بررسی راهکارهای اجرایی افزایش کیفیت مسکن و امنیت تصرف در سکونتگاه‌های غیررسمی با رویکرد ماتریس کمی برنامه‌ریزی راهبردی، نمونه موردی: شهر همدان

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان.

2 دانشیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان.

چکیده

اسکان غیررسمی یکی از نمودهای بارز فقر شهری است که در درون یا مجاورت شهرها (به ویژه شهرهای بزرگ) به شکلی خودرو، فاقد مجوز ساختمان و برنامه‌ریزی رسمی شهرسازی، با تجمعی از اقشار کم درآمد و سطح نازلی از کمیت و کیفیت مسکن شکل می‌گیرد و با عناوینی همچون حاشیه‌نشینی، اسکان غیررسمی، سکونتگاه‌های خودرو شناخته می‌شود. بررسی شرایط کالبدی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و زیستی سکونتگاه‌های غیررسمی کلان شهر همدان، نشان از پایین بودن کیفیت مسکن در این بخش‌ها دارد. پایین بودن کیفیت مسکن در اسکان‌های غیررسمی ناشی از عوامل بسیاری همانند: پایین بودن میزان درآمد، فقدان مالکیت قانونی، عدم حمایت‌های دولتی و سیاسی از محله و غیره می‌تواند باشد. در این تحقیق سعی شده است که سیاست‌های کاربردی تحول کیفیت مسکن و امنیت تصرف به روش‌های کمی در سکونتگاه‌های غیررسمی کلان شهر همدان بررسی شود. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و بر مبنای روش‌های اسنادی و ماتریس کمی برنامه‌ریزی راهبردی اجرا شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که راهبردهای: طراحی و اجرا پروژه‌های محرک توسعه در این سکونتگاه‌ها؛ حمایت و تقویت نهادها و سازمان‌های موجود در زمینه تأمین مسکن اقشار کم درآمد؛ تصویب قانون جهت هدایت منابع مالی در دسترس برای تولید مسکن عمومی، بالاترین اولویت را در ارتقاء کیفیت مسکن و امنیت تصرف دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Formulating Strategies for Improvement of Quality of Life and Land Security in Informal Settlements (Case Study: Hamedan City)

نویسندگان [English]

  • Sanaz Karami 1
  • Kianoosh Zakerhaghighi 2
1 M.Sc. of Urban Planning, Dept. of Art & Architecture, Hamedan Branch, Islamic Azad University.
2 Associate Prof. of Urban Planning, Dept. of Art & Architecture, Hamedan Branch, Islamic Azad University.
چکیده [English]

Abstract
    Informal settlement is one of obvious manifestation of urban poverty. These informal settlements develop in a spontaneous way, without building permit and without formal city development plans, which are agglomeration of low-income people and low level of urban quality of life. Investigation in physical, socio-economic, political and environmental situations of informal settlements in Hamdan city show that housing quality is very low on these settlements. The causes of these including low level of income, lack of legal ownership, lack of governmental and political patronage. These research tries to investigate relationship between housing quality and land security with quantitative method. The research will articulate Quantitative Strategic Planning Matrix (QSPM) as a high-level strategic management approach for evaluating possible strategies. The results show that strategies such as implementing urban catalyst projects, patronizing non-governmental organizations for supplying housing for low-income citizens, and legislation approval for leading financial resources for supplying public housing are the most important strategies with high level of priorities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Informal Settlement
  • land security
  • QUANTITATIVE STRATEGIC PLANNING MATRIX
  • Hamedan City

مراجع

ایراندوست، کیومرث، (1388)، سکونتگاه‌های غیررسمی و اسطوره حاشینه نشینی، شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری، چاپ اول.
پیران، پرویز، (1382)، اجتماعات اسکان غیر رسمی در ایران: از دنیای زنده زندگی روزمره تا تحلیل نظری، دانشگاه شهید بهشتی.
داداش‌پـور، هـ.؛ علیزاده، ب. (1389)، «امنیت تـصرف زمین و مـیزان مشارک سـاکنان در طرح‌های بهسازی در محله اسلام‌آباد»، مجله هویت شهر، شماره 7، پاییز و زمستان.
صرافی، مظفر. (1381)‌. به سوی تدوین راهبرد ملی ساماندهی اسکان غیررسمی، فصلنامه هفت شهر، سال سوم، شماره 9
شرکت عمران و بهسازی شهری، (1382)، سند توانمند سازی و ساماندهی سکونتگاه‌های غیر رسمی در ایران، وزارت مسکن وشهرسازی.
گیلبرت، آلن و ژوزف گاگلر، (1375)، شهرها فقر و توسعه، ترجمه پرویز کریمی ناصری، شهرداری تهران.

لاکویان، آپرودیسیو (1364). مسکن خانه سازی - کشورهای در حال رشد مسکن - کشورهای در حال رشد. تهران: دانشگاه علم و صنعت ایران.

هاروی، دیوید (1376). عدالت اجتماعی و شهر. مترجم: فرخ حسامیان. نشر شرکت پردازش و برنامه‌ریزی.
Bright, E. M. (2003). Reviving America's forgotten neighborhoods: An investigation of inner city revitalization efforts (Vol. 13). Psychology Press.
De Soto, H. (2000). The mystery of capital: Why capitalism triumphs in the West and fails everywhere else. Basic books.
Doebele, W. (1978). Selected issues in urban land tenure, Urban land policies: Issues and opportunities 1. Washington, DC: World Bank.
Durand-Lasserve, A. (2006). Informal settlements and the Millennium Development Goals: global policy debates on property ownership and security of tenure. Global Urban Development, 2(1), 1-15.
Garau, P., Sclar, E. D., & Carolini, G. Y. (2005). A Home in the City: Improving the Lives of Slum Dwellers: [achieving the Millennium Development Goals]. Earthscan.
Harvey, D. (2010). Social justice and the city (Vol. 1). University of Georgia Press.
Huchzermeyer, M., & Karam, A. (2006). Informal settlements: A perpetual challenge?. Juta and Company Ltd.
Payne, G. (2001). Urban land tenure policy options: Titles or rights? Habitat International, 25.
Shatkin, G. (2004). Planning to forget: Informal settlements as' forgotten places' in globalising Metro Manila. Urban Studies, 41(12), 2469-2484.
UN-Habitat (2003), "The challenge of slums: local report of human settlements", London; earth scam publication.
Van Gelder, J.L., (2007), Feeling and thinking: quantifying the relationship between perceived tenure security and housing improvement in an informal neighborhood in Buenos Aires. Habitat International 31.
Van Gelder, J.L. (2009). Legal tenure security, perceived tenure security and housing improvement in Buenos Aires: an attempt towards integration. International Journal of Urban and Regional Research 33.
Zhao, Z. Y., Zuo, J., Zillante, G., & Zhao, X. J. (2012). Foreign architectural and engineering design firms’ competitiveness and strategies in China: A diamond model study. Habitat International, 36(3), 362-370.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 6، شماره 25
اسفند 1395
صفحه 247-265

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار