نقش ژئواکونومیکی مناطق آزاد در بازدارندگی اقتصادی و حمایت از تولید ملی با تأکید بر ارائه مدلی راهبردی برای بازطراحی مناطق آزاد استان های مرزی

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی گرایش سازماندهی سیاسی فضا، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران

2 دانشیار جغرافیای سیاسی و گردشگری، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.

چکیده

مناطق آزاد از جمله پدیده‌های پارادوکسیکال در دنیای اقتصاد به شما می‌روند که دارای دو جنبه کارکردی و غیر کارکردی هستند. در ایران این پدیده در شکل فعلی به زعم بیشتر کارشناسان نقشی غیر کارکردی در اقتصاد ملی پیدا کرده است به نحوی که در جنگ اقتصادی غرب و در برابر تحریم‌های اقتصادی امریکا نقش اسب تروای دشمنان را بازی می‌کند. با توجه به این مقدمه هدف این مقاله پرداختن به نقش ژئواکونومیکی مناطق آزاد در بازدارندگی اقتصاد ملی ایران در برابر جنگ اقتصادی غرب و سهم این مناطق در حمایت از تولید ملی است. سؤال اصلی مقاله این است که مناطق آزاد ایران در قواره‌ی فعلی چه نقشی در بازدارندگی اقتصاد ملی ایران در برابر جنگ اقتصادی غرب و حمایت از تولید ملی می-توانند ایفا بکنند؟ در راستای سؤال پژوهش فرضیه‌ای را که مقاله سعی در بررسی آن دارد این است که به نظر می‌رسد مناطق آزاد ایران دچار نوعی آنومی در اهداف و سیاست‌ها و ساختارهای هستند و به این ترتیب نمی‌توانند دارای کارکرد مثبتی در اقتصاد ملی ایران در شرایط موجود باشند. نتایج این مقاله نیز نشان می‌دهد که اشتغال و سرمایه‌گذاری و ورود تکنولوژی و صادرات در مناطق آزاد ایران بیشتر در قالب ساماندهی و فراهم آوردن زمینه واردات و قاچاق تبلور یافته‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Geo-economic role of free zones in economic deterrence and support of national production, with emphasis on providing a strategic model for the redevelopment of the free zones of the border regions

نویسندگان [English]

  • Sajjad Alifarja 1
  • Heidare Lotfi 2
1 *Ph.D. student of political geography Political organization of political organization, Garmsar Branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran.
2 Associate Professor of Political Geography & Tourism, Garmsar Branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran.
چکیده [English]

Free zones are one of the paradoxical phenomena in the economic world which has two aspects of functional and non-functional. In Iran, this phenomenon, in the present form, has, in the opinion of most experts, found a non-functional role in the national economy. In the West's economic war against US economic sanctions Plays Trojan horse role of enemies. Given this introduction the purpose of this article is addressing the geo-economic role of free zones in deterring the national economy of Iran against the economic war of the west and the contribution of these regions in supporting national production. The main question of the article is, what role can the free zones of Iran play in preventing the Iranian national economy against the western economic war and supporting national production? In line with the research question, the hypothesis that the article tries to examine is that Iran's free zones appear to be anonymous in terms of goals and policies and structures and thus they can not have a positive effect on the national economy of Iran in the present condition. The results of this article also show that employment and investment, and the entry of technology and exports in the free zones of Iran have become more in the form of organizing and providing land for import and smuggling.

کلیدواژه‌ها [English]

  • free zones
  • economic deterrence
  • national production
  • protectivism
احمدی، سید عباس و ابراهیم احمدی(1396)، بررسی توانمندی‌های راهبردی منطقه آزاد چابهار در راستای وزن ژئوپلیتیکی و قدرت ملی ایران (از منظر داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی)، فصلنامه راهبرد، شماره 83
      اخوی، امید(1391)، مرزهای ایران، فصلنامه کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، شماره 173
اسفندیاری، علی اصغر و سمیره مقدس حسین زاده و مجید دلاوری(1387)، ارزیابی عملکرد مناطق آزاد تجاری ایران و تأثیر آن در توسعه اقتصادی این مناطق، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی (دانشگاه علامه طباطبایی)، شماره 28
امینی، محمد تقی و محمد رضا عباسی و علی رضا پیرعلی(1390)، تدوین راهبرد توسعه صنعت گردشگری منطقه آزاد قشم با استفاده از مدل سوات، فصلنامه فرآیند مدیریت و توسعه، شماره 76
بالام، دیوید و مایکل وست(1386)، ثروت و قدرت: مرکانتالیسم و ناسیونالیسم اقتصادی، فصلنامه راهبرد توسعه، ترجمه سید امیر نیاکویی، شماره 10
رزاقی، ابراهیم(1373)، نقدی بر دیدگاه برنامه دوم توسعه؛ سیاست خصوصی سازی، فصلنامه اطلاعات سیاسی – اقتصادی، شماره 83 و 84
عسکری، علی و تینا جعفری(1395)، ارزیابی آثار اعطای معافیت مالیاتی در مناطق آزاد تجاری ایران ( مطالعه موردی منطقه آزاد قشم، کیش و چابهار)، فصلنامه علوم اقتصادی، شماره 37
علینقی، امیرحسین(1378)، داده هایی از عدم تعادل در جامعه ایران؛ استانهای مرزی، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 5 و 6
فتح اللهی راد، سعید(1377)، مناطق آزاد ایران، تجربه ای ناکام و ضرورت بازنگری اساسی، فصلنامه فرهنگ و تعاون، شماره 5
فیضی، کامران(1379)، تجزیه و تحلیل عملکرد مناطق آزاد تجاری- صنعتی در ایران، فصلنامه مطالعات مدیریت، بهبود و تحول، شماره 25 و 26
قابضی، روح الله(1383)، منابع نفت و گاز دریای خزر و چشم انداز سرمایه گذاری آینده، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 47
قربانی، ابراهیم(1394)، تبیین راهکارهای موثر در جلوگیری از پدیده قاچاق مواد مخدر و کالا در منطقه آزاد تجاری - صنعتی ماکو، فصلنامه علوم و فنون مرزی، شماره 14
قلی زاده، علی ولی و رضا الله وردی زاده(1389)، نگرشی ژئوپلیتیکی ژئواکونومیک بر منطقه آزاد تجاری صنعتی ارس، فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 18
کاظمی، حجت(1393)، جهانی‌شدن و دولت‌های توسعه‌گرا؛ سویه‌های تغییر و تداوم نقش دولت در فرایند توسعه، فصلنامه سیاست، شماره 29
کامران، حسن(1381)، علل توسعه نیافتگی مناطق آزاد ایران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 65 و 66
لطیفی، غلامرضا و مهرناز امین آقایی(1385)، جایگاه مناطق آزاد در برنامه‌ریزی منطقه‌ای ایران، فصلنامه اطلاعات سیاسی – اقتصادی، شماره 231 و 232
لطیفی، غلامرضا و مهرناز امین آقایی(1385)، جایگاه مناطق آزاد در برنامه ریزی منطقه ای ایران، فصلنامه علوم اجتماعی(دانشگاه علامه طباطبائی)، شماره 36
مدنی، علی اکبر(1343)، آزادی یا محدودیت، فصلنامه نامه اتاق بازرگانی، شماره 140
ملکان، سرور(1379)، تحلیل وضعیت مناطق آزاد ایران، فصلنامه روند شماره 28 و 29.
ملکان، سرور(1379)، تحلیل وضعیت مناطق آزاد ایران، فصلنامه روند، شماره 28 و 29
ممی پور، سیاب و زهرا بشارتی و داود بهبودی(1393)، بررسی و اولویت بندی عوامل جذب سرمایه گذاری در منطقه آزاد انزلی، فصلنامه اقتصاد و توسعه منطقه ای، شماره 7
میردار، شادمهر و امیر بخشنده(1388)، نیمرخ غرق شدن گردشگران در سواحل دریای خزر در طی سال های 1385 – 1380، فصلنامه پژوهش در علوم ورزشی، شماره 23
ناصری، سید مهدی و بهاره سینکی(1378)، بایسته‌های مناطق آزاد، فصلنامه تازه‌های اقتصاد، شماره 76 (از صفحه 49 تا 52).
ولی قلی زاده، علی(1394)، تبیین اهمیت ژئواکونومیک قفقاز جنوبی در راستای ارتقای اقتصادی منطقه آزاد ارس، فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 37
Tribe, Keith. 2002, Historical Schools of Economics: German and English, Keele Economics Research Papers, website, via www.keele.ac.uk/depts/ec/kerp.
Paul, Darel E. 2000, Th eoretical Evolution of International Political Economy, web site at: http://www.unctad.org/en/pub/pubframe.htm.
Pires, Armando J. Garcia & Pontes, José P. 2015, Economic development according to Friedrich List, Centre for Applied Research at NHH (SNF), Norwegian School of Economics (NHH), Helleveien 30, 5045.
Watson, M. 2012, Friedrich List’s Adam Smith Historiography and the Contested Origins of Development Theory, University of Warwick, Accepted for publication and forthcoming, April 2012, Third World Quarterly.
Daastol, Arno M. 2011, Friedrich List’s Heart, Wit and Will: Mental Capital as the Productive Force of Progress, Cand. Oecon. & Cand. Mag. in partial fulfilment of the requirements for the degree of Doctor rerum politicarum (Dr. rer. pol.) in the subject of Economics to Universität Erfurt, Staatswissenschaftliche Fakultät Erfurt, Germany www.uni-erfurt.de November 2011.
http://makufz.ir)
shayantejarat.com)
iranreview.org)
Springer Link
https://iranianshahrsaz.ir
http://www.ettelaat.com