نقش کارکردی شهرهای کوچک در توسعه شاخص های پایداری شهرهای حوزه نفوذ (مطالعه موردی: شهرستان نیکشهر)

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران

2 استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد زاهدان، دانشکده علوم انسانی، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، زاهدان، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر؛ نقش کارکردی شهرهای کوچک در توسعه شاخص‌های پایداری شهرهای حوزه نفوذ (مطالعه موردی: شهرستان نیکشهر) می باشد. رویکرد حاکم بر فضای تحقیق کیفی و کمی و نوع تحقیق کاربردی است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، توصیفی و استنباطی از نرم افزارهای (SPSS و Expert Choice) و تکنیک Fuzzy VIKOR استفاده شده است. جامعه آماری شامل ساکنان شهرهای در حوزه نفوذ شهر نیکشهر در (اسپکه و بنت) می باشد که با استفاده از فرمول کوکران با توجه به جمعیت شهرهای مورد بررسی در سال 1395 (10541) نفر می باشد، که از این تعداد 370 پرسشنامه بر اساس نمونه گیری درصد تناسب بین شهرها توزیع شده است. نتایج بررسی نقش کارکرد شهر نیکشهر در توسعه اقتصادی و اجتماعی شهرهای حوزه نفوذ با استفاده از رگرسیون چندگانه به روش گام به گام نشان داد که، متغیر مستقل (کارکرد شهر نیکشهر) و متغیرهای وابسته (اقتصادی و اجتماعی) دارای رابطه معناداری در سطح 0.05=P می باشد. همچنین نتایج اولویت بندی ابعاد توسعه اقتصادی و اجتماعی از نرم افزار Expert Choice نشان داد، در بین ابعاد توسعه به ترتیب بعد اقتصادی با وزن به دست آمده 0.550، بعد اجتماعی با وزن به دست آمده 0.450، رتبه اول و دوم را به خود اختصاص داده اند. در نهایت نتایج رتبه بندی شهرهای حوزه نفوذ شهر نیکشهر با تاکید بر ابعاد توسعه با استفاده از مدلFuzzy VIKOR نشان داد که شهر اسپکه با Q به دست آمده 0.640 و شهر بنت با Q به دست آمده 0.360، در اولویت اول و دوم قرار دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study is the Functional Role of Small Cities in the Development of Sustainability Indicators of Penetration Cities (Case Study: Nikshahr City)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Karim Raeisi 1
  • Masuomeh Hafez Rezazadeh 1
  • Mariam Karimian Bostani 2
1 Department of Geography and urban planning, Zahedan branch, Islamic Azad University, Zahedan, Iran.
2 Assistant professor, Department of Geography and urban planning, faculty of humanities, Islamic Azad University, Zahedan branch, Zahedan, Iran
چکیده [English]

the purpose of this study is the functional role of small cities in the development of sustainability indicators of penetration cities (case study: Nikshahr city). The approach to the research space is qualitative and quantitative and the type of research is applied. for analyzing descriptive and inferential information, software (SPSS and Expert Choice) and Fuzzy VIKOR Technique were used. The statistical population consists of inhabitants of cities located in the area of influence of Nikshahr city (Spakeh and Bent), which using the Cochran formula and according to the population of the cities surveyed in 2017, their number is 10541 people. The study of the role of the function of Nikshahr city in the economic and social development of cities in the penetration area, using multiple regression method in step-by-step method, showed that, independent variable (function of Nikshahr city) and dependent variables (economic and social) have a significant relation at the level of P=0.05. Also, the results of prioritizing the economic and social development dimensions of Expert Choice software showed that, among the dimensions of development, respectively, economic dimensions with a weight of 0.550 and social dimension with a weight of 0.450, ranked first and second. Finally, the results of ranking of cities in the area of influence of Nikshahr city with emphasis on development dimensions using Fuzzy VIKOR model showed that the city of Spectra with weight of 0.640 and the city of Bennett with weight of 360.0, have the first and second priorities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Function of Small Cities
  • Penetration Area
  • Sustainable Urban Development
  • Nikshahr
ابراهیم زاده، عیسی، طیبی، نجمه، شفیعی، یوسف، (1391)، تحلیلی کارکردی از نقش اقتصادی شهرهای کوچک در توسعه روستایی مطالعه موردی، زاهدشهر در بخش شیبکوه فسا، نشریه: جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی (مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان)، دوره 23، شماره 2 (پیاپی 46)، صص 171-155.
بگلری، زهرا، جلیلیان، مراد، عزیزی، زهرا، (1395)، ارزیابی جایگاه شهرهای کوچک در توسعه ناحیه­ای: مطالعه موردی شهر سرپل ذهاب، پنجمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم جغرافیا و برنامه ریزی، معماری و شهرسازی، تهران، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار، موسسه آموزش عالی مهر ارون.
بهسا، عبداله، زرآبادی، سعیده، زهراسادات، (1396)، بررسی تعادل بخشی و توسعه منطقه ای در ایران با تاکید بر شهرهای کوچک، کنفرانس بین المللی عمران، معماری و شهرسازی ایران معاصر، تهران، دانشگاه اسوه، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
پریزادی، طاهر، (1391)، عدالت فضایی با رویکرد تقویت شهرهای میانی، نشریه: مطالعات مدیریت شهری، دوره 4، شماره 9، صص 55-43.
حاتمی نژاد، حسین، پورحسین، حمیدف محمدپور، صابرف منوچهری میاندوآب، ایوب، (1390)، تحلیل عملکرد فضایی شهر میانی مرند در سطح شهرستان مرند، پژوهش های جغرافیای انسانی، شماره 78.
خسروی، سیدمحمدرضا، شمس، مجید، ذاکرحقیقی، کیانوش، (1396)، مطالعه تطبیقی قاعده رتبه اندازه و مدل دیفرانسیل شهری در نظام سلسله مراتبی شهری استان همدان با تاکید بر نقش شهرهای کوچک، نشریه: برنامه­ریزی منطقه­ای، دوره 7، شماره 28، صص 80-65.
رضوانی، محمدرضا، گلی، علی، اکبریان رونیزی، سعیدرضا، (1386)، نقش و عملکرد شهرهای کوچک در توسعه روستایی با استفاده از روش تحلیل شبکه مورد: دهستان رونیز (شهرستان استهبان)، نشریه:  پژوهشهای جغرافیایی، دوره 39، شماره 61، صص 58-45.
روستایی، شهریور، باقری، محمد، (1389)، بررسی عملکرد شهرهای کوچک در توسعه منطقه ای (مطالعه موردی بخش مرکزی شهرستان رزن)، نشریه:  فصل نامه جغرافیایی چشم انداز زاگرس، دوره  2، شماره 4، صص 21-5.
شیخ الاسلامی، علیرضا، محجوبی، علی، (1396)، تحلیلی بر تنگناها و مشکلات و محدودیت های کانون های شهری کوچک (نمونه موردی شهر اشترینان)، سومین کنفرانس ملی مهندسی عمران، معماری و توسعه شهری، بابل، موسسه علمی تحقیقاتی کومه علم آوران دانش.
علی اکبری، اسماعیل، طالشی، مصطفی، فرجی دارابخانی، محمد، (1395)، تحلیل نقش و جایگاه شهرهای کوچک در توازن و توسعه منطقه ای (مورد مطالعه: غرب کلان منطقه زاگرس)، نشریه: اقتصاد و مدیریت شهری، دوره  5، شماره 1 (پیاپی 17)،  صص 65-49.
فرمانداری شهرستان نیکشهر، (1397)، واحد برنامه­ریزی منطقه­ای.
فنی، زهره، (1383)، شهرهای کوچک و توسعه منطقه ای (مطالعه موردی: منطقه تهران)، نشریه: صفه، دوره  14، شماره  38، صص 94-81.
فوادمرعشی، سیدمومن، مجردخضرآباد، ثریا، (1392)، توجه به شهرهای میانی، رویکردی دیگر در توسعه منطقه ای، همایش ملی معماری پایدار و توسعه شهری، بوکان، شرکت سازه کویر.
نصیری هندخاله، اسماعیل، (1388)، بررسی تاثیر نقش شهرهای کوچک در سازماندهی نظم فضایی (مطالعه موردی، شهر بومهن)، نشریه: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه­ای، دوره 1، پیش شماره، صص 42-27.
نوری زمان آبادی، سیدهدایت اله، حسینی ابری، سیدحسن، خادمی، حسین، (1388)، نقش شهرهای کوچک در تعادل بخشی نظام سکونتگاهی روستایی استان یزد، نشریه:  جغرافیا و توسعه، دوره  7، شماره  پیاپی 13، صص 77-61.
نیک سرشت، مهدی، دادورخانی، فضیله، رستمی، شاه بختی، شوهانی نژاد، معصومه، (1391)، تحلیل و ارزیابی کارکرد شهرهای کوچک در توسعه روستاهای پیرامونی (نمونه موردی: شهر سرابله- شهرستان شیروان- چرداول)، نشریه: برنامه ریزی منطقه ای، دوره 2، شماره 7، صص 64-55.
Blowers, A. (2013). Planning for a sustainable environment. Routledge.
Chen, X. (1991), Chinas City Hierarchy, Urban Policy and Spatial Development in the 1980s, Journal of Urban Studies, Vol. 28, No. 3.
Hinrey, N, (2007): small Towns and urban planning in developing country, urban studies, Vo l33, N946.
Kamanda, U, (2007): concept of urban centers and small town in Latin America: Brazilia.
Kwiatek-Sołtys, A. (2011). Small towns in Poland-barriers and factors of growth. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 19, p 363-370.
Lu, H., & Campbell, D. E. (2009). Ecological and economic dynamics of the Shunde agricultural system under China's small city development strategy. Journal of Environmental Management, 90(8), 2589-2600.
Pumain, D. (2003), Scaling Laws and Urban Systems, available at: <www.santafe.edu> (July 2008).
Tacoli, C.( 2006), Rural-Urban Linkages Research and Initiative: Lessons and Key Issues from International Experiences, in Fostering New development Pathways: Harnessing Rural-Urban linkages to reduce Poverty and improve Environment in the Highlands of Ethiopia, Proceeding of a Planning Workshop on Thematic Research Area of the Global Mountain Program (GMP) held in Addis Ababa, Ethiopia, August 29-30, PP. 45-55.
Yankson, P.W.K., (2004): Decentralization and poverty reduction: The role of District Assemblies in Ghana, A paper presented at a NUFU Workshop on Poverty, Health and Gender at the University of Ghana, Legon.