ارزیابی برنامه‌ها و سیاست‌های تاثیرگذار بر حوضه آبریز زاینده رود با تکیه بر تحولات جمعیت شناختی

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 گروه جمعیت شناسی ، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ، ایران

2 گروه جمعیت شناسی ، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ، ایران.

چکیده

ایران با یک سوم متوسط بارش جهانی جز مناطق خشک جهان محسوب می‌شود استان اصفهان به عنوان استان مهم در ایران از این امر نیز مستثنی نیست لذا تعادل عرضه و تقاضای منابع آبی در این استان به عنوان یک رویکرد استراتژیک بایستی مد نظر قرار گیرد. در این پژوهش براساس رویه مرسوم در روش نظریه مبنایی پرداخته شده و احصای نتایج مربوط به کدگذاری باز داده ها و در ادامه کدگذاری گزینشی و محوری ارائه شده است. جهت مطالعات نظری و پیشینه از روش کتابخانه‌ای و ابزارگردآوری داده ها از طریق فیش‌برداری، منابع آماری، اسنادی و توصیفی استفاده شده است. خبرگان پژوهش مشتمل بر 13 نفر از متخصصین کشور بوده‌اند که موضوع مورد بررسی را می‌شناخته اند .نتایج نشان داده است که جمعیت وتحولات مهاجرتی شهری به ویژه ناشی از پیدایش خشکسالی، جذابیت کانون شهری اصفهان برای زندگی، ضعف در تصمیم گیری و برنامه ریزی بر مبنای داده های جمعیتی و اساس فقدان برنامه ریزی جمعیتی را در پی داشته و این مساله نیز بیشتر کانون های شهر و روستا را دراین استان مورد توجه قرار داده است. بارگذاری بیش از حد بر منابع آبی پیامدهایی همچون خطرات ناشی از خشک شدن گاوخونی، فرونشست زمین، تهدید معیشت روستایی و نیز آسیب های ناشی از مهاجرت در شهرهای استان و در نهایت سرایت پذیری مسئله به یک معضل ، نارضایتی و بحران اجتماعی را در بر داشته است. سیاست‌های حاکمیت همراه با جریانهای متعدد اجتماعی، ادامه حیات برای رودخانه زاینده‌رود را با یک مساله چالشی مواجه نموده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of effective programs and policies on Zayandehrood catchment based on demographic changes

نویسندگان [English]

  • alireza Asgari 1
  • seyed reza moeini 1
  • Shala KazemiPoor 2
1 Demography, unit of central Tehran, Azad University of Tehran, Iran
2 Demography, unit of central Tehran, Azad University of Tehran, Iran
چکیده [English]

Iran with one third of the world average rainfall is one of the arid regions of the world. Isfahan province as an important province in Iran is no exception, so the balance of supply and demand of water resources in this province should be considered as a strategic approach. In this research, based on the conventional procedure in the basic theory method, the results related to open data coding and then selective and axial coding are presented. For theoretical and background studies, library method and data collection tools through phishing, statistical, documentary and descriptive sources have been used. The research experts included 13 experts from the country who knew the subject under study. The results showed that the population and urban migration developments, especially due to drought, the attractiveness of Isfahan city center for life, weakness in decision-making and planning Demographic data and the basis for the lack of population planning, and this issue has attracted the attention of most urban and rural centers in the province. Excessive load on water resources has consequences such as the dangers of drought, landslides, threats to rural livelihoods, as well as the damage caused by migration in the cities of the province, and ultimately the contagion of the problem into a problem, dissatisfaction and social crisis. Is. Governance policies, along with various social currents, have posed a challenge to the survival of the Zayandehrud River.

کلیدواژه‌ها [English]

  • evaluation"
  • policies"
  • Zayandehrud basin"
  • "
  • demographic changes"
آنسلم، استراس و جولیت‌ام، کوربین(1390)، اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی، رویه‌ها و شیوه‌ها، مترجم: بیوک محمدی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ 3
اسناد راهبردی برنامه ششم توسعه استان‌ اصفهان 1396-1400. 1396. ناشر: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان‌ اصفهان جلد سوم: حوضه‌های فرابخشی-جمعیت و آب
جاجرمی، کاظم و نصرتی، شهریار و بازدار، شهناز، (1392)، بحران آب، خطوط منازعات آینده در جنوب غرب آسیا، همایش ملی ژئوپلیتیک جنوب غرب آسیا؛ مسائل تحولات و چشم انداز، طالقان
جوان، جعفر و فال سلیمان، محمود، (1387)، بحران آب و لزوم توجه به بهره وری آب کشاورزی در نواحی خشک (مطالعه موردی: دشت بیرجند)، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 11
حاتمی، عباس، و نوربخش، سوسن، (1398)، بازسازی معنایی بحران آب در شرق اصفهان براساس نظریه زمینه‌‌ای،جامعه‌شناسی کاربردی، 30(1): 842-827.
حقیقی، پروانه و خلیلی، کیوان و بهمنش، جواد، (1387)، مدیریت جامع منابع آب با رویکرد اصلاح الگوی مصرف در دشت مشهد (با کمک نرم افزارWEAP)، دومین همایش ملی صیانت از منابع طبیعی و محیط زیست، اردبیل
رجب زاده محمد علی، (1387)، جمعیت و اثرات ان بر محیط زیست، سازمان حفاظت محیط زیست، طرح مدیران سبز اندیش.
ساتن، فلیپ، (1392)، درآمدی بر جامعه‌شناسی محیط زیست. ترجمه: صادق صالحی، تهران: سمت.
شبکه آمار و اطلاعات وزارت نیرو.(1398). isn.moe.gov.ir
صالحی، ص. و قائمی‌‌اصل، ز.، (1392)، بررسی رابطۀ آموزش زیست‌محیطی و رفتارهای حفاظت از محیط زیست؛ مورد مطالعه: دانش‌آموزان دبیرستان‌های دخترانۀ شهر بابل، آموزش محیط زیست و توسعۀ پایدار، ش 3، ص 79-67.
طاهری، پروین، (۱۳۸۸)، نقش اصلاح الگوی مصرف در مدیریت منابع آبی در بخش‌های مختلف شهری، روستایی، کشاورزی و صنعتی، همایش ملی مدیریت بحران آب، دانشگاه آزاد اسلامی‌واحد مرودشت
عبداللهی، وحیده و پیرمرادیان، نادر و وظیفه دوست، مجید و اشرف زاده، افشین، (1392)، ارزیابی تولیدات ماهوارهای آب قابل بارش از سنجنده ی مادیس با داده‌های زمینی، نخستین کنفرانس ملی آب و هوا شناسی، کرمان
محرابیان، آزاده؛ صدقی سیگارچی، نازیلا؛ تاثیر رشد جمعیت بر رشد اقتصادی در کشورهای چهار گروه در آمدی طی سال‌های 2007 - 1985، اقتصاد مالی، زمستان 1389، شماره 13، 97-114
مهتری آرانی، محمد و ایزدی، مجید و اکبری، سحر و آقایی، شیوا، (1399)، تبیین نقش سیاست‌های ابلاغی جمعیت در مدیریت منابع انسانی، دومین کنفرانس ملی علوم انسانی و توسعه، شیراز
نوروزی، قدرت اله، (1397)، تاملی بر چالش‌های حقوقی مالکیت آب در حوضه زاینده‌رود از منظر حقوق عمومی، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره: 48، شماره: 4
David A.Dippold, Grant D.Adams, Stuart A.Ludsin, (2020), Spatial patterning of walleye recreational harvest in Lake Erie: Role of demographic and environmental factors, Fisheries Research, Volume 230, 105676
Fernando Allende Álvarez, Gillian Gómez Mediavilla, Nieves López Estébanez, (2021), Environmental, demographic and policy drivers of change in mediterranean hedgerow landscape (Central Spain), Land Use Policy, Volume 103, 105342
Gondo, R., Kolawole, O. D., Mbaiwa, J. E., Motsholapheco, M. R. (2020). Demographic and socio-economic factors influencing water governance in the Okavango Delta, Botswana. Scientific African, 10(2020): 1-16.
Sahar Daghagh Yazd, Sarah Ann Wheeler, Alec Zuo, (2020), Understanding the impacts of water scarcity and socio-economic demographics on farmer mental health in the Murray-Darling Basin, Ecological Economics, Volume 169, 106564
United Nations, (1997), Sustainable development of Water Resources in Asia and the Pacific: An overview.
Ya-Ju Chang, Demi Zhu, (2021), Water security of the megacities in the Yangtze River basin: Comparative assessment and policy implications, Journal of Cleaner Production, Volume 290, 25, 125812
ZhaoJian–Ting, Su Bu–Da, Sanjit Kumar Mondala, Wang Yan–Juna, Tao Hui, Jiang Tong, (2021), Population exposure to precipitation extremes in the Indus River Basin at 1.5°C, 2 °C and 3°C warming levels, Advances in Climate Change Research, Available online 24 March 2021