شناسایی الگوی ایجاد رانت زمین و مسکن در شهرستان طالقان، با استفاده از روش گراندد تئوری

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی مقطع دکتری تخصصی رشته جغرافیای برنامه‌ریزی روستایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استاد برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 دانشیار برنامه‌ریزی شهری، گروه جغرافیا، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

موضوع رانت مبحث بسیار رایج اقتصادهای مبتنی بر فروش منابع طبیعی به شمار می‌آید. در کشور ایران، تجمیع منابع پولی حاصل در فروش نفت در دست دولت، باعث ایجاد رانت شده است. منبعی که دولت به صلاح دید خود در حوزه‌های مختلف توزیع می‌نماید. در این میان ترکیب عامل پول(حاصل از رانت در قالب وام‌های بانکی، مجوزها، اخبار و اطلاعات) با زمین و مسکن در قالب رانت زمین و مسکن و تغییر کاربری اراضی در کشور ایران بسیار رایج است. علاقه این گونه رانت به تمرکز مکانی پایتخت(ملی و منطقه‌ای) و پیرامون‌ آن را به کانون چنین رانتی تبدیل نموده است. پژوهش حاضر ارتباط با رانت یاد شده در محدوده شهرستان طالقان به عنوان یکی از پس-کرانه‌های کلانشهرهای تهران و کرج، به منظور شناسایی فرآیند محلی-منطقه‌ای ایجاد و گسترش رانت به انجام رسیده است. این پژوهش با استفاده از روش تحقیق کیفی(با استفاده از مدل نظریه‌سازی گراندد تئوری) به انجام رسیده است. نوع تحقیق بنیادی بوده و دارای هدف دانش افزایی است. ابزار تحقیق مصاحبه عمیق، جامعه آماری پژوهشگران حوزه رانت زمین و مسکن، تعداد نمونه 15 نفر(کارشناسان و مطلعین محلی) بوده‌اند. تجزیه و تحلیل حاصل از مصاحبه نیز با نرم‌افزار 2018 MAXQDA به انجام رسیده است. نتایج در دو سطح واژگانی و مقوله‌ای مورد تحلیل قرار گرفته است. بدین ترتیب 5 مقوله 54 نکته مرتبط با ابعاد و عوامل ایجاد و کسترش رانت در سطح شهرستان طالقان شناسایی شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying the Pattern of Creating Rentier Economy in Land and Housing Sector in Taleghan County, Using Grounded Theory

نویسندگان [English]

  • zivar haddadi 1
  • Rahem Sarvar 2
  • Seyed jamalodin Daryabari 3
1 PhD Student in Geography Of Rural Planning, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Professor of Urban Planning, Department of Geography, Science and Research Branch Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Associate Professor of Urban Planning, Department of Geography, Science and Research Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The issue of Rentierism is common topic in economies based on selling of the natural resources. In Iran, the accumulation of monetary resources from the oil trade in control of the government has led to rents. The resources that the government distributes at its own desire in different areas. In the meantime, combining the money factor and land will form housing rentierism in Iran. Meanwhile, combining the economic factor with land and housing in the form of land and housing rentierism, which is very common in Iran urban-rural and natural landscapes. The interest of this type of rentierism in the spatial concentration of the capital and its surroundings has become the center of such phenomenon. The present study has been conducted in related to this sort of rentierism in Taleghan county as one of the hinterlands of Tehran and Karaj metropolises, in order to identify the local-regional process of rentierism creation and expansion. This research was done using qualitative research method (using grounded theory model). The type of research was fundamental and had the purpose of enhancing-expanding the knowledge. The research tools were interviews, the statistical population of researchers in the field of rentier economy in land and housing sector, a sample of 15 people.The analysis of the interview was also performed with the MAXQDA 2018 software. The results analyzed at both lexical and categorical levels. Thus, 5 codes and 54 sub-codes related to the dimensions and factors of creating and expanding land-housing rentierism in Taleghan county been identified.

کلیدواژه‌ها [English]

  • land and housing rentierism
  • land use change
  • Taleghan county
  • Taleghan dam
  • MAXQDA 2018 software

