تحلیل فضایی و رتبه‌بندی شاخص‌های توسعه شهری یک مطالعه موردی در استان خراسان رضوی

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه علوم منطقه ایی، دانشگاه اتوش لوراند، دانشکده علوم، بوداپست، مجارستان.

2 استادیار و عضو هیات علمی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات منطقه ایی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

4 عضو باشگاه پژوهشگران جوان، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

کشور ما به دلیل داشتن شرایط ناهمگون و امکانات­طبیعی متنوع، نیازمند برنامه­ریزی در سطح استان­ها است، که البته برای کسب موفقیت در امر برنامه­ریزی توجه به معیارهای توسعه پایدار بر اساس توانمندی­های موجود در هر استان از مهمترین مسایلی است باید در همه حال به آن توجه کرد. جامعه آماری پژوهش حاضر بیست­وهشت شهرستان استان خراسان رضوی است. شاخص­های مورد مطالعه از طریق مطالعات کتابخانه­ای و استفاده ازسالنامه آماری استان استخراج شده است. برای مشخص­شدن سطح­برخورداری شهرستان­های استان خراسان رضوی از تکنیک­های تصمیم­گیری چندمعیاره مثل روش­های؛­ تشخیص نسبی مرکب (COPRAS) و میانگین وزنی ساده (SAW) و برای رسیدن به نتیجه واحد از روش­ادغام (میانگین رتبه­ها) استفاده شده است. نتایج میانگین رتبه­ها نشان می­دهد که شهرستان­های مشهد، گناباد، خلیل آباد، داورزن، رشتخوار، خواف، فریمان و بجستان در سطح برخوردار، شهرستان­های درگز، کلات، چناران، سرخس، کاشمر، جغتای، تایباد وفیروزه از لحاظ برخورداری از شاخص­های توسعه پایدار در سطح نیمه­برخوردار و شهرستان­های باخرز، جوین، بردسکن، تربت جام، مه­ولات، سبزوار، بینالود، قوچان، زاوه، تربت حیدریه و نیشابور از لحاظ برخورداری از شاخص­های توسعه پایدار در سطح­ محروم قرار دارند. می­توان بیان نمود که شهرستان­هایی که امتیاز بیشتری کسب نموده­اند از لحاظ سرمایه­گذاری در اولویت آخر قرارگیرند و شهرستان­هایی که در سطوح محروم قرار گرفته­اند باید در اولویت برنامه­ریزی و محرومیت­زدایی قرارگیرند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Spatial Analysis and Ranking of Urban Development Indicators A Case Study in Khorasan Razavi Province

نویسندگان [English]

  • Hossein Mousazadeh 1
  • Mohammad Reza Rabiei Mandjin 2
  • Hesam Khatami 3
  • Omid Tabrizi 4
1 Ph. D student, Department of Regional Science, Eotvos Lorand University, Faculty of science, Budapest, Hungary.
2 Assistant Prof., Ventral Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 M.A. student of Regional Stydy, Faculty of Law and Political Science, Tehran University, Tehran, Iran
4 Young Researchers & Elite club, Science & research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract
In the study of urban issues in the form of sustainable urban development, it is assumed that if the cost, regardless of equalization mechanisms, is used to develop infrastructure, equipment and urban services, it will intensify the inequality among different classes of urban population. In other words, urban sustainability is a type of sustainable development that encompasses environments and urban spaces. This will be achieved when sustainable development principles and approaches are used as the basis for urban development studies. Therefore, the purpose of this study is to assess the status of Khorasan Razavi Khorasan provinces in different areas of development and to determine the imbalance in this field using multiple subscripts and multiple indicators. The issue that necessitates this research is to implement provincial-level programs in the field of sustainable development so that both provincial cities in development can achieve a fair level and improve the province's situation throughout the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Sustainable Development
  • deprivation
  • inequality
  • Khorasan Razavi
  • Cooper's model and SAW

مراجع

احدنژاد، محسن؛ زلفی، علی و نوروزی، محمدجواد (1392). ارزیابی پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در نواحی شهری با رویکرد توسعه پایدار و عدالت اجتماعی با استفاده از مدل­های VIKOR و TOPSIS، مطالعه موردی شهر زنجان. فصلنامه نگرش­های نو در جغرافیای انسانی، سال پنجم، شماره دوم، بهار 1392، صص: 183-169.
امین بیدخت، علی اکبر (1385).. سنجش توسعه­یافتگی شهرستان­های استان سمنان. مجله آموزش و رشد جغرافیا. پاییز 1385. شماره 76. صص 17-23.
تقوایی، مسعود و بهاری، عیسی (1391). سطح‌بندی و سنجش درجه توسعه­یافتگی شهرستان­های استان مازندران با استفاده از مدل تحلیل عاملی و تحلیل خوشه­ای. مجله جغرافیا و برنامه­ریزی، دوره 23، شماره 4، صص 38-15.
حاتمی نژاد، حسین و راستی، عمران (1388). عدالت اجتماعی و عدالت فضایی: بررسی و مقایسه نظریات جان رالز و دیوید هاروی. فصل نامه سیاسی- اقتصادی. شماره 269-270. صص 82-95.
حافظ نیا، محمدرضا (1385). اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک. مشهد: انتشارات پاپلی.
حسین­زاده دلیر، کریم (1388). برنامه­ریزی ناحیه­ای.تهران: انتشارات سمت. چاپ هشتم.
فاضلی، علی (1365). بررسی درجه توسعه­نیافتگی استان­های غرب ایران طی برنامه­های توسعه اقتصادی-اجتماعی اول تا چهارم. پایان­نامه. همدان: دانشگاه رازی. دانشکده علوم اجتماعی. گروه اقتصاد. صص 177-180.
کرمی، قاسم و لطفی، محمد صادق (1387). عدالت اجتماعی در برنامه‌ریزی فضای جغرافیایی. پژوهش نامه‌ی عدالت اجتماعی، شماره 26. صص 71-90.
کوشیار، گلرخ (1382). شاخص‌های توسعه پایدار، مدیریت، شماره 78- 77، ص 37- 32،
مهدیزاده، جواد (1385). برنامه­ریزی راهبردی توسعه شهری. تهران: انتشارات شرکت طرح و نشر پیام سیما.
Ahangari, Majid, Saadatmer, Reza. (2006), Comparative Study Developed Cities of the Province's Economical and Social Sectors, Journal of Social Welfare, No.44: 13-32.
Blory,j.etal )2005(,UrbanEnvironment Spetial Fragmentation and Social Segregation in Latin America;where Dos Innovation Lie?Habitat International,29,pp627-645
Iveson, Kurt(2011). Social or Spatial justice?. Marcuse and Soja. On the right to the city. City VOL. 15, No 2Drakakis Smith, D (2000) Third World Cities, Second Edition, Routledge, London.
Joao,Oliveira,S.Maria,Manuela,L. (2003).A Multivariate Methodology to vncorer de matematica,Faculdade de ciencias e Tecnologia-U.N.L,Lisbon,Portugal
Krugman P., (1999), the role of geography in development, International Regional Science Review, No. 22 (2), pp. 142–161.
Mahadevia,  Darshini, Sustainable Urban development in India, (2001), an inclusive perspective,Development and cities, p.136- 159 .
Teriman,Suharato, Yigitcanlar, Tan, Mayere, Severine, (2009), Sustainable urban development: A quadruple bottom line assessment framework, In The Second Infrastructure Theme Postgraduate Conference: Conference Proceedings, Queensland University of Technology, Faculty of Built Environment and Engineering, Queensland University of Technoogy, Brisbane, p. 228-238
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 8، شماره 30
خرداد 1397
صفحه 266-253

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار