تبیین فرهنگ بصری مواد و نقش آن در هویت بخشی به کالبد معماری ( بر اساس رویکرد پدیدار شناسی ادراک)

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 گروه معماری، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

2 استادیار گروه معماری، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران.

چکیده

یکی از مهم‌ترین مسائلی که در زمینه معماری مطرح شده پدیدار شناسی است. ‌ با توجه به اینکه مصالح بکار رفته درساخت یک بنا تاثیر قابل توجهی بر روحیه و عملکرد ساکنان آن دارد، در پژوهش حاضر با تکیه بر نقش موثر بینایی در ادراکات حسی از طریق «رویکرد پدیدارشناسی»، مصالح به عنوان یک « پدیدار» بررسی شده است و تاثیر این پدیدار بر« هویت کالبد معماری» مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا با روش توزیع پرسشنامه، جامعه آماری متشکل از 150 معمار که در خصوص ادراکات حسی و پدیداری مصالح مورد پرسش قرار گرفته اند و همچنین از طریق استدلال قیاسی-استنتاجی پژوهشگر، نمونه های مختلف معماری مورد ارزیابی قرار گرفته اند. با توجه به همه گیری ویروس کرونا در زمان گردآوری اطلاعات و سهولت پاسخ دهی جامعه آماری، پرسشنامه از طریق نرم افزار آنلاین پرسلاین تهیه شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که افراد با محیط، از طریق تمامی حواس خود ارتباط برقرار می کنند. بنابراین رعایت نکاتی مانند توجه به ویژگی های مصالح متناسب با عملکرد و حواس بر انگیزاننده برای مخاطب حائز اهمیت هستند. از اینرو انتخاب مصالح مورد نظر در نخستین ایده پردازی های اولیه و توجه به نقش پدیداری آنها در القای عملکرد و حس فضایی مد نظر به مخاطب نقش مهمی دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explaining the visual culture of materials and its role in giving identity to the body of architecture (based on the phenomenological approach of perception)

نویسندگان [English]

  • Zeinol Abedin Aflatonian 1
  • SIAMAK PANAHI 2
1 Department of Architecture, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran
2 Assistant Professor, Department of Architecture, Abhar Branch, Islamic Azad University, Abhar, Iran.
چکیده [English]

One of the most important issues raised in the field of architecture is phenomenology. Considering that the materials used in the construction of a building have a significant effect on the mood and performance of its inhabitants, in the current research, relying on the effective role of vision in sensory perceptions through the "phenomenological approach", the materials are examined as a "phenomenon". and the impact of this phenomenon on the "identity of the architectural body" has been investigated. In this regard, with the questionnaire distribution method, the statistical population consisting of 150 architects who were questioned about the sensory and phenomenal perceptions of the materials and also through the researcher's analogical-inferential reasoning, various examples of architecture were evaluated. Due to the corona virus epidemic at the time of data collection and the ease of response of the statistical population, the questionnaire was prepared through Pursline online software. The research results show that people communicate with the environment through all their senses. Therefore, it is important to observe points such as paying attention to the characteristics of materials that are suitable for performance and stimulating senses for the audience. Therefore, the selection of the desired materials in the first preliminary ideas and paying attention to their phenomenal role in inducing the intended function and sense of space to the audience plays an important role.

کلیدواژه‌ها [English]