مراجع

برژندی، ر.، اسماعیل زاده، ح.، سیاح نیا، ر. (1396)، تغییرات کاربری اراضی و ناپایداری در دامنه های جنوبی اکوسیستم البرز (مطالعه موردی: حوزه آبخیز دارآباد). فصلنامه علوم محیطی، 15(3)، 135-152.
پیری، ع. (۱۳۹۱)، تبیین حکمروایی مطلوب و کارائی ارتباطی شهر. نمونه موردی : نظام شهری استان آذربایجان شرقی. استاد راهنما: محمدرضا دلال پورمحمدی.
تقیلو، ع. (1397)، سناریوهای تغییرکاربری اراضی نواحی روستایی (مطالعة موردی دهستان باش قلعه-ارومیه). پژوهش و برنامه ریزی روستایی (JOURNAL OF RESEARCH AND RURAL PLANNING)، 7(3 (پیاپی 23) )، 29-44.
حاتمی نژاد، ح.، دارابخانی، ر(1398)، تحلیلى بر نظریه مکان مرکزى کریستالر. فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی « سپهر65-69. 15(60). .
روستایی، ش.، و حیدری چیانه، ر.، و اصغری زمانی، ا.، و توسلیان، ر. (1400)، تحلیل نیروهای موثر در شهری شدن رانت در قالب طرح های آماده سازی زمین مسکونی شهری (مطالعه موردی: شهر زنجان). پژوهش­های جغرافیای انسانی (پژوهش های جغرافیایی)، 53(1 )، 85-103.
طاهری. ا،. صفاری امان، س.(۱۳۸۵)، تاثیر دولت رانتیر بر دموکراسی در ایران(پهلوی دوم). فصلنامه علمی- پژوهشی تاریخ. سال چهارم، شماره 12.
کمانرودی کجوری، م.، و حسینی، ف. (1397)، رانت زمین و مسکن و وقوع تخلفات ساختمانی در شهر سنندج. پژوهشهای جغرافیای انسانی (پژوهش های جغرافیایی)، 50(2 )، 317-337.
مشفقی، و،. حقیقت نایینی، غ،.حبیبی،م.(1398)، ررسی رابطة تغییرات کاربری اراضی و قیمت زمین در شهر تهران با تأکید بر مصوبات کمیسیون ماده پنج، دوره 30، شماره 4 - شماره پیاپی 76، زمستان 1398، صفحه 1-18.
هاروی. د. (۱۳۷۶)، عدالت اجتماعی و شهر. ترجمه فرخ حسامیان.  تهران.  پردازش
هاروی. د. (۱۳۸۷)، شهری شدن سرمایه، چرخه ی دوم انباشت سرمایه در تولید محیط مصنوع. ترجمه عارف اقوامی مقدم. چاپ اول. نشر اختران. تهران
Ari, I., Akkas, E., Asutay, M., & Koç, M. (2019). Public and private investment in the hydrocarbon-based rentier economies: A case study for the GCC countries. Resources Policy, 62, 165-175. Retrieved from http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0301420718303672. doi:https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2019.03.016
D’Amato, S., & Del Panta, G. (2017). Does rentierism have a conditional effect on violence? Regime oil dependency and civil war in Algeria. The Extractive Industries and Society, 4(2), 361-370. doi:https://doi.org/10.1016/j.exis.2017.01.002
De Jong, M., Hoppe, T., & Noori, N. (2019). City Branding, Sustainable Urban Development and the Rentier State. How Do Qatar, Abu Dhabi and Dubai Present Themselves in the Age of Post Oil and Global Warming? Energies, 12(9). doi:10.3390/en12091657
Karimimoshaver, M., Ahmadi, M. A., Aram, F., & Mosavi, A. (2020). Urban views and their impacts on citizens: A grounded theory study of Sanandaj city. Heliyon, 6(10), e05157. doi:https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2020.e05157
Liu, C., & Tseng, M.-Y. (2021). Paradigmatic variation in hedging and boosting: A comparative study of discussions in narrative inquiry and grounded theory research. English for Specific Purposes, 61, 1-16. doi:https://doi.org/10.1016/j.esp.2020.08.002
Markey, K., Tilki, M., & Taylor, G. (2020). Practicalities in doctorate research of using grounded theory methodology in understanding nurses’ behaviours when caring for culturally diverse patients. Nurse Education in Practice, 44, 102751. doi:https://doi.org/10.1016/j.nepr.2020.102751
Maysami, A. M., & Mohammadi Elyasi, G. (2020). Designing the framework of technological entrepreneurship ecosystem: A grounded theory approach in the context of Iran. Technology in Society, 63, 101372. doi:https://doi.org/10.1016/j.techsoc.2020.101372
Müller, N., Murray, I., & Blázquez-Salom, M. (2021). Short-term rentals and the rentier growth coalition in Pollença (Majorca). Environment and Planning A: Economy and Space, 0308518X211033307. doi:10.1177/0308518X211033307
Roberts, M. (2006). From ‘creative city’ to ‘no-go areas’ – The expansion of the night-time economy in British town and city centres. Cities, 23(5), 331-338. Retrieved from http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0264275106000448. doi:https://doi.org/10.1016/j.cities.2006.05.001
Rodgers, S (2019) Urban growth machine. In: Kitchin, R. and Thrift, N. (eds.) The International Encylopedia of Human Geography. Amsterdam, The Netherlands: Elsevier, pp. 40-45. ISBN 9780080449111.
Spiess, A. (2008). Developing adaptive capacity for responding to environmental change in the Arab Gulf States: Uncertainties to linking ecosystem conservation, sustainable development and society in authoritarian rentier economies. Global and Planetary Change, 64(3), 244-252. doi:https://doi.org/10.1016/j.gloplacha.2008.10.008
van der Hoeven, A., & Hitters, E. (2019). The social and cultural values of live music: Sustaining urban live music ecologies. Cities, 90, 263-271. Retrieved from http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S026427511830996X. doi:https://doi.org/10.1016/j.cities.2019.02.015
Yao, Z., & Tian, L. (2021). How did collectivity retention affect land use transformation in peri-urban areas of China? A case of Panyu, Guangzhou. Journal of Rural Studies, 79, 1-10. doi:https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2020.08.009
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 12، شماره 48
مهر 1401
صفحه 146-165

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار