خوانش تطبیقی شهرسازی معاصر فولدینگ و شهرهای اسلامی ایران بر اساس فلسفه ملاصدرا

نوع مقاله : مقاله های علمی - پژوهشی بنیادی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

2 استادیار گروه معماری، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران.

3 گروه معماری، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ابهر، ایران

4 استادیار، گروه معماری، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

چکیده

شهر و شهرسازی در هر آیئنه ای برگرفته از تفکرات فلسفی و عرفانی دارد که سایه خود را بر طرحها و نقشه های طراحان می اندازد. تحقیق حاظر ارایه نمایی از وجود و سیطره فلسفه فولدینگ دلوز و گاتاری در شهرسازی و به تبع آن آموزه های فرایندهای ملاصدرا در شهر می باشد. این تحقیق با مطالعه مفهوم فضا در شهرسازی فولدینگ و رویه های وحدت در کثرت و اتحاد علم و عالم و معلوم صدرایی به آنفولد کردن این تفکرات در پروژه های معماران بزرگ و بافت تاریخی شهر یزد می پردازد. در این تحقیق با روش تحلیلی و توصیفی- تلفیقی از تحقیق قیاسی(از نظریه به نمونه مورد مطالعه) و استقرایی(از نمونه مطالعه به نظریه) به بررسی عوامل شکل گیری فولدینگ در شهر پرداخته و هدف خوانش تطبیقی شهرسازی معاصر فولدینگ و شهرهای اسلامی ایران(یزد) بر اساس فلسفه صدرایی می باشد. فرآیند حاصل از این تحقیق به این نتیجه دست یافته است که در فرم، زیبایی شناسی، فضا و مفاهیم دارای اشتراکاتی می باشند؛ اما مدل ارایه و هستی شناسی آنها متفاوت است. نتایج تحقیق به روشنی وجود روابط مشخصی از تعریف فلسفه فولد در شهر یزد دارد، اما تفاوتهای فاحشی در تعاریف مبتنی بر رسیدن به کمال در اندیشه افقی دلوزی و عمودی ملاصدرایی مشاهده میشود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A comparative reading of Folding's contemporary urban planning and Islamic cities of Iran based on Mullah Sadra's philosophy

نویسندگان [English]

  • arsalan karimi 1
  • siamak panahi 2 3
  • shahab kariminia 4
1 PhD student, Department of Urban Planning, Najaf Abad Branch, Islamic Azad University, Najaf Abad, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Architecture, Abhar Branch, Islamic Azad University, Abhar, Iran.
3 Department of Architecture, Abhar Branch, Islamic Azad University, Abhar, Iran
4 Assistant Professor, Department of Architecture, Najaf Abad Branch, Islamic Azad University, Najaf Abad, Iran.
چکیده [English]

The city and urban development in every aspect is derived from philosophical and mystical thoughts that casts its shadow on the designs and plans of the designers. The current research presents an overview of the existence and domination of Deleuze's and Guattari's folding philosophy in urban planning and, accordingly, the teachings of Mulla Sadra's processes in the city. This research, by studying the concept of space in folding urban planning and the procedures of unity in the plurality and union of science and the world, and Ma'am Sadrai, unfolds these thoughts in the projects of great architects and the historical context of Yazd city. In this research, with the analytical and descriptive method, a combination of comparative research (from theory to the studied sample) and inductive research (from the study sample to theory) investigated the factors of the formation of folding in the city, and the aim of the comparative reading of the contemporary urban planning of folding and Islamic cities of Iran. (Yazd) is based on Sadra'i philosophy. The process of this research has reached the conclusion that they have commonalities in form, aesthetics, space and concepts; But their presentation model and ontology are different. In terms of form, they have different typologies and in terms of morphology and topology, they have common forms. Iphilosophies of urban planning is evident, and in terms of the concept of space, the folding of unity in multiplicity can be clearly observed in folding philosophy and urban planning.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Folding
  • Mulla Sadra'
  • s philosophy
  • unity in plurality
  • urban development