  • phenomenology of perception
  • architecture
  • visual culture
  • environment. Space
اشراف گنجوئی، م.، سلطان زاده، م. (1393). بررسی تدابیر پدیدارشناسی در نقد بناهای معماری. نشریه صفه، شماره 4(دوره بیست و چهارم)، 5-22.
اصلانیان، ی.، و ذبیحی، ح.، و رهبری منش، ک. (1399). ساختارشناسی مفهوم رضایتمندی مسکن با رویکرد فلسفه پدیدارشناسی (نمونه موردی، خانه قاجاری شیخ الاسلام و چند مجتمع مسکونی در زنجان). مطالعات هنر اسلامی، 16(37 ).
بازایی، محمد، قاسمی سیچانی، مریم، شجاعی، علیرضا و مداحی و سید مهدی­(1400). بررسی تغییرات سبک زندگی و تأثیرات آن بر کالبد معماری و پیکره بندی فضایی خانه های بومی (مطالعه موردی: خانه های بومی دوره قاجار و پهلوی شیراز). فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای) 11(2), 45-71.
بالا میرزایی، ح.، البرزی، ف. (1396). بررسی ادراکات حسی مکان در فضاهای معماری از دیدگاه پدیدارشناسی. پایداری و تاب آوری، از آرمان تا واقعیت. قزوین: دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین.
البرزی، ف.، پروینیان، ش. (1398). ظهور معنا در مکان، با تاکید بر معماری « پدیدارشناسانه» مورد مطالعاتی فضای شهری سبزه میدان قزوین. 1-19.
پالاسما، یوهانی­(1393). چشمان پوست، معماری و ادراکات حسی. (رامین قدس، مترجم). تهران: پرهام نقش،گنج هنر.
پرتوی، پ. (1394). پدیدارشناسی مکان. تهران: موسسه تالیف، ترجمه و نشر آثار هنری «متن».
پرتوی، پروین. (1392) پدیدارشناسی مکان. موسسه متن: تهران.
دلاور، ع. (1389). روش شناسی کیفی. فصلنامه راهبرد، شماره 54(سال نوزدهم)، 307-329.
رشید ، حجت الله، عباس زاده، فاطمه، اکبری، حسن، /۱۳۹۸ ،بررسی حس تعلق له مکان از نظر شاخص های کالبدی و غیر کالبدی در خانه های مستقل و مجتمع های آپارتمانی، نشریه جغرافیا و توسعه فضایی شهری، شماره ۱۴
سیدالماسی، هما، طلیسچی، غلامرضا و سروش، محمد مهدی­(1401)، پدیدار شناسی حس آمیزی و ادراک تنانه در تجربه فضای معماری (مطالعه موردی: فرهنگ سرای نیاوران). فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای), 12(4), 1133-1148. doi: 10.22034/jgeoq.2022.332863.3601
شریفیان، م.، طهوری، ن.، اعتصام، ا.، ذبیحی، ح. (1398). مطالعه تطبیقی پدیدارشناسی معماری در نظریات یوهانی پلاسما و استیون هال. کیمیای هنر، شماره 33، 63-80.
شولتز، کریستیان نوربرگ (1381)، معماری: حضور، زبان و مکان، ترجمه  علیرضا سید علویان، انتشارات نیلوفر، تهران.
شولتس، کریستیان نوربرگ. ۱۳۹۲. روح مکان به سوی پدیدارشناسی معماری، چ ۴، مترجم: شیرازی، محمدرضا، تهران: انتشارات رخ داد نو.
صبری، رضا سیروس. ۱۳۹۳.تحول در طراحی، فرایند طراحی با اسطوره، تصور و ذهن طراحانه، تهران: انتشارات پرهام نقش.
عبداللهی، الناز، افشار، حمیدرضا، ۱۳۹۹، پدیدارشناسی مکان و فضا با توجه به نظریات نولبرگ شولتز، نشریه کیمیای هنر، شماره ۳۷
کاشی، حسین، بنیادی، ناصر،۱۳۹۲ ،تبدیل مدل هویت مکان حس مکان و بررسی عناصر و ابعاد مختلف آن، نشریه هنرهای زیبا، دوره ۱۸، شماره ۳
کرمی، بهرام, قبادیان، وحید و صادقی پی، ناهید. (1401). بررسی رابطه میان شیوه‌زندگی و معماری خانه‌ با نگاهی بر تاثیر مدرنیته (مطالعه موردی: خانه‌های پلکانی در جغرافیای امیرآباد پاوه). فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای), 12(2), 455-472. doi: 10.22034/jgeoq.2022.306030.3315
لاوسون، ب. (1397). زبان فضا (نسخه چاپ سوم). (ع. ع. کریمیان، مترجم) تهران: موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
لاوسون، برایان. طراحان چگونه می اندیشند، چ ۱، مترجم: ندیمی، حمید، شریعت راد، فرهاد، باقی زاده، فرزانه، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی
لطفی، ص.، حریری، گ.، شهابی شهمیری، م. (1395). بررسی نقش توقعات ادراکی بویایی و شنوایی در طراحی و برنامه ریزی شهری. آرمان شهر، شماره 17، 365-374.
محمودی، سید امیرسعید، ناری قمی، مسعود. (1393). «ارزیابی پس از بهره‌برداری» یک هدف و یک وسیلة آموزشی در معماری. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، (1) 19: 71-82.
نگین تاجی، ص.، و انصاری، م.، و پورمند، ح. (1396). تبیین نسبت رابطه انسان و مکان در فرآیند طراحی معماری با رویکرد پدیدارشناسی. معماری و شهرسازی (هنرهای زیبا)، 22(4 )، 71-80. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=344850
Ascher ,Kate,2018,The Works: Anatomy of the place form, knowlage  arch Publishing, berlin.
Ascher ,Kate,2018,The Works: Anatomy of the place form, knowlage  arch Publishing, berlin.
Coyne, R. (2010). The Tuning of Place Sociable Spaces and Pervasive Digital Media. http://site.ebrary.com/id/10386194
Cross, N. (1982). Designerly ways of knowing. Design Students, 3(4), 221-227.
Dodd, J. )2017( Phenomenology, Architecture and the Built World: Exercises in Philosophical Anthropology. Leiden/Boston: Brill.
Dorst, Kees 2004. The Problem of Design Problems – Problem Solving and Design Casy, Edward S. (2009) Getting Back into Place, 2 nd edition, Bloomington, IN; Indiana University  Press
Goldschmitt, G., & Porter, W. (2004). Design representations. London,UK: Springer Verlag.
Malnar, J., & Vodvarka, F. (2004). Sensory design. Minneapolis: MN:Univarsity of Minnesota Press.
Pyne, S. (2008). Are Perceived Soundscapes within Urban Parks Restrative. Journal of the Acoustical Society of America, 123(5).
Pallasmaa, J. (2005). The eyes of the skin:Architecture and the senses. London-UK: Wiley-Academy.
Rusmussen, S. (1962). Experiencing architecture. Cambrige: MA:MIT Press.
Tanizaki ,Junichiro , 2019, In Praise of Shadows, Tomorrow Architecture Publishing, University of Ottawa.
Wastiels, L., Schifferstein, H. N., Wouters, I., & Heylighen, A. (2013). Touching Materials Visually: About the Dominance of Vision in Building Material Assessment. International Journal of Design, 7(2).
Wastiels, L., Schifferstein, H. N., Wouters, I., & Heylighen, A. (2013). Touching Materials Visually: About the Dominance of Vision in Building Material Assessment. International Journal of Design, 7(2).