مقایسه وضعیت زیست‌محیطی روستاهای دارای دهیاری و فاقد دهیاری (مورد مطالعه روستاهای بخش مرکزی شهرستان اسلامشهر)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی‌، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه جغرافیا، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

هدف از این تحقیق مقایسه وضعیت زیست‌محیطی دهیاری‌های دارای دهیاری یا فاقد دهیاری بخش مرکزی اسلامشهر با روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی بوده و محقق به ارزیابی تفاوت ها در روستاهای دارای دهیاری و فاقد آن با توجه به ابعاد توسعه پایدار روستایی درمحدوده اسلامشهر پرداخته و همچنین مهم‌ترین موانع و محدودیت‌های عدم وجود دهیاری در منطقه مورد مطالعه را شناسایی و مورد ارزیابی قرار می‌دهد. روش این تحقیق با توجه به هدف از نوع کاربردی و با توجه به نوع، پیمایشی و با استفاده از تکنیک AHP است. محقق با تهیه پرسشنامه به بررسی معیارهای زیست‌محیطی با توجه به مولفه های توسعه پایدار روستایی به ارزیابی اهداف پرداخته است. طبق آمار سال 1395، کل خانوارهای شهرستان تعداد 139412 خانوار بوده‌اند که از این تعداد 13545 خانوار در نقاط روستایی قرارداشته‌اند که به عنوان جامعه آماری این تحقیق در نمونه گیری وارد شدند. برای تعیین حجم نمونه، از فرمول عمومی کوکران استفاده گردید که به جهت محدودیت های زمانی و اقتصادی و به ویژه گستردگی جامعه آماری با استفاده از دستور تصحیح شده به 401 پرسشنامه کاهش یافت و پس از بررسی لازم با توجه به شرایط منطقه و میزان همخوانی روستاها، در نهایت تعداد 10 روستا به عنوان نمونه در منطقه مورد مطالعه انتخاب شده اند. نتایج حاکی از آن است که، میزان توفیق دهیاری در روستاهایی که از شرایط مناسب زیست‌محیطی برخوردارند، بیشتر است و اگر روستاها از وضعیت زیست‌محیطی مطلوبی برخوردار باشند، میزان خودیاری آن‌ها نیز بیشتر خواهد بود

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison of environmental status of villages with and without rural governors (Case study of villages in central part of Islamshahr)

نویسندگان [English]

  • Amir Hooman Esfandiari 1
  • Tahmineh Daniali 2
1 Ph.D. student of Geography and Rural Planning, Yadgar University of Imam Khomeini (RA) Ray, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Geography, Yadgar Imam Khomeini (RA) Ray, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The purpose of this study was to compare the environmental status of suburban and non-suburban tenants of Islamshahr with the hierarchical analysis process method. And the researcher assesses the differences in the villages with and without villages with regard to the dimensions of rural sustainable development in Islamshahr area. It also identifies and evaluates the most important barriers and constraints to non-existence in the study area. The method of this research is applied according to the purpose of the type and by type is surveying and using AHP technique.By preparing a questionnaire, the researcher has assessed the environmental criteria with regard to the components of rural sustainable development and has assessed the objectives. According to the Census of 2016, the total households in the city were 139412 households, out of which 13545 were located in rural areas. To determine the sample size, Cochran's general formula was used which was reduced to 401 questionnaires by corrected order due to time and economic constraints and especially the size of the statistical population and after necessary consideration of the conditions of the area and the degree of compatibility of the villages, finally 10 villages were selected as sample in the study area. The results show that the rural areas with more favorable environmental conditions are more successful and if the villages have a favorable environmental status, their self-help will be even higher.

کلیدواژه‌ها [English]

  • rural governors
  • Rural Development
  • Environmental Criteria
  • Islamshahr
اژدری فر، فاطمه، احمدوند، مصطفی، 1390، واکاوی عملکرد شوراهای اسلامی در مسیر توسعه پایدار روستایی، فصلنامه پژوهش‌های روستایی، دانشگاه تهران، شماره 7.
استعلاجی، علیرضا، 1391، بررسی الگوی مدیریت روستایی در ایران با تأکید بر مدیریت محلی و مشارکتی دهیاری‌ها، فصلنامه جغرافیا، دوره جدید، سال دهم، شماره 32، بهار.
الوانی، سید مهدی، 1372، سازوکارهای لازم برای توسعه پایدار جهانگردی، خلاصه مقالات برگزیده دومین اجلاس جهانگردی (فرهنگ و توسعه)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
افتخاری، عبدالرضا، سجاسی قیداری، حمدالله و عینالی، جمشید، 1386، نگرشی نو به مدیریت روستایی با تأکید بر نهادهای تأثیرگذار، فصلنامه روستا و توسعه، سال 10، شماره 2، تابستان.
بدری، سید علی، اکبریان رونیزی، سعیدرضا، قصابی، محمدجواد، نقش مدیریت در توسعه کالبدی سکونتگاه‌های روستایی، 1392، پژوهش‌های روستایی، دوره 4، شماره 2، تابستان.
بهزاد نسب، جانعلی، 1383، توسعه یکپارچه محلی رویکردی راهبردی به توسعه روستایی، مجموعه مقالات کنگره روستایی، چالش‌ها و چشم‌اندازها، موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، دفتر تدوین و انتشار منابع مدیریت و برنامه‌ریزی.
جعفری نژاد، مسعود، کلانتری، صمد، منتظری، مسعود،1389، بررسی جایگاه دهیاری‌ها به عنوان نهادهای میانجیگری بین دولت و مردم (مورد مطالعه، روستاهای شهرستان نجف‌آباد)، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا، شماره پنجم، بهار.
جمعه پور، محمود،1384، برنامه‌ریزی و توسعه روستایی: دیدگاه‌ها و روش‌ها، چاپ اول، تهران، انتشارات سمت.
چوبچیان، شهلا، کلانتری، خلیل، شعبان علی فمی، حسین، 1386، عوامل مؤثر بر عملکرد دهیاری‌های استان گیلان، فصلنامه روستا و توسعه، سال 10، شماره 2، تابستان.
حسین زاده دلیر کریم,ساسان پور فرزانه، 1385، روش جاپای اکولوژیکی (بوم‌شناختی) در پایداری کلان‌شهرها با نگرشی بر کلان‌شهر تهران، تحقیقات جغرافیایی
خانی، فضیله و فرشاد سوری، 1391، رویکرد جنسیتی در تحلیل رضایت‌مندی روستائیان از عملکرد دهیاری‌ها. جغرافیا، دوره 10، شماره 32، تهران.
دربان آستانه، علیرضا، رضوانی، محمدرضا،1390، تبیین عوامل مؤثر بر حکمروایی روستایی در حکومت‌های محلی، مطالعه موردی، شهرستان قزوین، مدیریت شهری، شماره 28، زمستان.
رضوانی، محمدرضا، 1383، مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی توسعه روستایی در ایران، قومس، تهران.
رضوانی، محمدرضا، محمدی، سمیه، پیری، صدیقه،1392، ارزیابی عملکرد دهیاری‌ها با استفاده از مدل چارچوب عمومی ارزیابی CAF مطالعه موردی: شهرستان دهلران، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 45، شماره 1، بهار.
رحمانی، محمد و همکار،1391، ارائه الگوی مکان‌یابی بهینه اراضی توسعه مسکن در روستا - شهرها (نمونه موردی: شهر صالح آباد)، فصلنامه آمایش و توسعه پایدار، دانشگاه بین‌المللی امام رضا، مشهد،
سازمان دهیاری‌ها و شهرداری‌های کشور، 1383، معاونت امور دهیاری‌ها، «سند توسعه زیر بخش مدیریت روستایی در برنامه چهارم توسعه اقتصادی و اجتماعی جمهوری اسلامی ایران 1388-1384» دفتر طرح و برنامه، تهران
سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، 1394
صیدالی، محسن، غلام صادقی، زهرا میرزایی گودرزی،1390، جایگاه مدیریت در پیشبرد اهداف توسعه روستایی مطالعه موردی: جوانمردی شهرستان لردگان، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال اول، شماره 2، تابستان.
طالب، مهدی، 1376، مدیریت روستایی در ایران، ناشر دانشگاه تهران.
فتوتی، هستی، برادران، مسعود، سلمان زاده، سیروس، غنیان، منصور، 1391، تبیین نقش مشارکت زنان روستایی در توسعه روستایی، مجله تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی، دوره 2-43، شماره 4.
فیروزآبادی، سید احمد، حسین ایمانی جاجرمی،1391، وضعیت رضایت روستاییان و عوامل مرتبط با آن از عملکرد دهیاری‌ها(مطالعه موردی: روستاهای استان قزوین)، پژوهش‌های روستایی، سال سوم، شماره یکم، بهار.
فراهانی، حسین و فاطمه آیین مقدم، 1391، ارزیابی عملکرد و کارایی دهیاران و شوراهای اسلامی در فرایند مدیریت توسعه پایدار روستایی (دهستان سررود جنوبی در شهرستان بویراحمد)، فصلنامه چشم‌انداز جغرافیایی، سال هفتم، شماره 18.
فراهانی، حسین و احمد رستم خانی، 1391، بررسی و ارزیابی نقش دهیاری‌ها بر کیفیت زندگی در روستاها؛ مطالعه موردی: دهستان کرسف شهرستان خدابنده، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 30.
قدیری معصوم، مجتبی، طالقانی، غلامرضا و حسین کوهستانی، 1392، آسیب‌شناسی دهیارهای استان آذربایجان شرقی: مطالعه موردی، شهرستان بستان‌آباد، فصلنامه روستا و توسعه، سال 16، شماره 1.
قدیری معصوم، مجتبی، ریاحی، وحید، 1383، بررسی محورها و چالش‌های مدیریت روستایی در ایران، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 50.
کاظمیان، غلامرضا، 1386، درآمدی بر الگوهای حکمروایی شهری، جستارهای شهرسازی، شماره 20.
مهدوی، مسعود، نجفی کانی، علی‌اکبر،1384، دهیاری‌ها تجربه‌ای دیگر در مدیریت روستایی (نمونه موردی: دهیاری‌های استان آذربایجان غربی)، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 53.
نعمتی، مرتضی، بدری، سید علی، 1386، ارزیابی نقش کارکردی نظام نوین مدیریت روستایی، مقایسه تطبیقی دهیاری‌های فعال در روستاهای کوچک و بزرگ، مطالعه موردی استان گلستان، پژوهش‌های جغرافیایی شماره 59.
نبوی، بهروز، 1373، مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم اجتماعی، انتشارات فروردین، تهران.
ناییجی، مصطفی، 1388، نقش آموزش دهیاران در توسعه روستایی، نمونه موردی دهیاری‌های بخش چمستان شهرستان نور، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی دانشگاه شهید بهشتی تهران.
هاشمی، سید سعید، مطیعی لنگرودی، سید حسن، قدیری معصوم، مجتبی، رضوانی، محمدرضا و مقیمی، سید محمد،1390، تبیین نقش دهیاری و شوراهای اسلامی در توسعه کارآفرینی، پژوهش‌های روستایی، سال دوم، شماره 1.
Hill, H., 2006, CAF-Structure Suggestion for Further Development, Uni German University of Administrative Sciences Speyer/GermanyStrange, Tracy, Bayley, anne, 2006, Sustainable Development, OECD,2008,page:24.
World Bank (2009) World Development Report 2000, Attacking Poverty, Washington, D.C.: World Bank