اندیشه‌های پروین اعتصامی. مجله زن و فرهنگ و هنر. ش 3. صص 19-35.
  23. ستاری، جلال­(1375)، سیمای زن در فرهنگ ایران. تهران: نشر مرکز. چاپ دوم.
  24. سیاسی، علی اکبر­(1379)، نظریه های شخصیت یا مکاتب روانشناسی، چ هشتم، تهران: دانشگاه تهران.
  25. شولتز، دوان، شولتز. سیدنی آلن­(1375)، نظریه شخصیت. مترجم: یحیی سید محمدی. تهران: سازمان چاپ دانشگاه آزاد اسلامی.
  26. صحرایی، قاسم و محمد خسروی­(1389)، نقد اصالت زن در شعر پروین اعتصامی. فصلنامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی. ش 3. صص 111-124.
  27. عرب، عباس و یونس حق پناه­(1390)، تحلیل روان‌شناختی اشعار صعالیک بر اساس مکتب آدلر». نشریه ی زبان و ادبیات عربی. ش 5. صص 115- 144
  28. فیست، جس و دیگران­(1388)، نظریه های شخصیت. ترجمه یحیی سیدمحمدی. تهران: نشر روان.
  29. قره داغی، فرخ­(1380)، الف. نگاه به زن در ویس و رامین، فصل زنان: مجموعه مقالات، نشر توسعه، صص 81-76.
  30. قبادی، حسینعلی، هوشنگی، مجید­(1388)، «نقد و بررسی روان کاوانة شخصیت زال از نگاه آلفرد آدلر». فصلنامة نقد ادبی، س 2، ش 7، صص 91- 119.
  31. کارور، چارلز، شی یر، مایکل اُف­(1387)، نظریه های شخصیت. ترجمه: احمد رضوانی. مشهد: آستان قدس رضوی.
  32. کلانتری، بهرنگ؛ سجادی، ژیلا و رضویان، محمدتقی(1399)، ارزیابی و تحلیل شاخص های طرد اجتماعی در فضای شهری (مطالعه موردی: منطقه 12 شهرداری تهران)، مجله جغرافیای اجتماعی شهری، دوره 7، شماره 2، شماره پیاپی 17،
  33. کوژر، لویس­(1383)، زندگی و اندیشه ی بزرگان جامعه شناسی. ترجمه ی محسن ثلاثی. تهران: انتشارات علمی.
  34. موید، حشمت­(1370)، جایگاه پروین در شعر فارسی در یادنامه ی پروین. تهران: دنیای مادر.
  35. ممتحن، مهدی و گردافرین محمدی­(1390)، پروین اعتصامی در گذرگاه ادبیات تعلیمی. پژوهشنامه ی ادبیات تعلیمی. ش 10. صص 123-152.
  36. منصور، محمود­(1371)، احساس کهتری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  37. منوچهریان، پرویز­(1362)،عقدة حقارت، تهران: گوتنبرگ.
  38. نایب الصدری، مریم­(1391)، زن ایرانی و زنان تاثیرگذار ایران. مجله حافظ. ش 97. صص 76-80.
  39. نمینی، حسین­(1362)، جاودانه ی پروین اعتصامی. تهران: کتاب فروزان.
  40. یاحقی، محمدجعفر­(1376)، چون سبوی تشنه. تهران: جامی.
  41. Maniacci. M (1999), A primer of Adlerian psychololy, Braun-Brumfiled. Ann Arbor. Ml,H,Mosak
  42. . Smothers, Melissa.K. (2010). Adler, Alfered. Encyclopedia of Psychology and Religion. New York:Springer
  43. Ewen, Robert, (2003) an Introduction to Theories of Personality, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.