ژئومورفوتوریسم و ارزیابی قابلیت ژئومورفوسایت‌های ژئوپارک قشم با بهره‌گیری از روش پریرا

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد ژئومورفولوژی گرایش هیدروژئومورفولوژی در برنامه ریزی محیطی از دانشگاه شهید بهشتی تهران

2 دانشیار جغرافیا، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

3 استاد جغرافیا، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

4 کارشناسی ارشد آب شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

5 کارشناسی‌ارشد بیابان زدایی، اداره ژئوپارک قشم، قشم، ایران

چکیده

ژئومورفوتوریسم، یکی از دریچه‌های نوین حوزه مطالعات علوم‌زمین و گردشگری است، که بر شناخت ژئومورفوسایت‌ها، توسعه گردشگری ژئومورفولوژی و حفاظت میراث ژئومورفیک استوار است. این علم رویکردی مسئولانه، حفاظتی و علمی درباره عوارض و پدیده‌های جذاب زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی دارد و در پی‌توسعه زمین‌گردشگری برای توسعه اقتصادی و اجتماعی جامعه بومی است. هدف از این پژوهش مطالعه ژئومورفوتوریسم ژئوپارک قشم می‌باشد. ژئوپارک قشم به‌عنوان اولین ژئوپارک ایران و خاورمیانه، دارای ظرفیت‌های ژئومورفوتوریستی ارزشمندی است، که مطالعه آن به جهت حفاظت و بهره‌مندی صحیح از آن ضروری می‌باشد. در همین راستا در جهت انجام این پژوهش روش ارزیابی ژئومورفوتوریستی پریرا برای بررسی قابلیت‌های ژئومورفوتوریسی ژئومورفوسایت‌های منتخب استفاده شده است. نتایج حاصل از روش پریرا نشان می‌دهد؛ ژئومورفوسایت‌های غار نمکدان، تنگه چاهکوه و دولاب به ترتیب در رتبه اول تا سوم این ارزیابی قرار دارند و بیش‌ترین امتیاز را به خود اختصاص داده‌اند، در نتیجه با توجه به کمبودها بهترین مقاصد زمین‌گردشگری در این ارزیابی ژئومورفوتوریستی قرار گرفتند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Geomorphotourism and geomorphosite capacity assessment of Qeshm Geoparks by use Pereira method

نویسندگان [English]

  • Hoorieh Zahmatkesh Maromi 1
  • Mohammad Mahdi Husseinzadeh 2
  • Seyed Hassan Sadough 3
  • Najmoaldin Rounanan 4
  • Farid Mahmoudi 5
1 Masters of Hydrogeomorphology, Shahid Beheshti University
2 Associate Prof., Dept. of Geography, Faculty of Earth Science, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
3 Professor, Dept. of Geography, Faculty of Earth Science, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
4 M.Sc. of Geology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
5 M.Sc. of Desertification, Qeshm Geopark Administration, Qeshm, Iran
چکیده [English]

Abstract
Geomorphotourism is one of the new items in Earth science and Tourism that based on understanding geomorphosites, developing geomorphological tourism and heritage conservation. This science has responsibly, protective and scientific approach about geological and geomorphological attractive phenomena and lead to develop geotourism for social and economic development of community. Accordingly, this study use Pereira geomorphotourism method to evaluate capabilities of geomorphosites geomorphotourism. Results of Pereira method show, Namakdan cave, Chah Kouh valley and Dulab get first to third rank of this evaluation respectively, thus due to lack of facilities, best geotourism intentions in this geomorphotourism assessment.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Qeshm Geopark
  • geomorphology
  • Geomorphotourism
  • Geomorphosite
  • Pereira method
  • geographic information system (GIS)
اروجی، حسن (1391)، مکان‌یابی ژئومورفوسایت‌های بهینه گردشگری با فرایند تحلیل شبکه‌ای (ANP) و ارزیابی آن‌ها از طریق مدل‌های ژئومورفوتوریسیتی (مطالعه موردی: شهرستان طبس)، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی توریسم، به راهنمایی دکتر محمد سلمانی، دانشگاه تهران، دانشکده جغرافیا.
امری‌کاظمی، علی‌رضا (1393)، اطلس میراث زمین‌شناختی ایران، سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی.
پورخسروانی، محسن؛ مغانی‌رحیمی، بهنام (1394)، تحلیلی بر جاذبه‌های ژئومورفوتوریسم در توسعه گردشگری منطقه‌ای (مطالعه موردی کویر سیرجان)، مجله مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال هفتم، شماره بیست و هفتم.
حسینی، محسن (1393)، ارزیابی قابلیت‌های زمین گردشگری ژئومورفوسایت‌ها در استان مازندران، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، رشته جغرافیای طبیعی- ژئومورفولوژی در برنامه‌ریزی محیطی، به راهنمایی دکتر رضا اسماعیلی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نور.
زحمت‌کش مارمی، حوریه؛ حسین‌زاده، محمد مهدی، روانان، نجم‌الدین (1395)، ژئومورفوتوریسم و ارزیابی قابلیت ژئومورفوسایت‌های ژئوپارک قشم با بهره‌گیری از روش پرالونگ، چهارمین همایش ملی انجمن ایرانی ژئومورفولوژی، ژئومورفولوژی و آمایش سرزمین، دانشگاه تهران.
سالاری، ممند (1395)، بررسی و تحلیل وضعیت غار سهولان از منظر ژئومورفوتوریسم با نگرش مدیریتی و مخاطره‌شناسی، چهارمین همایش ملی انجمن ایرانی ژئومورفولوژی، ژئومورفولوژی و آمایش سرزمین، دانشگاه تهران.
صفاری، امیر؛ رحیمی هرآبادی، سعید؛ هدائی آرانی، مجتبی؛ احمدی، مهدی (1393)، ارزیابی توانمندی ژئومورفوسایت‌های گردشگری در پایداری و مدیریت مناطق کارستیک (مطالعه موردی: غار چال نخجیر، استان مرکزی)، فصل‌نامه علمی پژوهشی آمایشی جغرافیایی فضا، شماره چهاردهم.
قاسمی‌نژاد عبدالملکی، مازیار (1392)، طرح مدیریت ژئوپارک قشم، ژئوپارک جهانی قشم، نشر ماه و ما، تهران.
متانی، مهرداد؛ داداشی سلو کلایی، الهام (1395)، ارزیابی رضایت گردشگران از عملکرد خدمات گردشگری و شناسایی زمینه‌های بهبود و توسعه خدمات در شهرهای ساحلی استان مازندران، فصلنامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای) سال هفتم، شماره دوم.
میرکتولی، جعفر؛ زنگی‌آبادی، زینب؛ افلاکی، زینب؛ موسی‌زاده، حسین (1395)، ارزیابی میراث زمین‌شناختی در ژئوپارک چشمه باداب سورت با روش‌های پریرا و رینالد (روستای اروست-شهرستان ساری)، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال ششم، شماره بیست و یکم.
یمانی، مجتبی؛ نگهبان، سعید؛ رحیمی هرآبادی، سعید؛ علی زاده، محمد (1391)، ژئومورفوتوریسم و مقایسه روش‌های ارزیابی ژئومورفوسایت‌ها در توسعه گردشگری (مطالعه موردی: استان هرمزگان)، برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، شماره اول.
Comanescu, L. Nedelea, A. Dobre, R., (2011) Evaluation of geomorpho- sites in Vistea Valley(Fagaras Mountains-Carpathians, Romania), International Journal of the Physical Sciences. 6, 1161 -1168.
Dowling R (2013) Global geotourism—an emerging form of sustainable tourism. Czech J Tour 2(2):59–79.
El Aref,M. M; Hammed, M. S; Salama, A (2017), Inventory and Assessment of the Geomorphosites of Bahariya –Farafra Territory, Western Desert, Egypt, nternational Journal of Sciences: Basic and Applied Research (IJSBAR), Volume 33, No 2, pp 128-143.
Migoń P (2009) Geomorphosites and the world heritage list of UNESCO. In: Reynard E, Coratza P, Regolini Bissig G (eds) Geomorphosites. Pfeil, Munchen, pp 119–130.
Panizza M. (2001) Geomorphosites: concepts, methods and example of geomorphological survey, Chinese Science Bulletin, 46: 4 ـ 6.
Pásková M (2012) Environmentalistika cestovního ruchu. Czech J Tour 1(2):77–119.
Pereira P, Pereira D, Caetano Alves MI (2007) Geomorphosite assessment in Montesinho Natural Park (Portugal). GeographicaHelvetica. Jg. 62 2007/Heft 3, 2007, pp 159-16
Reynard E (2008) Scientific research and tourist promotion of geomorphological heritage. Geogr Fis Dinam Quat 31:225–230.
Reynard E et al (2003) Géomorphologie et tourisme: quelles relations? In: Reynard E, Holzmann C, Guex D, Summermatter N (eds) Géomorphologie et tourisme, Actes de la Réunion annuelle de la Société Suisse de Géomorphologie (SSGm). pp 1-10.
Reynard, E., Fontana, G., Kozlik, L., Scapozza, C. (2007). A Method for Assessing «Scientific» and «Additional Values» of Geomorphosites, Geographica Helvetica Jg. 62.2007/Heft 3.
Reynard, Emmanuel; Coratza, Paola (2016), The importance of mountain geomorphosites for environmentaleducation, Acta geographica Slovenica, 56-2.
UNESCO. Global Geoparks Network. 2006. Published by Division of Ecological and Earth Sciences. UNESCO. Paris.
Yazdi, Abdollah (2013), Qeshm Island of Iran,Natural Academy of Geotourism Development, Journal of Basic and Applied Scientific Research,405-411.