بررسی آسیب‌ها و چالش‌های زیست محیطی از منظر آیات و روایات و حقوق موضوعه

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشیار فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 دانشجوی دکترای فقه و حقوق جزا، پردیس بین‌الملل دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

    اسلام در کلیه شؤون و روابط انسانی اعم از روابط الهی و بشری بلکه حتی در پیوندهای انسان بـا حیوانات و دیگر اشیاء دخالت کرده و برای همه مقرراتی وضع نموده است، لیک به یقین در هیچ یک از منابع اسلامی به عنوان محیط زیست حکمی مطرح نشده است ولی بـدون تـردید دربـاره آب، خاک، زمین، هوا، پاکی، ناپاکی، نظافت، آلودگی، طوفان، باد، گرد و خاک، آتش سـوزی، اتـلاف، تسبیب و مـسائلی از این قبیل در آیات و احادیث و سایر منابع احکام و نیز قوانین موضوعی ایران وجود دارد. مهم‌ترین سؤالات تحقیق حاضر عبارت‌اند از: در فقه و قوانین موضوعه حدود و ثغور حقوق محیط زیست تا کجاست؟ آیا در فقه نیز مانند حقوق کیفری ضمانت اجرایی برای خسارت وارد کنندگان به محیط زیست وجود دارد یا خیر؟ با توجه به اینکه موضوع آسیب‌ها و چالش‌های زیست محیطی یکی از مهم‌ترین معضلاتی است که انسان معاصر را بـا چـالش‌های جـدی روبه‌رو کرده است. این مسأله از آن جهت دارای اهمیت است،‌ که علائم تهدید کننده حیات، آشکار شـده و نسل حاضر و آینده را به دلیل آلودگی‌های گسترده زیست محیطی، با تهدید مواجه سـاخته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Damage and environmental challenges review from the perspective of verses and hadith and law

نویسندگان [English]

  • Ghafoor Khoini 1
  • Mohammad Mehdi Yahyapour 2
1 Associate Prof. of Islamic Jurisprudence, Kharazmi University, Tehran, Iran
2 Ph.D. student of Law & Criminal Justice, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract
    Islam in all aspects and human relations both divine and human relations but even in human relationships with animals and other objects interfere and for all its regulations, but certainly at None of the Muslim sources as the environment has not been ruled but without a doubt, about water, soil, land, air, purity, impurity, dirt, pollution, storm, wind, dust, fire, loss, causality and such issues There is Strong provisions In verses and hadiths and other sources sentences as well as the laws of Iran. The most important research questions are: What is the legal and statutory boundary of environmental law? Does the law as well as criminal law enforcement for environmental damage there Importers or not? Given that Subject injuries and environmental challenges Is one of the most important problems that has faced Modern man with serious challenges. This problem it's important than it direction that Life-threatening symptoms become apparent and is threatened Present and future generations because of widespread environmental contamination.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Damage
  • Responsibility
  • Environmental
  • Criminal Justice
آخوند خراسانی، محمد کاظم، کفایه الاصول، ج 2، ص 72
اصفهانی، محمدحسین، الحاشیه علی الکاسب، ج 1، ص 321
السنهوری، احمد، الوسیط، ص 761
انصاری، مرتضی، رسائل فقیهه، ج 23، ص 112
انصاری، مرتضی، رسائل فقیهه، ص 115
بجنوردی، سیدحسن، القواعد الفقیهه، ج 2، ص 38
حسینی مراغی، سید عبدالفتاح، العناوین، ج 1، ص 318
حسینی مراغی، سید عبدالفتاح، العناوین، ج 1، ص 318
حسینی مراغی، میرعبدالفتاح العناوین، ج 2، ص 434
حسینی مراغی، میرعبدالفتاح العناوین، ج 2، ص 435
حسینی مراغی، میرعبدالفتاح، العناوین الفقیه، ج 2، ص 435
حکمت نیا، محمود، مبانی مسئولیت مدنی در فقه امامیه، ص 86
خمینی، روح الله، تهذیب الاصول (تقریر جعفر سبحانی) ج 3، ص 124
خویی، سید ابوالقاسم، کتاب الاجاره، صص 171، 172
ژوردن ف پاتریس، اصول مسئولیت مدنی، ص 73. برای ملاحظه نظرات مختلف در تقصیر سنگین مراجعه کنید به سید حسین صغایی، تقصیر سنگین، مجله حقوقی، دانشگاه تهران، ش 4
شهیدی، مهدی، آثار قراردادها و تعهدات، ص 201
شهیدی، مهدی، آثار قراردادها و تعهدات، ص 54
صدر، سیدمحمدباقر، جوث فی الفقه، ج 4، ص 319
طباطبایی یزدی، سیدمحمد کاظم، حاشیه المکاسب، ج 2، ص 14
طوسی، شیخ جعفر، الخلاف، ج 3، ص 402
طوسی، شیخ، تهذیب الاحکام، ج 9، ص 158
عاملی، حر، ج 18، کتاب شهادات باب 11، ح 2
عاملی، حر، وسائل الشیعه، باب موجبات ضمان (13) حدیث دوم
عاملی، حر، وسائل الشیعه، ج 29، باب موجبات ضمان، ح 1
عاملی، حر، وسائل الشیعه، ج 29، ص 243
علامه حلی، تحریر الاحکام فج 2، ص 265: آخوند خراسانی، حاشیه مکاسب، ص 80، امام خمینی مکاسب محرمه، ج 1، 98
فمن اعتدا علیکم فاعتدوا علیه بمثل مااعتدی علیککم (سوره بقره آیه 194)
کاتوزیان ناصر، ضمان قهری، مسئولیت مدنی، ص 194
کاتوزیان، ناصر، الزام‌های خارج از قرارداد، ص 135
کاتوزیان، ناصر، وقایع حقوقی، مسئولیت مدنی، ص
کلینی، محمد بن یعقوب، الزوع من الکافی، ج 7، ص 350
گرجی، ابوالقاسم، مقالات حقوقی، ج 2، ص 257
لنکرانی، محمد فاضل، القواعد الفیهه، ص 48
مراغه‌ای، میرعبدالفتاح، العناوین، ج 2، ص 434
مکارم شیرازی، ناصر، القواعد الفقیه، ص 80
موسوی بجنورد، سید محمد، قواعد فقه، ج 2، ص 237
موسوی بجنوردی، سید محمد، قواعد فقه 2، ص 237
موسوی خمینی، سید روح اله، تحریرالوسیله، ج 2، ص 68
موسوی خمینی، سید روح اله، مکاسب محرمه، ج 2، ص 279
نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ج 37، ص 50 و 51
نجفی، محمد حسن، جواهرالکلام، ج 37، ص 46
نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج 31، ص 91
Faure, Micheal, Environmental law, P 255, 2012, (ssrn.com)and peter Birkes, the concept of a civill wrong, edited by dovid G.owen, p 38.