تحلیل روند دوره های بارشی ایران و نقش آن در برنامه ریزی و مدیریت محیط

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری آب و هواشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 استاد گروه جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استاد گروه جغرافیا، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف تحلیل روند فراوانی و شدت دوره های بارش یک تا شش روزه ایران و تاثیر این تغییرات اقلیمی بر منابع آب ایران انجام شد. ابتدا فروانی و شدت سالانه هر دوره بارشی در نرم افزار Excel برای 62 ایستگاه همدید استخراج شد. سپس روند تغییرات فراوانی و شدت هر دوره با استفاده از آزمون من-کندال و شیب سن طی دوره 1968-2017 شناسایی شد. نتایج این پژوهش نشان داد فراوانی بارش های یک روزه در بیشتر ایستگاهها افزایش یافته، اما فراوانی بارش های دو تا شش روزه در غالب ایستگاهها کاهش یافته است. بر اساس نتایج تحقیق، تداوم بارش در ایران کاهش یافته است و طول دوره های بارشی ایران کوتاه تر شده است. همچنین شدت بارش های یک تا شش روزه در بخش اعظم سرزمین ایران کاهش یافته است. شدت بارش های یک و دو روزه نسبت به شدت بارش های سه و چهار روزه بیشتر بوده است. روندهای کاهشی مشاهده شده برای شدت بارش های پنج و شش روزه، ضعیف تر بوده است. بنابراین از تداوم و شدت بارش ها در ایران کاسته شده و ایران به سمت خشک تر شدن پیش رفته است. نتایج این پژوهش به برنامه ریزان کمک می کند تا تاثیر تغییرات اقلیمی بارش را بر منابع آب ایران به صورت منطقه ای بشناسند و در زمینه کاهش و سازگاری با این تغییرات تصمیمات مناسب تری اتخاذ کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Iran’s Rainfall Periods and the impact on planning and environmental management

نویسندگان [English]

  • zoleikha khezerluei 1
  • Ghasem Azizi 2
  • Bohlol Alijani 3
1 student- Zoleikha Khezerluei: PH.D student of climatology, Islamic Azad University, ulum tahghighat, Tehran, Iran.
2 Ghasem Azizi: Professor of climatology Department of physical Geography, University of Tehran, Tehran, Iran.
3 Bohloul Alijani: Professor of climatology Department of physical Geography, Kharazmi University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

In this study, in order to analyze the trend of precipitation periods in Iran, the frequency and intensity of one-day to six-day rainfall periods were studied during 1968- 2017. At first, the frequency of rainfall periods was extracted in Excel software. Then, change of the frequency and intensity indices were identified using the Mann-Kendall test and Sen’s Slop Method on an annual scale. The results of this study showed that the frequency of one-day rainfall period increased in most stations, but the frequency of two-day to six-day rainfall periods decreased in most stations. According to the research results, the continuity of rainfall in Iran has decreased and the rainfall periods in Iran have been shortened. The intensity of one-say to six-day rainfall has decreased in most parts of Iran. The intensity of one-day and two-day rainfall was higher than the intensity of three-day and four-day rainfall. The observed decreasing trends for the intensity of five-day and six-day rainfall were weaker. Therefore, the continuity and intensity of rainfall in Iran has decreased and Iran is moving towards becoming drier. The results of this study help planners to recognize the impact of climate change on Iran's water resources regionally and to make more appropriate decisions to reduce and adapt to these changes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key Word: Climate change
  • Rainfall periods
  • Iran

