بررسی تحولات عناصر جرم اقتصادی در سیاست جنایی ایران با تاکید بر موازین فقهی در راستای توسعه پایدار اقتصادی مناطق جغرافیایی کشور

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، واحد رفسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، رفسنجان، ایران

2 استادیار گروه حقوق، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

3 استادیار گروه حقوق، واحد رفسنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، رفسنجان، ایران

چکیده

هر چند موضوع جرایم اقتصادی و لزوم مبارزه با آن در دهه های اخیر همواره یکی از دغدغه های مسئولین و دولت مردان در ایران بوده است اما رویایی با این پدیده هراز چندگاهی به طور مقطعی مطرح و پس از چندی بدون دستیابی به نتیجه ای به دست فراموشی سپرده شده است. بدین ترتیب تاکید نمادین بر موضوع مبارزه با جرایم اقتصادی و بی اعتنایی به نظریات کارشناسی و علمی سبب شده عمل گرایی به حوزه سیاست کیفری جرایم اقتصادی نفوذ پیدا کند به گونه ای که کسب وجهه سیاسی توسط متولیان دولتی در نزد افکار عمومی از جمله اهداف اصلی آنها در مبارزه با جرایم اقتصادی تلقی می شود. علت اصلی چنین گرایشی در میان سیاست گذاران آن است که جرایم اقتصادی سبب کاهش اعتماد به دولت شده و آنها را وامی دارد تا نقش موثری در مبارزه با این جرایم در افکار عمومی از خود برجای گذارند؛ چنین رویکردی مبارزه واقعی با جرایم اقتصادی را تحت الشعاع قرار داده و آن را به روش های عوام گرایانه سوق می دهد. سوال اصلی تحقیق حاضر که با توجه به یک رویکرد توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است این می باشد که تحولات عناصر جرم اقتصادی در سیاست جنایی ایران با تاکید بر موازین فقهی چیست ؟ نتیجه تحقیق حاضر این می باشد که با توجه به قاعده لاضرر، قاعده سد ذرایع و ... ، عناصر جرم اقتصادی بایستی در اغلب جرایم به عنوان دو رکنی در آید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation of the elements of economic crime in Iran's criminal policy with emphasis on jurisprudential standards in order to sustainable economic development of geographical areas of the country

نویسندگان [English]

  • Mina Hossein Al-Hosseini 1
  • Amanullah Ali Moradi 2
  • Hamid Dalyr 3
  • Seyyed Mahdi Mousavi Ahmadi 3
1 PhD student in criminal law and criminology, Rafsanjan Branch, Islamic Azad University, Rafsanjan, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Law, Kerman Branch, Islamic Azad University, Kerman, Iran
3 Assistant Professor, Department of Law, Rafsanjan Branch, Islamic Azad University, Rafsanjan, Iran
چکیده [English]

