ارزیابی عوامل مؤثر بر باززنده سازی بافت تاریخی با رویکرد توسعه گردشگری (نمونه موردی: شهر خوی)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند،ایران.

2 استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران

3 استادیار گروه معماری و شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه علمی و کاربردی شهرداری، تبریز، ایران

چکیده

گردشگری در جهان به عنوان یکی از صنایع سودآور مورد توجه کشورها میباشد. در کشور ایران باتوجه به اینکه دارای ارزش‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی غنی میباشد میتوان با برنامه‌ریزی مناسب، گردشگر زیادی جذب کرد که دراین میان بافت تاریخی شهر خوی از نظر میراث فرهنگی و جاذبه‌های توریستی از ارزش‌های بسیار بالایی برخوردار است. در این مقاله به دنبال بررسی رابطه بین باززنده‌سازی بافت تاریخی و گسترش گردشگری و شناسایی مهمترین معیارهای تعیین کننده جهت باززنده‌سازی بافت تاریخی شهر خوی با رویکرد گردشگری میباشد.
تحقیق حاضر به لحاظ هدف در زمره پژوهش‌های کاربردی و به لحاظ روش تحقیق پیمایشی و جامعه آماری افراد بالای 18 سال و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 379 نفر برای شهروندان و 20 نفر کارشناسان بافت تاریخی شهر خوی به عنوان نمونه‌ی آماری برآورد گردید. شیوه نمونه‌گیری، نمونه‌گیری ترکیبی هدفمند است و به تعداد 379 پرسشنامه در بین سرپرستان خانوار محدوده مورد مطالعه توزیع گردید. چهار معیار کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی به عنوان معیارهایی برای ارزیابی باززنده سازی بافت تاریخی  شهر خوی با رویکرد گردشگری انتخاب گردید و به منظور تحلیل داده‌ها، از آزمون رگرسیون خطی چند متغیره و فرایند تحلیل شبکه‌ای (ANP) استفاده شده است.
بر اساس فرایند تحلیل شبکه‌ای در بافت تاریخی شهر خوی معیار اقتصادی و کالبدی بیشترین تأثیر را در باززنده‌سازی بافت تاریخی شهر خوی از نظر کارشناسان دارد و با توجه به مدل رگرسیون خطی چند متغیره معیار اقتصادی جهت باززنده‌سازی با رویکرد گردشگری بیشترین اهمیت و اولویت را کسب کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of the factors effective in renewing the historical texture with an attitude of Tourism Development.

نویسندگان [English]

  • Ali Khezerlouy Aghdam 1
  • Karim Hoseinzadeh Dalir 2
  • Alireza Soltani 3
1
2
3
چکیده [English]

