فضای شهری متاثر از فرهنگ اجتماعی: با بهره گیری از روش تئوری زمینه ای، مطالعه موردی: محله خواجه خضر کرمان

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 گروه شهرسازی، واحد شهید حاج قاسم سلیمانی، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

2 گروه علوم اجتماعی و جامعه شناسی، واحد شهید حاج قاسم سلیمانی، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

چکیده

فرهنگ در زندگی روزمره مردم بسیار تاثیرگذار است. صاحب نظران بسیاری به فرهنگ ازدریچه بعدی اجتماعی نگاه کرده‌اند و فرهنگ اجتماعی را مجموعه‌ای از رفتارهای روزمره مردم دانسته اند. فضاهای شهری ظرفی برای شکل گیری رفتار هستند. امروزه در نگاه به شهرها آنها را عاری از جنبه‌های انسانی می‌توان دید، چه نگاه به ساخت و ساز شهری نگاهی صرفاً کالبدی است و کمی؛ و از احیای روح فرهنگی اجتماعی بافت‌های کهن، هیچ اثری نیست. پژوهش پیش رو به دنبال یافتن تاثیر فرهنگ اجتماعی ساکنین محله‌های قدیمی بر فضاهای شهری محل زندگی‌شان است از طریق مدل زمینه ای دارد. روش پژوهش کیفی است. داده در این مطالعه با انتخاب 29 نفر از ساکنین محله به روش گلوله برفی و به وسیله مصاحبه نیمه ساختار یافته به دست آمده است، ضمن اینکه جمع‌آوری داده تا زمان رسیدن به اشباع نظری ادامه داشته است. یافته‌ها نشان می‌دهند فرهنگ اجتماعی در فضاهای شهری محله خواجه خضر کرمان تاثیرگذار بوده و چگونگی آن در یک مدل زمینه ای شامل مقوله‌های شرایطی، تعاملی، پیامدی به تصویر درآمده است. این تاثیرگذاری تحت شرایط محله مرکزی برای زندگی(زندگی جمعی)، ارتقاء بعد کیفی زندگی، سرزندگی و ارتباط و در تعامل با تعلق و همبستگی( تعلق پذیری)، مشارکت و جامعه پذیری و مفهوم عضویت در خانواده بزرگ به ظهور رسیده و نهایتاً زیست امیدوارانه به عنوان پیامد شرایط و تعاملات مطرح شده خواهد بود. یافته‌های مطالعه حاضر خواهند توانست به عنوان مبانی پایه به جهت ساخت‌های جدید و همچنین در بحث بارآفرینی بافت‌ها مورد توجه و استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Urban space influenced by social culture: Using the grounded theory method, a case study :Khajeh Khezr neighborhood of Kerman

نویسندگان [English]

  • Mahdieh Farahbakhsh 1
  • koorosh afzali 1
  • Javad moinaddini 2
1 Department of Urban Planning, Martyr Haj Qassem Soleimani Unit, Islamic Azad University, Kerman, Iran
2 Department of Social Sciences and Sociology, Martyr Haj Qassem Soleimani Unit, Islamic Azad University, Kerman, Iran
چکیده [English]

Culture and Its social basis are very influential in people's daily lives. Many scholars have looked at culture from a social perspective and have considered social culture as a set of people’s everyday behaviors. Urban spaces are a context for the formation of behavior. Looking at cities today, they are devoid of human aspects, as attention to the urban construction is a purely physical and quantitative view; And there is no trace of the revival of the socio-cultural spirit of the ancient textures. The present study seeks to highlight the impact of social culture of residents of old neighborhoods on urban spaces where they live through a contextual model. The research method is qualitative. The data were obtained by selecting 29 residents of the neighborhood using the snowball method and by semi-structured interviews, while data collection continued until the theoretical saturation was reached. Findings show that social culture is influential in urban spaces in Khajeh Khezr neighborhood of Kerman and its status is depicted in a contextual model including conditional, interactive, and consequential categories. This influence has emerged under the conditions of central neighborhood for living (community life), improve of the life quality, vitality and communication and interacting with belonging and solidarity (belongingness), participation and socialization and the concept of large family membership, and ultimately hopeful living will be as result, conditions and propounded interactions. The findings of this study can be considered and used as a basis for new structures as well as in regeneration of textures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • social culture
  • urban space
  • grounded theory
  • old neighborhood
  • Khajeh Khezr of Kerman
ادیبان مهدی(۱۳۸۷). گردآوری و طبقه بندی  مسائل فرهنگ عمومی کشور و اولویت بندی بر اساس نظر نخبگان فرهنگی. تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی.
استرابی آشتیانی، حمیده؛ اعتصام، ایرج؛ ماجدی، حمید(1400). تعیین الگوهای کاهش آسیب پذیری هویت فرهنگی اجتماعی شهرک اکباتان تهران،  فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال یازدهم شماره ۴: ص ۲۴۱ - ۲۵۹
اش‍ت‍راس، آن‍س‍ل‍م؛‌ ک‍ورب‍ی‍ن ج‍ول‍ی‍ت(1395). مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینه ای، ترجمه ابراهیم افشار، تهران: نشر نی.
افروغ عماد(۱۳۷۹). فرهنگ شناسی و حقوق فرهنگی. تهران: فرهنگ و دانش.
پاسدار شیرازی، مظفر؛ صادقی، علیرضا(۱۳۹۳). تاثیر باورها و مراسم آیینی در پایایی  و پویایی فضاهای شهری مورد پژوهی تعزیه در پایای حسینیه‌ها تکایا در ایران، فصلنامه مدیریت شهری، شماره ۳۸:  ۳۰۱ - ۳۳۲
پین، مایکل(۱۳۸۹). فرهنگ اندیشه انتقادی از روشنگری تا پسامدرنیته، ترجمه پیام یزدان جو، تهران: نشر مرکز.
ذوعلم، علی(۱۳۷۹). مقدمه ای در باب تعریف فرهنگ عمومی، فصلنامه فرهنگ عمومی، شماره ۱۵: ۴۲ - ۵۳
رضایی شریف، علی(۱۳۹۱). پیوند با مدرسه: نظریه‌ها تحقیقات و روشهای اندازه گیری. تهران: دیار.
سیف الدینی، فرانک(۱۳۸۱). مبانی برنامه ریزی شهری. تهران: آییش.
شالچیان، طاهره(۱۳۷۳). مسائل فرهنگ عمومی، فصلنامه فرهنگ، شماره ۵: ۸۲ – ۶۸
فردرو، محسن و دیگران(۱۳۸۰). فرهنگ( مجموعه مقالات). تهران: آرون
فکوهی، ناصر(۱۳۸۹). چشم انداز فرهنگ عمومی و نظام دانشگاهی در ایران و جهان، نشریه برگ فرهنگ، شماره ۲۱: ص 22-35
لک، آزاده(1393). کاربرد نظریه زمینه ای در پژوهش‌های طراحی شهری،  فصلنامه صفه، دوره 24، شماره 1: صفحه 43-60
محمدپور، احمد(۱۳۹7). ضد روش(زمینه‌‌های فلسفی و رویه‌‌های عملی در روش‌‌شناسی کیفی). تهران: لوگوس
محمدی زاده سماکوش، صمد؛ صبوری خسروشاهی، حبیب؛ رونقی نوتاش، مهناز(1400). عوامل موثر بر هویت محله ای در شهر تهران، فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای، سال یازدهم شماره ۴: ص ۱-۱۶
مدنی پور، علی(۱۳۸۹). فضاهای عمومی و خصوصی شهر.  ترجمه فرشاد نوریان، تهران: سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران
مرعشی سید جعفر و دیگران(1376). پیرامون فرهنگ عمومی کشور عمومی کشور. تهران: سازمان مدیریت صنعتی
گیدنز، آنتونی(۱۳۷۳). جامعه شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی
گل، یان(2002)، فضاهای عمومی و زندگی جمعی، ترجمه علی غفاری و صادق سهیلی پور، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، 1389
Copic, v. (2012). management of Culture as a tool of public policies  on finished transition in culture as managerial problem. Zbornick Radova Fakulteta Dramskih Umetnosti,21,95-106
Inglehart ,R (2010). Modernization cultural change and democracy: the human development sequence, Cambridge: Cambridge University Press.
Burke Johnson, Examining the validity structure of qualitative research - Education, 1997 -Volume 118, Pages 282-293
Mead, M. ed., 1955. Cultural patterns and technical change (p. 18291297). New York: New American Library.
Shuffer,M,S.(2008). Public Culture: Diversity, Democracy, and Community in the United States,  University of Pennsylvania press.