Although the issue of economic crimes and the need to fight against it in recent decades has always been one of the concerns of the officials and the government in Iran, but the dream of this phenomenon has been brought up from time to time and after a while it has been forgotten without achieving any results. has been In this way, the symbolic emphasis on the issue of combating economic crimes and disregarding expert and scientific opinions has caused pragmatism to penetrate into the criminal policy of economic crimes in such a way that the acquisition of political image by government trustees in the eyes of public opinion is one of their main goals. It is considered in the fight against economic crimes. The main reason for such a trend among policymakers is that economic crimes have reduced trust in the government and encourage them to play an effective role in fighting these crimes in public opinion. Such an approach overshadows the real fight against economic crimes and leads it to populist methods. The main question of the current research, which has been conducted according to a descriptive-analytical approach, is what are the changes in the elements of economic crime in Iran's criminal policy with an emphasis on jurisprudence standards? The result of the present research is that according to the harmless rule, the rule of blocking the arms, etc., the elements of economic crime should be considered as two pillars in most crimes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic crime
  • being two-pillar
  • three-pillar
  • material pillar
اسماعیلی، حسن، نبی پور، محمد­(1400)، بررسی بزه علیه جنگل‌ها و مراتع در راستای آمایش سرزمین و حفظ جنگل‌ها برای زندگی؛ متأثر از سیاست‌گذاری در حیطه منابع طبیعی در پرتو جرم‌شناسی سبز (نمونه موردی: استان مازندران)، فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)، 12(1)
پوربهی، طیبه، جعفری نیا، غلامرضا، شمس الدینی، علی­(1401)، بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر توسعه پایدار شهری بوشهر، فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)، 12(3).
جعفری، مجتبی(1395)، تاملی در ماهیت و قلمرو اراده در تحقق مسئولیت کیفری ، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری ، سال چهارهم ، شماره پانزدهم، ص 121 .
جلیلیان، مهدی و حیدری ، مسعود(1394)، بررسی تطبیقی دیدگاه حقوق ایران و حقوق کامن لو و در رابطه با مفهوم و نقش اراده و قصد در تکوین جرم، همایش بین المللی نوآوری و تحقیق در علوم انسانی، 1394 ، ص 6 .
حسنی، جعفر و مهرا، نسرین(1392)، نقدی بر مفهوم جرم اقتصادی در قانون مجازات اسلامی ( مصوب 1392 ) ، فصلنامه مطالعات حقوق کیفری و جرم شناسی، دوره 2 ، شماره 2 و 3 ، ص 47 .
خسروی حاجی وند، ایرج، خادم الحسینی، احمد، صابری، حمید، مومنی، مهدی­(1399)، تحلیل تأثیر عوامل محدود‌ کننده و تسهیل ‌کننده بر حکمروایی خوب شهری(مورد مطالعه: شهر جدید فولادشهر). فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)، 10(2-1)، 269-281.
خمینی، سید روح الله موسوی(1421)، کتاب البیع، تهران­: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی قدس سره ، ج 2، ص 619 .
زهروی، رضا و دیگران(1397)، اجزای غیرروانی در رکن معنوی جرم : نقدی بر طراحی ارکان اصلی جرم ، پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ماهنامه علمی – پژوهشی، سال هجدهم ، شماره پنجم، صص 148 و 168 .
ساکی، محمدرضا(1389)، حقوق کیفری اقتصادی (چ 1، تهران، انتشارات جنگل)، ص 25 .
سلیمی، صادق(1382)، جنایت سازمان یافته فراملی در کنوانسیون پالرمو و آثار آن، مجله حقوقی بین المللی نهاد ریاست جمهوری ایران، شماره بیست و نهم، صص 173-174 .
عظیمی، سید میثم و غلامی، علی (1396)، نظارت فناورانه در پیشگیری وضعی از جرایم اقتصادی و چالش های آن با حریم خصوصی اطلاعاتی، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال بیست و چهارم، شماره نود و یک ، پاییز 1396، صص 270-271 .
کوشا، جعفر و دهقانی سانیج ، محمدرضا(1396)، سیاست جنایی در جرایم اقتصادی ، فصلنامه دانش حقوق و مالیه ، سال اول ، شماره 2 ، ص93.
لوک بچر، ژان و کلوز، نیکلا(1386)، جرم اقتصادی و کنترل آن، ترجمه شهرام ابراهیمی، مجله حقوقی دادگستری، دوره جدید ، شماره 61، ص 134.
محقق داماد، سیدمصطفی(1406)، قواعد فقه ( محقق داماد )، 4 جلد ، مرکز نشر علوم اسلامی ، تهران ، ایران ، دوازدهم، ص 248.
میرسعیدی، سیدمنصور و زمانی، محمود(1392)، جرم اقتصادی ؛ تعریف یا ضابطه ، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، شماره چهارم، ص 168 .
نظری نژاد، محمدرضا و اسفندیاری فر، خشایار(1395)، بررسی تطبیقی کنوانسیون بین المللی مبارزه با فساد مالی و قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد، پژوهشنامه حقوق کیفری ، سال هفتم ، شماره اول، شماره پیاپی ، صص 193-194 .
Zagaris, Bruce, '' International White Collar Crime: Cases and Materials '' , Cambridge University Press, 2010,p32.