اولویت‌سنجی مناطق مستعد اکوتوریسم با استفاده از مدل Buckley در GIS (نمونه موردی: شهرستان بهمئی)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اسلامی - واحد علوم و تحقیقات- باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان –تهران، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

3 استادیار جغرافیا، دانشگاه پیام نور، مرکز کرج، کرج، ایران

چکیده

اکوتوریسم شاخه­ای از توریسم می­باشد که گردشگران به منظور لذت بردن از حضور در طبیعت و نیز دیدار از جاذبه­های طبیعی اقدام می­کنند. بررسی جغرافیایی و منطقه­ای طبیعت ایران نشانگره این امر است که اکوتوریسم می­تواند به عنوان یک درآمد اقتصادی پایدار مطرح می­شود. شهرستان بهمئی به عنوان یکی از شهرستان­های استان کهگیلویه و بویراحمد به دلیل مسائلی از جمله فقر اقتصادی ساکنین شهرستان همواره دارای مشکلات زیاد بوده است. یکی از گام­های اساسی در جهت رفع فقر و ایجاد اشتغال و ارتقای توسعه همه جانبه­ی شهرستان بهمئی استفاده بهینه از کلیه امکانات و منابع موجود در شهرستان با مدیریت علمی و استفاده از پژوهش­های صاحبنظران و استفاده از سیستم­های مکان مبنا در امر مدیریت گردشگری می­باشد. در این مطالعه با توجه به اینکه هدف پژوهش شناسایی نواحی مستعد توسعه اکوتوریسم در شهرستان بهمئی بوده است؛ عوامل مؤثر در اولویت‌سنجی مناطق مستعد گردشگری منطقه که شامل: بارش و اقلیم؛ توپوگرافی، کاربری اراضی، دسترسی، فاصله از گسل و مناطق حفاظت شده، دریاچه و رودخانه و زمین شناسی با روش تحقیقی توصیفی – تحلیلی در فرایند تحقیق بر اساس مدل پژوهش شناسایی، آماده سازی، وزندهی و در پایان نمودار و نقشه­های خروجی مورد تجزیه و تحلیل قرار می­گیرد. که نتایج نهایی و تحلیل­های خروجی نشان می­دهد که بخش­های سرآسیاب یوسفی و ممبی دارای بیشترین و بخش لیکک و کفشکنان دارای کمترین مناطق اکوتوریسم می­باشند.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Survey priority areas suitable for ecotourism model in GIS Buckley (Case Study: city Bahmaei)

نویسندگان [English]

  • Hojjatallah Pashapour 1
  • Abozar Moradi 2
  • Fariborz Ahamadi dehka 3
1 young researcher club, Science & Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 B.A. of Geography & Urban Planning, Shahid Chamran Univeristy of Ahva, Ahvaz, Iran
3 Assistant Prof. of Geography, University of Payame Noor, Karaj, Iran
چکیده [English]

Abstract
Eco-tourism is a branch of tourism in which people who are interested in nature and voyagers are involved in order to enjoy being in nature and seeing its attractions, haunting and observing wild life, and so on. The geographical and area-based investigation of the nature in Iran proved that eco-tourism can be considered as a stable economic income. Bahmaee city located in Kohliloye-and-Boyer-Ahmad Province always suffered from lots of problems due to issues including the poorness of residents. One of the major steps in order to deviate poorness, prepare jobs, and develop the city multi-dimensionally is to apply all available facilities and resources in the city based on a knowledge-based management, the research studies of scholars, and place-based systems in managing tourism. Aiming to identify potential tourism development, this paper investigated the effective factors, in prioritizing potential tourism destinations, including precipitation and weather, topography, land usage, accessibility, distance from gosal and protected areas, lakes, and rivers using analytical-descriptive approach based on the identification, preparation, and prioritization model. Finally, the diagram of output maps was analyzed. The findings revealed that the Sar-e-Asiab-Yousefi and Mambi districts and the Likak and Kafshkonan districts had the highest and the lowest eco-tourism areas, respectively.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keyword: Tourism
  • Ecotourism
  • city Bahmaei
  • Buckley
  • GIS
احمدیان، رحیم (1389). مدیریت یک پارچه سواحل مدل‌سنجی قابلیت گردشگری اراضی ساحلی، ماهنامه منظر، شماره 9، مرداد 89.
بدری، سید علی و ارسطو یاری حصار (1388). انتخاب مناطق نمونه گردشگری با استفاده از روش AHP نمونه موردی: استان کهگیلویه و بویراحمد، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 95.
پرهام، ساناز و اسماعیل صالحی و منیژه مقصودی (1390). ارزیابی توان توسعه اکوتوریسم استان اصفهان، روستای اشکاوند و مناطق اطراف، محیط زیست و توسعه، سال 2، شماره 4. پاییز و تابستان 1390.
جوانمردی، منوچهر (1390). نقش گردشگری در توسعه روستایی شهرستان بهمئی استفاده از مدل SWOT، اولین همایش بین المللی مدیریت گردشگری و توسعه پایدار.
داری­پور، نادیا و مرادی، ابوذر (1395). اولویت‌سنجی مناطق مستعد توسعه اکوتوریسم با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و نرم افزار VP، نمونه موردی: استان خوزستان، چهارمین کنفرانس علمی پژوهشی افق­های نوین در علوم جغرافیا و برنامه­ریزی، معماری و شهرسازی ایران، شماره 4018.
زنجیرچی، محمود (1390). فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی. انتشارات صانعی. چاپ اول.
شایان، سیاوش و اسماعیل پارسائی (1386): «مکان‌سنجی نواحی مستعد توسعه اکوتوریسم در استان کهگیلویه و بویراحمد»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، ویژه نامه جغرافیا، شماره 4،. پیاپی 53. بهار 1386.
صفاری، امیر و قنواتی، عزت الله و خدیجه صمیمی­پور (1391). شناسایی پهنه‌های مستعد توسعه اکوتوریسم در شهرستان کازرون، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال دوازدهم، شماره 26، پاییز 91.
عاشری، امامعلی و گلناز شهسواری (1391). اکوتوریسم و جاذبه­های گردشگری - تاریخی استان آذربایجان غربی، دومین همایش ملی راهکارهای توسعه اقتصادی با محوریت برنامه­ریزی منطقه­ای، سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج.
عزتیان، ویکتوریا و ناهیدالسادات میرعنایت و محمدکاظم حاجیان (1390). بررسی زیست اقلیم گردشگری استان کهگیلویه و بویراحمد استفاده از شاخص اقلیم گردشگری (TCI)، فصلنامه فضای گردشگری، سال اول، شماره 3.
محمدی ده چشمه، مصطفی و داری­پور، نادیا (1395). امکان‌سنجی توسعة منطقه­ای بر پایة گردشگری در استان خوزستان با استفاده از مدل ترکیبی FAHP- GIS، فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ای، سال 6، شماره پیاپی 21، بهار 95.
مرادی، ابوذر و بویری، علی و امانپور، سعید (1394). ترکیب توابع عملگرای فازی و GIS در مدیریت پسماندهای شهری، مطالعه موردی: شهر لیکک شهرستان بهمئی، مطالعات برنامه­ریزی سکونتگاه­های انسانی، سال دهم، شماره 31، تابستان.
مرادی، ابوذر (1394). بررسی تأثیر عوامل محیطی در مکانیابی اردوگاه‌های جنگی با استفاده از GIS (نمونه موردی: شهر لیکک)، پایان­نامه کارشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، استاد راهنما علی شجاعیان، خرداد 1394.
نسترن، مهین و حجه فروش، شیلا (1389). سنجش توانمندی­های بوم گردی مناطق حفاظت شده با استفاده از GIS، مطالعه موردی: پناهگاه حیات وحش قمیشلو، جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، سال 23، پیاپی 46، شماره 2، تابستان 1391.
نوبخت، محمد باقر و الهام، پیروز (1387). توسعه صنعت گردشگری در ایران؛ موانع و راهکارها، معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی- دفتر گسترش تولید علم.
Boyd, S.W., Butler, R. w (1996) Seeing GIS to identify potential Ecotourism Sites in Northern Ontario; in: Harrison; L.C. and Husbands. W (Eds) Practicing Responsible Tourism: International Case Studies in Tourism Planning, Policy Development (pp. 380- 403), Wiley & Sons, New York, 1996.
Buckle.j. j, (1985)fuzzy hierarchical,Journal of fuzzy sets and system, Vol 32, pp 233-247
Hudman, E.Richard, H, (2003), Geography of Travel and Tourism, United States.
Hughes, H. (2003). » Marketing gay tourism in Manchester«. New markets for urban tourism or destruction of gap space. Journal of Vacation Marketing. 9(2). 152–163.