مراجع

حجازی زاده، زهرا، کربلائی علیرضا، طولابی نژاد، میثم و حسینی، سیدمحمد(1398). واکاوی روند بارش شش دهه گذشته ایران، چهاردهمین کنگره انجمن جغرافیایی، ایران، تهران، https://civilika.com/doc/876508
حلبیان، امیرحسین­(1395) ارزیابی تغییرات مکانی و زمانی بارش در ایران، مجله علمی پژوهشی مهندسی اکوسیستم بیابان، 13: 101-116.
سامعی، سمیرا، اخباری، محمد، حیدری، غلامحسین(1399). همکاری های منطقه ای ایران با همسایگان غربی بر مبنای دیپلماسی آب(مطالعه موردی: عراق و ترکیه)، فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیا(برنامه ریزی منطقه ای)، شماره3، 619-605.
علیجانی، بهلول­(1390). تحلیل فضایی دماها و بارش های بحرانی روزانه در ایران. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 20: 30-9.
علیجانی، بهلول، محمودی پیمان و چوگان، عبدالجبار­(1391)، بررسی روند تغییرات بارش های سالانه و فصلی ایران با استفاده از روش ناپارامتریک(برآورد کننده شیب سنس)، نشریه پژوهش های اقلیم شناسی، 9: 42-23.
علیجانی، بهلول (1374)، آب و هوای ایران، انتشارات دانشگاه پیام نور تهران.
علیجانی، بهلول (1393) مبانی آب و هواشناسی، انتشارات سمت.
عساکره، حسین (1386)، تغییرات زمانی- مکانی بارش ایران زمین طی دهه های اخیر، مجله جغرافیا و توسعه، 10: 164-145.
عساکره، حسین، یوسفی زاده، رحیم(1394)، بررسی روند و رفتار بارشی شهر شاهرود با استفاده از مدل های آماری و تحلیل طیفی، فصلنامه علمی – پژوهشی جغرافیا(برنامه ریزی منطقه ای)، شماره3، 66-51.
فانی، ابولفضل، غازی ایران، ملکیان، آرش(1399)، تدوین راهبردهای مدیریت منابع آب با استفاده از تکنیک Delphi- SWOT جهت دستیابی به توسعه پایدار (مطالعه موردی: شهر بندر عباس)، فصلنامه علمی- پژوهشی جغرافیا(برنامه ریزی منطقه ای)، شماره3، 683-667.
محمدی، بختیار (1390) تحلیل روند بارش سالانه ایران، مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، 3: 106-95.
مسعودیان ابوالفضل(1383)، روند بارش در نیم سده گذشته، نشریه جغرافیا و توسعه ناحیه ای، شماره2، 72-63.
مسعودیان، ابوالفضل(1390)، آب و هوای ایران، انتشارات شریعه توس.
نیک سخن، محمدحسین، طایفه، سید مسعود، علیمددی، مجتبی(1397)، تخصیص بهینه منابع آب با در نظر گرفتن اولویت های کاربران در استان قم، فصلنامه علمی- پژوهشی جغرافیا(برنامه ریزی منطقه ای)،شماره2، 308-293.
نظری پور، حمید  (1393)، نواحی تداوم بارش ایران. فصلنامه جغرافیا و توسعه، 36 : 208-195.
نظری پور، حمید، خسروی، محمود و مسعودیان، ابوالفضل (1390) الگوهای فضایی اهمیت تداوم    بارش ایران. فصلنامه مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، 3: 58-37.
نظری پور، حمید و زهرا کریمی­(1391)، آشکارسازی تغییرات سهم دوام های روزانه ی بارش در تامین روزهای بارشی و بارش ایران. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال دوازدهم، 27: 75-53.
A.K. Mangaraj, L.N. Sahoo and M.K. Sukla (2013), A markov chain analysis of daily rainfall occurrence at western orissa of India, journal of Reliability and Statistical Studies, 6: 77-86.
Alijani, B., Brien, J. O, and Yarnal, B (2008), spatial analysis of precipitation intensity and concentration in Iran. Theoretical and Applied climatology; 94: 107-124.
C.M. Tfwala, L.D. van Rensburg, R. Schall, S.M. Mosia, P. Dlamini (2017), Precipitation intensity-duration-frequency curves and their uncertainties for Ghaap plateau, Climate Risk Management,16: 1-9.
Dao-Yi and Gong (2004) Daily precipitation changes in the semi-arid region over northern China, Journal of Arid Environments.59: 771-784.
Gemmer.M, S.Becker and T.Jiang (2004): Observed Monthly Precipitation
Trends in China 1951-2002. Theor.Appl.Climatol. 77.
Karabulut, M., Gürbüz, M., & Korkmaz, H. (2008). Precipitation and temperature trend analysis in samsun. Journal International Environmental Application & Science, 3(5),
399-408.
Kendall, M., G., (1975), Rank Correlation Measures, Charles Griffin, London.
Paredes D, Trigo, R M, Garc ia- Herrera, R, and Franco-Trigo, I (2006) Understanding rainfall changes in Iberia in early spring: weather typing and storm-tracking approaches, j. Hydrometer, 7: 101-113.
Turgay, p. and Ercan K. 2005. Trend analysis in Turkish Precipitation data, Hydrological processes, vol. 20, Issue 9, PP.2011-2026.
Mamedov, RM., Safarov, S.G., Safarov, E.S., 2009. Current changes of the atmospheric precipitation regime on the territory of Azerbaijan, Geography and Natural resources, Volume 30, Issue 9, PP 403-407.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 12، شماره 48
مهر 1401
صفحه 1217-1202

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار