بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر توسعه پایدار شهری بوشهر

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجو دکترای جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران.

2 دانشیار گروه جامعه شناسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

3 استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی ، مرودشت، ایران.

چکیده

مقاله حاضر به تبیین سرمایه اجتماعی و شاخص­های آن بر توسعه پایدار شهری بوشهر می پردازد. بدین منظور از ترکیبی از نظریات توسعه پایدار شهری شری ارنشتاین، دیوید دریسکل و اسکات دیویدسون و سرمایه اجتماعی بوردیو و پاتنام به عنوان چارچوب نظری استفاده شد. روش تحقیق، پیمایشی و جامعه آماری افراد بالای 18 ساله شهر بوشهراست. شیوه نمونه‌گیری، خوشه‌ای چندمرحله‌ای است و حجم نمونه طبق فرمول کوکران 384 نفر می‌باشد. ابزار گردآوری داده‏ها، پرسشنامه محقق ساخته است. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها، ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل مسیر و تحلیل رگرسیون با استفاده از نرم‌افزار SPSS است. از اعتبار صوری جهت سنجش اعتبار استفاده شد و مقدار آلفای توسعه پایدار شهری 0.883 و سرمایه اجتماعی 0.892 است که از پایایی لازم برخوردارند. یافته‌های توصیفی تحقیق نشان داد که وضعیت متغیر سرمایه اجتماعی در حد متوسط بوده و شاخص توسعه پایدار شهری و تمامی ابعادش(پایداری اقتصادی، پایداری اجتماعی، پایداری زیست‌محیطی، پایداری کالبدی و پایداری نهادی) در سطح نسبتاً بالا(با بیش از 40 درصد) بوده است. یافته‌های تبیینی تحقیق نشان داد که ضریب همبستگی پیرسون بین میزان سرمایه اجتماعی شهروندان و توسعه پایدار شهری برابر با 0.286 است. یعنی هر چه سرمایه اجتماعی بیشتر شود، میزان توسعه پایدار شهری افزایش می‌یابد و برعکس هر چه سرمایه اجتماعی کمتر شود، میزان توسعه پایدار شهری کاهش می‌یابد. رابطه مثبت و معناداری بین ابعاد سرمایه اجتماعی با توسعه پایدار شهری قابل مشاهده است. در تحلیل رگرسیون چندمتغیره، ابعاد سرمایه اجتماعی، حدود 22.6 درصد از واریانس توسعه پایدار شهری را تبیین و پیش‌بینی می‌کنند. بر اساس نتایج تحلیلی مسیر، بالاترین تأثیر مستقیم را به ترتیب متغیرهای انسجام اجتماعی و شبکه روابط اجتماعی و بالاترین تأثیر غیرمستقیم را متغیر مشارکت اجتماعی و بالاترین تأثیر کل را نیز انسجام اجتماعی بر روی توسعه پایدار شهری دارند. نتیجه این است که بالا بردن سطح سرمایه اجتماعی می­تواند در نگرش افراد نسبت به توسعه پایدار شهری در ابعاد پنج گانه آن نقش بارزی داشته باشد و افراد ساکن در بوشهر را ترغیب به انجام رفتارهای صحیح زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و توسعه نهادی نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the effect of social capital on sustainable urban development in Bushehr

نویسندگان [English]

  • tayyebeh pourbehi 1
  • gholamreza jafarinia 2
  • Ali Shamsoddini 3
1 PhD Student in Sociology of Social Issues, Bushehr Branch, Islamic Azad University, Bushehr, Iran.
2 Associate Professor, Department of Sociology, Bushehr Branch, Islamic Azad University, Bushehr, Iran
3 Assistant Professor, Department of Geography and Planning, Marvdasht Branch, Islamic Azad University, Marvdasht, Iran.
چکیده [English]

This article explains social capital and its indicators on sustainable urban development in Bushehr. For this purpose, a combination of theories of sustainable urban development of Sherry Ernstein, David Driskell and Scott Davidson and the social capital of Bourdieu and Putnam was used as a theoretical framework. The research method is survey and the statistical population is over 18 years old in Bushehr. The sampling method is multi-stage cluster and the sample size according to Cochran's formula is 384 people. Data collection tool is a researcher-made questionnaire. Data were analyzed using Pearson correlation coefficient, path analysis and regression analysis using SPSS software. Formal credit was used to measure credit and the alpha value of sustainable urban development is 0.883 and social capital is 0.892 which have the necessary reliability.Descriptive findings of the study showed that the variable status of social capital is moderate and the index of sustainable urban development and all its dimensions (economic sustainability, social sustainability, environmental sustainability, physical sustainability and institutional sustainability) are relatively high (more than 40%). findings showed that Pearson correlation coefficient between the amount of social capital of citizens and sustainable urban development is equal to 0.286. That is, the more social capital, the higher the rate of sustainable urban development, and conversely, the less social capital, the lower the rate of sustainable urban development. A positive and significant relationship can be seen between the dimensions of social capital and sustainable urban development. In multivariate regression analysis, the dimensions of social capital explain and predict about 22.6% of the variance of sustainable urban development. Based on the analytical results of the route, the variables of social cohesion and social relations network have the highest direct impact and the highest indirect effect has the variable of social participation and the highest overall impact has social cohesion on sustainable urban development. The result is that raising the level of social capital can play a significant role in people's attitudes towards sustainable urban development in its five dimensions and encourage people living in Bushehr to perform the correct environmental, economic, social, and institutional and development behaviors

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Sustainable Urban Development
  • Social Capital
  • Economic Sustainability

مراجع

احدنژاد روشنی، محسن، یاری‌قلی، وحید و اوجاقلو، روح‌اله (۱۳۹۳)، «نقش سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار محلی»، مطالعات جامعه‌شناختی شهری، سال چهارم، شماره ۱۲.
آزاد، محرم، رحمانی فیروزجاه، علی، عباسی اسفجیر، علی اصغر(1398) بررسی ارتباط بین سرمایه اجتماعی با توسعه پایدار شهری(مطالعه موردی: استان مازندران)، مطالعات جامعه­شناختی شهری، سال نهم، شماره 30، بهار 1398.
اسفندیاری مهنی، حمیده و سرگلزایی جوان، طیبه(1396) تأثیر رویکرد سرمایه اجتماعی بر قابلیت دستیابی به توسعه پایدار شهری(مطالعه موردی: مناطق پنج‌گانه شهر زاهدان)، چهارمین کنفرانس بین‌المللی برنامه‌ریزی و مدیریت محیط‌زیست، تهران، دانشکده محیط‌زیست دانشگاه تهران.
بابایی، محبوبه، بابایی، مهدی، عبدالهی، عبداله و جنگجو، عیسی(1392)، «بررسی و تحلیل نقش سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار شهری با تأکید بر شهر ماکو»، اولین همایش ملی گردشگری، جغرافیا و محیط‌زیست پایدار، همدان، انجمن ارزیابان محیطزیست هگمتانه.
پاتنام، روبرت(1380)،دموکراسی و سنت های مدنی،ترجمه محمد تقی دلفروز،تهران، نشر روزنامه سلام.
خان سفید، مهدی(1391) بررسی مدیریت شهری و شهر خلاق، مجله منظر، دوره چهارم، شماره 19، تابستان 1391، صص 95-92.
خوش‌فر، غلام‌رضا، بارگاهی، رضا و کرمی، شهاب(۱۳۹۲)،«سرمایه اجتماعی و پایداری شهری(مطالعه موردی: شهر گرگان)»، مطالعات شهری، سال دوم، ش ۸.
درویشی؛ محمدرسول، محمدرضا، قائدی؛ گارینه، کشیشیان سیرکی؛ محمد، توحیدفام(1399) تحلیلی بر توسعه پایدار شهری با تکیه بر شاخصه­های سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی (نمونه موردی: منطقه ۲ شهر تهران، پژوهش و برنامه­ریزی شهری، دوره 11، شماره 40، بهار 1399، صفحه 201-216.
ربانی، رسول، با همکاری فریدون وحیدا(1385) جامعه شناسی شهری، اصفهان:دانشگاه اصفهان؛ 1385.
رهنمایی، محمدتقی(1377) اثرات توسعه بر منابع زیست‌محیطی، مجموعه خلاصه مقالات همایش پژوهش‌ها و قابلیت‌های علم جغرافیا در عرصه سازندگی، موسسه جغرافیا، دانشگاه تهران.
زارعیان، مریم(1396) نقش سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار شهری، اولین همایش ملی زنان، بازآفرینی شهری و توسعه پایدار، مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، تهران.
زاکس، انیاسی (1375) "نگاهی به تعاریف توسعه پایدار از دیدگاه های مختلف"، ترجمه ویکتوریا جمالی.
سالاری سردری، فرضعلی، بیرانوندزاده، مریم، علیرضا، سیددانا(1393) نقش سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار محلی (مطالعه موردی: سکونتگاه های شهری و روستایی منطقه عسلویه)، هویت شهری، سال 8، شماره 19، 88-77.
شارع پور، محمود(1383) ابعاد و کارکردهای سرمایه ی اجتماعی و پیامدهای حاصل از فرسایش آن، نامه انجمن جامعه شناسی ایران، شماره 3.
صالحی امیری، سید رضا: قدمی، محسن: بیگ زاده، یوسف(1391)" طراحی و ارائه الگو جهت سنجش تاثیر سرمایه اجتماعی بر ابعاد توسعه پایدار"، فراسوی مدیریت، سال ششم،شماره 23.
صفرعلی زاده، اسماعیل، مجید، اکبری، وحید، بوستان احمدی، سید چمران، موسوی(1398) بررسی شاخص‌های سرمایه اجتماعی و ارتباط آن با توسعه پایدار شهری، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی تهران، در دست انتشار، دوره 20، شماره 60.
کاوسیان‌نژاد، بهروز(1398)بررسی نقش سرمایه اجتماعی بر توسعه پایدار شهری مورد مطالعه شهروندان شهرستان ایذه، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان مرکزی، مرکز پیام نور خمین.
فیاضی، مریم(۱۳۹۵)، «تأثیر سرمایه اجتماعی بر توسعه پایدار شهری مطالعه موردی: شهر لنبان اصفهان)»، چهارمین کنگره بین‌المللی عمران، معماری و توسعه شهری، تهران، دبیرخانه دائمی کنفرانس، دانشگاه شهید بهشتی.
فوکویاما، فرانسیس(1385) ) پایان نظم، سرمایه اجتماعی و حفظ آن، ترجمه: غلامعباس توسلی، تهران: حکایت قلم نوین.
فیروزآبادی، سید احمد و حسین ایمانی جاجرمی(1385) سرمایه اجتماعی و توسعه اقتصادی اجتماعی در کلان شهر تهران، رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره 23.
فیلد،جان (1385)، سرمایه اجتماعی، ترجمه غلام رضا غفاری،حسین رمضانی، تهران: کویر.
مرصوصی، نفیسه و خدادادی، رضا (1394)،«نقش سرمایه‌های اجتماعی در توسعه شهری با تأکید بر کیفیت زندگی مطالعه موردی: شهر زنجان»، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال ششم.
مفیدی، سید مجید و شایان، لیلا (1386)، «توسعه پایدار و برنامه‌ریزی شهرهای مناطق کویری ایران»، هفت شهر، سال هفتم، ش 22-21.
موسوی، میرنجف و حکیمه، قنبری و خالد، اسماعیل زاده(1391) تحلیل فضایی رابطه سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار شهری، مطالعه موردی؛ شهرهای استان آذربایجان غربی، جغرافیا و توسعه، شماره،27.
نوابخش، فرزاد و ویسمه، علی(1398) بررسی نقش سرمایه ی اجتماعی در توسعه پایدار شهر اراک، مطالعات عمران شهری، تابستان 1398، شماره 9.
نیک‌پور، عامر، رمضان‌زاده لسبویی، مهدی و واحدی، حیدر(1394)، «ارزیابی سرمایه اجتماعی و تأثیر آن در ارتقاء کیفیت محیط‌های شهری(مطالعه موردی: شهر بابلسر)، برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال پنجم، شماره 19.
Affandi, R, A and T, N, Mursitama (2018) Creating sustainable city by enhancing social capital, IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 126, (2018), 012142,
Atshan, Samer, R. Patrick, Bixler, Varun, Rai, David, W. Springer (2020) Pathways to urban sustainability through individual behaviors: The role of social capital, Environmental Science & Policy, Volume 112, October 2020, Pages 330-339.
Baliamoune-Lutz, M (2011), “Trust-based social capital, institutions, and development”, The Journal of Socio-Economics, Vol 40, No 4,
Baxel, M, Comeron, R, Deklan, W (2009), “study of effect social capital on economic development & Human development in the New Zealand provinces,” International Research Journal of social sciences, Vol8, No 31.
Becuţ, Anda Georgiana (2016) Dynamics of creative industries in a post-communist society. The development of creative sector in Romanian cities, City, Culture and Society, Volume 7, Issue 2, June 2016, Pages 63-68.
Bott, Lisa-Michéle, Leda, Ankel, Boris, Braun (2019) Adaptive neighborhoods: The interrelation of urban form, social capital, and responses to coastal hazards in Jakarta, Geo forum, Volume 106, November 2019, Pages 202-213.
Chen, Q. Acey, C. Lara, J.J. (2014).Sustainable Futures for Linden Village: A model for increasing socialcapital and the quality of life in an urban neighborhood.Sustainable Cities and Society.
Daryabari, Seyed Jamaledin, Ali Gholaamzade Doab, Qasem Kordi(2015) Social Capital and Sustainable Urban Development, Journal of Applied Environmental and Biological Sciences, 5(5S)391-398, 2015.
Exner, Andreas, Isabelle, Schützen Berger (2018) Creative Natures, Community gardening, social class and city development in Vienna, Geoforum, Volume 92, June 2018, Pages 181-195.
Fistola, Romano (2011) the unsustainable city, Urban entropy and social capital: the needing of a new urban planning, Procedia Engineering, Volume 21, 2011, Pages 976-984.
Francois, P. (2002), Social Capital and Economic Development, Rutledge, First Published.
Garrigos-Simon, Fernando J. M. Dolores Botella, Carrubi, and Tomas F. Gonzalez-Cruz (2018) Social Capital, Human Capital, and Sustainability: A Bibliometric and Visualization Analysis, Sustainability, 2018, 10, 4751; doi: 10.3390/su10124751.
Gu, Yuandong, Tianzhen, Tang, Hongqing, Wang, Wenli, Zhou (2019) Sustainable career development of new urban immigrants: A psychological capital perspective, Journal of Cleaner Production, Volume 208, 20 January 2019, Pages 1120-1130.
Jepson, Edward. J., (2001), Sustainability and Planning Diverse Concepts and Close Associations, Journal of Planning Literature, Vol 15, No.4, PP.449-510,
Leman, Edward and John E, Cox (2005), Sustainable Urban Development: strategic Consideration for Urbanized Nation, Ekistics, and Vol 348-349.PP.195-198.
Moobela, Cletus, Andrew D.F. Price, Peter J. Taylor, and Vivek N. Mathur (2007) Determinants of Social Capital: Prioritising Issues for Holistic Urban Sustainability Assessments, International Conference on Whole Life Urban Sustainability and its Assessment M. Horner, C. Hardcastle, A. Price, J. Bebbington (Eds) Glasgow, 2007.
Takada, S & Marutani, M (2014), “relation between social capital with peripheral quality and sustainable development”, Journal of social development, Vol 8, No 31,
Mcgranhn, David & wojan, Timothy (2007), recasting the creative class to Examine Growth processes in Rural and urban counties, Regional studies, vol 41, 2, 197-216.
Osborne, Caroline, Claudia, Baldwin & Dana, Thomsen (2016) Contributions of Social Capital to Best Practice Urban Planning Outcomes, Urban Policy and Research, Volume 34, 2016 - Issue 3, Pages 212-224.
Palme, U., Tillman, A.M. (2008). “Sustainable development indicators: how are they used in Swedish water utilities? Journal of Cleaner Production, (16), Paranagamage, Primali, Simon Austin, Andrew Price and Fahmida Khandokar (2010) Social capital in action in urban environments: an intersection of theory, research and practice literature, Journal of Urbanism International Research on Place making and Urban Sustainability, volume 3, November 2010, pages 231-252.
Stindel, M & Jancker, F (2016), study on relationship of social capital with sustainable urban development (case study: Berlin, Hamburg andcolognecities), International Research Journal of social sciences, vol 5, No 6.
Takada, S & Marutani, M (2014) Relation between social capital with peripheral quality and sustainable development, Journal of social development, Volume 8, No, 31.
Trudeau, Dan (2018) Integrating social equity in sustainable development practice: Institutional commitments and patient capital, Sustainable Cities and Society, Volume 41, August 2018, Pages 601-610.
Zhang, ling, Qinxu, Huang,Chunyang, He, Huanbi, Yue,Quanbo, Zhao (2021) Assessing the dynamics of sustainability for social-ecological systems based on the adaptive cycle framework: A case study in the Beijing-Tianjin-Hebei urban agglomeration, Sustainable Cities and Society, Volume 70, July 2021, 102899.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 12، شماره 47
تیر 1401
صفحه 200-217

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار