بنیان های ژئوپلتیک بی ثباتی سیاسی کشور عراق

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی،تهران، ایران

2 دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی، واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 دکترای روابط بین الملل

چکیده

شواهد تاریخی نشان می دهد بخش مهمی از عوامل ثبات و بی ثباتی واحد های سیاسی-فضایی ناشی از برآیند مسائل ژئوپلتیکی آن محسوب می شود که این مسائل نقش موثری را در شکل گیری فرهنگ سیاسی و سیاست خارجی واحد های سیاسی - فضایی ایفا می کند. در این میان کشور عراق متاثر از موقعیت ژئوپلتیک و ناکارآمدی روند دولت – ملت سازی و نظام های سیاسی غیر دموکراتیک از بدو شکل گیری تاکنون دچار بی ثباتی بوده است و این بی ثباتی نقش موثری در بازتولید رویکرد نظامی و پرخاشگری سیاسی در این کشور داشته است. این واقعیت یعنی آسیب پذیری ژئواستراتژیک عراق از نظر دسترسی مناسب به دریا ، به عنوان بزرگترین تنگنای جغرافیایی این کشور طی نیم سده گذشته باعث شده که این کشور بارها با ارائه تعریف جدیدی از مرزهایش با ایران و کویت ،این مشکل را به نوعی حل و فصل کند، ولیکن در مقاطعی از تاریخ موجب بروز تنش و حتی جنگ با همسایگان خود شده است. شواهد نشان می دهد تا زمانی که این چالش های ژئوپلتیکی حل نشود زمینه های بی ثباتی و تنش در عراق ادامه خواهد یافت. از این رو این مقاله بر این فرض است که بی ثباتی سیاسی کشور عراق متاثر از موقعیت جغرافیایی ،ناکارآمدی روند دولت-ملت سازی و نظام های سیاسی غیر دموکراتیک بوده است و روش شناسی حاکم بر آن نیز سرشتی عقلانی دارد و روش پژوهش آن نیز توصیفی –تحلیلی است و داده های مورد نیاز آن به شیوه کتابخانه ایی گرد آوری شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Founder of geopolitical instability in Iraq

نویسندگان [English]

  • hasan abdolmaleki 1
  • mohsen abedini 2
  • saed bayatdan 3
1 PhD student in Political Geography, Kharazmi University, Tehran, Iran
2 PhD student in Political Geography, Department of Science and Research, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Ph.D. in International Relations,
چکیده [English]

The historical evidence shows that animportant port of political –spacial units stability and instrbility comes from the analysis of its geopolitical situation wich plays a significant rolein its political culture and foreign policy meanwhile Iraq has suffered from instability of geopolitical situation and inefficiency of people - government building process and other nondemocratic political systems and this has had a huge impact on its military strategy and political agression .
This fact shows the vulnerability of Iraq regarding having access to the sea as its biggest geographical challenge on the past 5 decades which has caused Iraq to define its borders with iran and kowait over and over again to solve this problem but at some point in history it has resulted in war or tension with its neighbors . evidence suggests that as long as this does not solve the geopolitical challanges instability and stress fields in Iraq Will continue. thus this article assumes that the political instability in Iraq is affected by its geopolitical location and inefficiency of people – goverment building process and non democratic political systems and the methodology of that is based on logical inherent and the research method of thte is qualitative and the required analyctical data is collected through library reviews.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Founder
  • geopolitical
  • Iraq
ادوارد، مورلی میلتون و کلیف، پیتر هینچ ( 1385 )؛ بحران در خاورمیانه،شهرزاد رستگار شریعت پناهی،تهران: نشر قومس.
جعفری ولدانی، اصغر و حق شناس کاشانی، نیلوفر (1370)، عوامل موثر بر سیاست خارجی عراق در ارتباط با اشغال کویت، اطلاعات اقتصادی-سیاسی،سال ششم بهمن و اسفند.
حافظ نیا،محمدرضا وکاویانی راد،مراد(1393)،فلسفه جغرافیای سیاسی، تهران،انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
حافظ نیا،محمدرضا(1385)،اصول و مفاهیم ژئوپلتیک، مشهد،انتشارات پاپلی.
خسروی،علامرضا(1390)،چشم انداز عراق آینده(بررسی روند های داخلی و خارجی)،تهران،مرکز پژوهش های مطالعات راهبردی.
ذوقی بارانی،کاظم(1390)،ژئوپلتیک جدید عراق و  تاثیر آن بر امنیت جمهوری اسلامی ایران،تهران،انتشارات دانشگاه جامع امام حسین(ع)،
رابرتسون،یان(1374)،درآمدی بر جامعه،ترجمه حسین بهروان،چاپ دوم،مشهد،انتشارات قدس رضوی.
سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح(1382)،کشور عراق ،تهران، انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
سیف زاده،حسین(1379)، عراق:ساختارها و فرآیند گرایش های سیاسی،تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
فولر، گراهام( 1377 )، قبله عالم ،تهران، نشر مرکز، چاپ دوم.
قیصری،نوراله(1386)،تنوع فرهنگی و وحدت ملی در ایران:الزامات نظری و رهیافتی،پژوهشنامه شماره 8،تنوع فرهنگی و همبستگی ملی ،پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
کاویانی راد،مراد و بویه،چمران،(1391)،جایگاه مفهوم فضای حیاتی در شکل گیری سیاست خارجی عراق،فصلنامه ژئوپلتیک، سال هشتم،شماره اول.
کاویانی،مراد و تهامی، مرتضی(1392)،حکومت جهانی در تصور ژئوپلتیک ایران باستان،فصلنامه ژئوپلتیک،سال نهم شماره سوم.
کریم پور،یدالله(1381)، معرفی ایران و همسایگان(منابع تنش و تهدید)،تهران،انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه تربیت معلم.
مجتهدزاده،پیروز( 1369)،« نگاهی به جغرافیای سیاسی عراق و کویت » اطلاعات سیاسی – اقتصادی،سال پنجم،بهمن و اسفند ماه،شماره های 42-41.
نانوا،سهیلا(1390)،بررسی تغییر ساختار سیاسی عراق از متمرکز به فدرالیسم و اثرات آن بر امنیت ملی ایران،فصلنامه جغرافیایی سرزمین،سال هشتم،شماره 29.
وایمر، آندریاس ( 1386)، دموکراسی و کشمک ش های قومی – مذهبی در عراق »،امیرمحمد حاجی یوسفی و احمد سلطانی نژاد (به کوشش)، سامان سیاسی در عراق جدی ، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.
-Al-Marashi, Ibrahim (2002); "Iraq's Security intelligence network, a guide and analysis", Meria Journal, Vol6, No.3
Anderson, Liam & Stansfield Gareth (2004) ؛The Future of Iraq: Dictatorship, Democracy, or division?, Palgrave macmilan.
Bottelier,Thomas W(2011);The Geopolitics of containment.From:http//oaithesis.eur.nl/ir/repub/asset/lll98/Bottelier,%20TW.pdfFlint,Colin(2011);introdoction to geo politics .2nd Edition.published by Rutledge.
Peters,Marieke and Balduk,jasper(2006);geopoltics,From European supremacy to western hegemony?From: http//socgeo.ruhosting.nl/html/files/geoapp/Werkstukken/geopolitics.pdf.
Tripp, Charles(2002)؛ "The foreign Policy of Iraq", in hinnebusch, Reymond & Ehteshami, Anoushiravan, The foreign Policies of middle East States, Lynne Rienner Publishers.
http://rasekhoon.net/article/show.
http://www.haw2ah.net.
http://www.bbc.co.uk.
www.relifeweb.int