Abstract
Asa lucrative industry, tourism has attracted the attention of many countries. Because of possessing rich historical, cultural and natural attractions, a lot of tourists can be attracted to Iran with an appropriate planning, in this aspect, the historical texture of Khoy city is of a high potential in terms of cultural heritage and tourist attractions. This study seeks to investigate the relationship between revitalization of historical texture and tourism development and identify the most important determining criteria for restoring historical texture of Khoy city with a tourism approach. This study was considered as an applied research in terms of objective, and as a statistic sample in terms of research method and statistical population of the people above 18 and the sample size using the Cochran formula of 379 citizens and 20 experts of the historical texture of Khoy city were figured out as a statistical sample. The sampling method is a purposeful sampling. A total number of 379 questioners were distributed among households of the study area. The four physical, economic, social and environmental criteria were chosen to evaluate the revitalization of the historical texture of Khoy city with a tourism approach. In order to analyze the data, multivariate process (ANP) have been utilized. Based on the network analysis process in the historical context of Khoy, the economic and physical criteria are of the highest impact in the revitalization of its historical texture, and regarding the multivariate linear regression model, the economic criterion for rebuilding with a tourist approach, has gained the highest degree of importance and priority.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Urban renewal
  • Historical texture
  • Network analysis model
  • Khoy city
امین بیدختی، علی‌اکبر؛ شریفی، نوید(1394)، تدوین راهبردهای باززنده‌سازی بافت قدیم شهر سمنان با استفاده از تکنیک‌های FAHP و SOWT ، جغرافیا و آمایش شهری ـ منطقه‌ای، شماره 16، صص 247-234.
اسدیان، فریده؛ سیاحی، زهرا (1390)، نقش الگوی مشارکت مردمی در بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده‌ی شهری با استفاده از سیستم اطّلاعات جغرافیایی، مطالعه‌ی موردی(محلۀ عامری اهواز)، فصلنامهی آمایش محیط، سال چهارم، شماره 12، صص 163-139.
بمانیان، محمدرضا؛ انصاری، مجتبی؛ الماسی‌فر، نینا(1389)، باززنده‌سازی منظر فرهنگی تخت سلیمان با تأکید بر رویکردهای بازآفرینی و حفاظت از میراث جهانی، دو فصلنامه مدیر شهری، شماره 26، صص 26-7.
حکیمی، هادی؛ نظری، سلدا؛ نظری، نیلوفر(1394)، راهبردهای باززنده‌سازی میدان‌های تاریخی(نمونه موردی: میدان صاحب‌آباد تبریز)، نشریه علمی ـ پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی، سال 19، شماره 52، صص 83-65.
زاهد، فیاض(1384)، دست‌آوردهای عملکرد 8 ساله خاتمی در استان یزد، استانداری یزد.
علی‌اکبری، اسماعیل؛ پوراحمد، احمد؛ اکبرنژادبایی، رضا(1391)، باز زنده سازی عملکردی بافت قدیم شهر بابل با رویکرد هم‌پیوندی با بافت جدید، فصل نامه آمایش محیط، شماره 21، صص 18-1.
قادری، اسماعیل؛ زمانی مقدم، افسانه؛ جلالی کنیمی؛ سیدهاشم(1391)، تدوین راهبردهای اجتماعی مدیریتی احیاء، توسعه و حفاظت بافت‌های تاریخی مطالعه موردی منطقه 12 شهرداری تهران، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال پنجم، شماره اول، صص 113-97.
کردوانی، پرویز؛ موردغفاری، ونوس(1390)، توریسم و رویکرد نوسازی در طراحی بافت‌های تاریخی شهری مطالعه موردی(شهر اصفهان)، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، سال هشتم، شماره 30، صص31-19.
گردانی، هلاکو؛ زیاری، کرامت‌الله؛ دهقانپور، حسین(1395)، مشارکت در بهسازی و نوسازی محله درب شانزده(بافت قدیم شیراز) با تأکید بر رویکرد گردشگری، فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال ششم، شماره 4، صص 182-165.
کلانتری، محسن؛ بخشی، ابوذر(1393)، ارزیابی راهکارهای احیاء و باززنده‌سازی بافت قدیم شهر یزد با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP)(مورد مطالعه: برزن شش بادگیر)، فصل‌نامه آمایش محیط، شماره 31، صص 28-1
مجتبی زاده خانقاهی، حسین؛ رحمتی، ملایی، علی؛ رحمتی ملایی، معصومه؛ شاهی پور، سونا(1394)، تأثیر باززنده سازی بافت تاریخی بر توسعه گردشگری، فصلنامه علمی و پژوهشی جغرافیا(برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، سال 6، شماره 1، صص 108-99.
مهدی‌نژاد، جمال‌الدین؛ باشتنی، پریسا‌سادات(1394)، فرایند اعطای کاربری به مجموع تاریخی مسعودیه تهران مبتنی بر اصول باززنده‌سازی مجموعه‌های تاریخی و فرهنگی، دو فصلنامه علمی - پژوهشی مرمت و معماری ایران، سال پنجم، شماره 9، صص 102-87.
مطوف، شریف؛ خدائی، زهرا(1388)، الگوی رونبخشی، نوسازی و بهسازی بافتهای فرسوده شهری،مطالعات مدیریت شهری، سال اول، پیش شماره سوم، صص 148-127.
نوریان و فلاح‌زاده (1394)، بازآفرینی بافت قدیم شهر آمل مبتنی بر استراتژی توسعه گردشگری و برنامه‌ریزی راهبردی سناریویی، نشریه هنرهای زیبا ـ معماری و شهرسازی، دورۀ 20، شمارۀ 3، صص 58-43.
یغمایی، ستاره(1391)، باززنده‌سازی شهری و امکان مشارکت عمومی، مجله سازمان نوسازی شهر تهران، شماره 4و 7.
.
Anderson, Wineaster,(2011),Linkages at Tourism Destinations.Retrieved from https://www.cett.es/fitxers/campushtml/ MiniWebs/118/Anderson_ Zanzibar. pdf.
Chen, C. F. & Chen, F. S. (2010), Experience Quality Perceived Valve, Satisfaction and Behavioral Intentions for Heritage Toursts, Tourism Management, 3(1),29-35.
Dritsakis, N,(2010),Tourism as A a long-rune economic growth factor: an empirical investigation for Greece using causality analysis. Department of Applied Informatics , University of Macedonia Economics and Social Sciences.
Ferreira, J. and Estevao,C.(2009).”Regional Competitiveness of Tourism cluster: A Conceptual Model Proposal” Munich Personal RePEc Archive(MPRA), No. 14853, :pp 1-18.
Goeldner, C. R., & Brent Ritchie, J. R. (2011). Tourism Principle, Practices, Philosophies (Eleventh Edition ed.). John Wiley & Sons Inc.
Lee, T.H. and Liu, R.T. (2011). Strategy formulation for the recreational areas of Central Taiwan: An application of SWOT (strengths, weaknesses, opportunities, threat) analysis Journal of Hospitality Management and Tourism, Vol.2, No.3, pp: 38-47.
Liao, S-K. and Chen, Y-C. and Chang, K-L. and Tseng, T-W. (2011). Assessing the performance of Taiwanese tour guides, African Journal of Business Management, vol.5, No.4, pp: 1325- 1333.
Monavvarian, A. and Fathi, M.R. and Zarchi, M.K. and Faghih, A. (2011). Combining ANP with TOPSIS in selecting knowledge management strategies (case study: Pars Tire Company), European journal of scientific research, vol.54, No.4, pp: 538- 546.
Ozlem Geuzey (2009) ; Urban regeneration and increased competitive power: Ankara in anera of globalization; Cities; vol.26.
Scott Noel and Cooper Chris, 2010, Innovation for sustainable urban tourism: Some thoughts on best practice, Revista De Administracao Publica (RAP), Rio De Janeiro 44 (5): pp 1171-190. www.irandeserts.com.
Tohidy, F. (2011). Economic Impact of Tourism Industry, International Journal of Business and Management, vol. 6, No.8, pp: 206- 215.