مراجع

ارشاد، محمد رضا (۱۳۸۴)، "نگاهی فلسفی به ژیل دلوز، قرن دلوز" "، روزنامه همشهری، یکشنبه ۲۹ آبان.
 اسلامی، سید غلامرضا و شاهین راد، مهنوش (۱۳۹۱). بازشناسی اصل افقی گرایی در معماری اسلامی. نشریه کیمیای هنر، سال اول، شماره2
پناهی، سیامک و مختاباد امریی، سید مصطفی و کریمی خیاوی، ارسلان(۱۳۸۸). فرش شهری، مقدمه ای بر شهرسازی فولدینگ، مجله هویت شهر، شماره ۵، صفحات ۵۹- ۷۰
جمشیدی زمانی، محمدزمان و شریف زاده، رحمان(۱۳۹۶). ریزوم-شبکه؛ بررسی تطبیقی هستی شناسی ژیل دلوز و بُرُنو لاتور، دو فصلنامة فلسفی شناخت، پژوهشنامة علوم انسانی، شماره ۱/۷۷،  صفحه ۱۸۴-۱۵۹
حسنی، سید حمید رضا(۱۳۸۵). وحدت و کثرت وجود در حکمت متعالیه و عرفان. پژوهش های فلسفی – کلامی، دوره  ۷ ، شماره ۳ (۲۷) ، صص ۳ - ۲۴ .
حکیم، بسیم سلیم (۱۳۸۱)، شهرهای عربی- اسلامی: اصول شهرسازی و ساختمانی، ترجمه محمد حسین ملک احمدی و عارف اقوامی مقدم، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران.
شایگان، داریوش(۱۳۸۰). افسون زدگی جدید، هویت چهل تکه و تفکر سیار. ترجمه : فاطمه ولیایی، تهران، نشر فرزان.
شهدادی، احمد(۱۳۸۷). دوازده مختصة فلسفة صدرایی. نقد و نظر، دوره 13، شماره ۵۲-۵۱.
شیرازی، صدرالدین(۱۳۶۸). اسفاراربعه. قم، چاپخانه مصطفوی، چاپ دوم. 
عباسی نژاد، حسین و محمدی، شاپور(۱۳۸۱). نظریه کاتاستروف و کاربرد آن در اقتصاد، پژوهشهای اقتصادی ایران، دوره ۴، شماره ۱۲، صفحه ۲-۱۱
علی حسینی، علی و شهرام نیا، سیدامیرمسعود و مطهری نسب، مسعود(۱۳۹۳). کاربردقاعده صدرایی «کثرت در عین وحدت» در جامعه شناسی سیاسی معاصر ایران و جهان. فصلنامه علمی پژوهشی سیاست متعالیه. دوره 2 ، شماره5، صص۱۲۲
قبادیان، وحید. (۱۳۸۶)مبانی و مفاهیم در معماری معاصر غرب، چاپ هفتم، انتشارات دفتر پژوهشهای فرهنگی، تهران
ملاصدرا(۱۳۸۵ش). مجموعه رسائل فلسفی، رسائل «اتحاد العاقل و المعقول» و «الشواهد الربوبیة»، به اهتمام حامد ناجی، انتشارات حکمت.
ملاصدرا (۱۶۱۹ق). الحکمة المتعالیة فی اسفار العقلیة الأربعه. بیروت: دار احیا الثرات العربی.
ملاصدرا (۱۳۸۴). اسفار اربعه، ترجمه محمد خواجوی، تهران: انتشارات مولی، جِ اول، چِ سوم
نقی زاده، محمد (۱۳۷۴). صفات شهر اسلامی در متون اسلامی. مجله هنرهای زیبا، شماره ۴ و ۵، دانشگاه تهران، تهران.
نقی زاده، محمد (۱۳۸۵). معماری و شهرسازی اسلامی(مبانی نظری). چاپ دوم، اصفهان: انتشارات راهیان.
وفایی فرد, مهدی. (1400). بررسی ارتباط عناصر شهر ایرانی اسلامی با ساختار کالبدی بافتهای تاریخی (مطالعه موردی : بیرجند(فصلنامه جغرافیا برنامه ریزی منطقه ای), 12(1), 510-497. doi: 10.22034/jgeoq.2021.141850
عرب عامری, احمد, امیری, هاشم، عباسی، مصیب، سرجوانی شیراز، زهرا, محمدی، حسین. (1399). تبیین و تحلیل شاخص ها و اصول مادی و معنوی آرمان شهر اسلامی. فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای), 11(1), 203-218.
طهرانی، فاطمه،شریعت پناهی، مجید ولی، اسدیان, فریده. (1399 ).بررسی شاخصه های علمی فرهنگی هویتی موثر در برنامه ریزی و شکل گیری شهر اسلامی نمونه موردی: تهران دوران معاصر. فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای), 10(3-2), 641-65
Alsayyad, Nezar. (1996). The Sstudy of Islamic Urbanism: An Historiographic Essay. Built nvironment (1978): 91-97.
Bovill, C. (1996). Fractal Geometry in Architecture and Design. Boston: Birkhauser Crosbie, M. and Others, (2005), “Identity in density”, image publishing.
G. (1993). The Fold: Leibniz and the Baroque. T. Conley. Minneapolis: University of Minnesota Press
Deleuze, Gilles and and Felix Guattari. (1987). A thousand plateaus: capitalism and schizophrenia, Translation and Foreword by Brian
Eco, U. (2014). The Name of the Rose, W. Weaver, USA: Houghton Mifflin Harcourt.
Elbehairy, Deyya(2008), Architecture Competition Annual, Archiworld Publisher
Hassan, M.G.S (1972), Islam and Urbanization in the Medieval Middle East, in Ekistics
Hakim, Basim Salim. 1999. Urban form in traditional Islamic cultures: Further studies needed for formulating theory, Cities, 16(1), 51-55
Marçais, Georges. (1940). L'urbanisme Musulman.Mélanges d'Histoire et d'Archéologie del'Occident Musulman.
Jencks, C. (1997): The Architecture of the Jumping Universe: A Polemic: HoEditions.
Nesbitt, Kate (1996), “Theorizing new agenda for architecture”: an anthology of architectural theory, 1965- 1995, Princeton architectural press.
Prominski, Martin and Koutroufinis, Spyridon(2009). Folded Landscapes: Deleuze’s Concept of the Fold and Its Potential for Contemporary Landscape Architecture” Landscape Journal, Vol. 28, No. 2 (2009), pp. 151-165
Trachtenberg, m. Heyman, I. (1986), “Architecture from pre historic to post modernism”, Academy ---- Edition
Verykiou, Anthi(2018). Spatial Transcriptions of the Concept of the Fold in Architecture: Global Aesthetic Research, Rowman & Littlefield International Ltd
Wolfgang E. Lorenz(2009)”Fractal Geometry of Architecture: Implementation of the Box-Counting Method in a CAD-Software” The New Realm of Architectural Design, pp. 697- 704
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 12، شماره 48
مهر 1401
صفحه 1411-1429

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار