Analysis of Iran's geopolitical position in energy transfer projects from the Caspian Sea basin in terms of its impact on the geoeconomic development of Central Asia and the Caucasus

Authors

1 PhD Student in Political Geography, Garmsar Branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran

2 Associate Professor, Faculty of Geography, Department of Political Geography, University of Tehran

3 Assistant Professor of Political Geography, Qeshm Institute of Higher Education

4 Associate Professor of Political Geography and Tourism, Garmsar Branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran

Abstract

The Caspian Sea (Mazandaran Sea) is the largest lake (or sea) in the world, which is located between Asia and Europe and has no natural waterway to open waters. Until the collapse of the Soviet Union in 1991, the Caspian Sea (Mazandaran Sea) was known as the Iran-Soviet Sea, but in practice it was under the authority and domination of the Soviet Union, and even the extraction of oil and its distribution among the internal autonomous republics of the Soviet Union without coordination with Iran. It took place in the area above the Marhoum Hosseinqali-Astara line. Following the collapse of the Soviet Union and the emergence of three new countries, Kazakhstan, Turkmenistan, and Azerbaijan, the geopolitical (political geography) and geoeconomic (or geopolitical economic dimension) situation of the region also changed, and the reserves and energy (fossil) resources available in that area became the focus of regional powers. and attracted a trans-region in advance. With the ever-increasing economic dependence of the world on (fossil) hydrocarbon reserves and energy sources and the continuation of tensions in the Middle East (Southwest Asia) and the instability of that region, as well as the emergence of Russia as a major player in the world's (fossil) energy market, oil And the Caspian gas and its energy transfer routes to consumption markets were also noticed by major industrial powers and international and global oil companies. Since the mentioned region is landlocked, the first and the biggest geopolitical problem of these republics and oil companies is the transfer of oil and gas from this region to the international and global markets, which must inevitably be used for energy supply. Transmission lines should be used. In this research, an attempt is made to answer this basic question using a descriptive-analytical approach: Iran's geopolitical position (political geography) in plans to transfer reserves and energy resources from the Caspian Sea (Mazandaran Sea) and geo-economic development (or What is the economic and geopolitical position of Central Asia and the Caucasus? The research results show that due to its special geopolitical position, Iran can play a transit role and connect these countries to open waters and Europe. In other words, due to its geographic (natural and human) location, Iran is considered as an undeniably suitable option for the transfer of oil and gas from the newly independent countries of Central Asia to the consumption markets. In addition to the opportunities it provides to Iran, these issues have also created challenges for Iran, such as the presence of America and Israel in the region. Westerners know very well that the southern route and Iran is the only route that can transfer the oil and gas needed by Europe without crossing the borders of Russia. But it seems that as long as the differences between Iran and the United States of America continue, the United States will prevent the transfer of energy from the Caspian Sea basin through Iran, and it will continue to support lines such as Baku-Tbilisi-Ceyhan, which do not pass through Iran and Russia. It will be the United States. In this regard, the United States has tried to deal with the slogan of not north, not south, west or east, and with the strategy of multiple pipelines (or transmission routes) with the transfer of regional oil and gas through Russia and Iran. Undoubtedly, Iran is at the center of the foreign policy of the United States of America in the region due to political and ideological differences.

Keywords

References

اسلامی، مسعود(1391)، دیپلماسی انرژی(فسیلی) ایران و روسیه: زمینه­های همگرایی و واگرایی، فصلنامه راهبرد، شماره 64
امیراحمدیان، بهرام و حبیب رضازاده، و احمد جرفی(1395)، تحلیل روابط و مناسبات ایران و ارمنستان با استفاده از چارچوب نظری واقع گرایی تدافعی، فصلنامه مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره نهم - شماره 18
باقری دولت آبادی، علی(1393)، رویکردی نظری به‌علت توسعۀ روابط و مناسبات ایران و روسیه از زمان فروپاشی اتحاد شوروی تاکنون، فصلنامه مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره ی 7 - شماره 1
باقیان زارچی، مرتضی و میثم لهراسبی(1390)، روابط و مناسبات ایران و روسیه و تعیین رژیم حقوقی دریای خزر(دریای کاسپین و دریای مازندران)، فصلنامه راهبرد توسعه، شماره 28
بهمن، شعیب(1393)، نقش امریکا در همگرایی و واگرایی ایران و روسیه، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، شماره 58
سیم بر، رضا و محمد گل افروز(1388)، فرصت های مشترک ایران و روسیه در عرصه ژئوپلتیک انرژی(فسیلی)؛ وضعیت فعلی و چشم انداز، فصلنامه راهبرد توسعه، شماره 19
مجتهد زاده، پیروز و احمد رشیدی نژاد(1390)، رقابت روسیه با ایران در حوزه انرژی(فسیلی) آسیای مرکزی _ خزری و قفقاز، فصلنامه راهبرد توسعه، شماره 25
ملکی، عباس(1379)، بخش ویژه: رابطه ایران با آسیای میانه(اسیای مرکزی) و قفقاز سیر تحول روابط و مناسبات ایران و روسیه، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 9
ابوطالبی، مرتضی (1378)، "خطوط انتقال نفت و گاز در آسیای مرکزی"، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 25.
افشردی، محمدحسین (1381)، ژئوپلیتیک(جغرافیای سیاسی) قفقاز و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران؛ تهران: دوره عالی جنگ، دانشکده فرماندهی سپاه.
پهلوانی، عبدالکریمه و جواد حیرانی نیا (1387)، "همکاری­های بین­المللی و توسعه بخش انرژی(فسیلی) (نفت و گاز) جمهوری اسلامی ایران، بررسی تجربه روسیه"، فصلنامه راهبرد، شماره 47.
جلالی، محمدرضا (1384)، " ذخائر و منابع هیدروکربنی دریای خزر(دریای کاسپین و دریای مازندران): خطوط لوله نفت و گاز"، مجموعه مقالات دوازدهمین همایش بین المللی آسیای مرکزی و قفقاز، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین
حافظ­نیا، محمدرضا (1379)، " ژئوپلیتیک(جغرافیای سیاسی) ایران در جهان پس از جنگ سرد"، مجموعه مقالات همایش جغرافیا (کاربردها دفاعی و امنیتی(بقا و ایمنی))، پژوهشکده علوم دفاعی دانشگاه امام حسین (ع).
حشمت زاده، محمد باقر (1383)، "آرزوهای دارسی؛ طعم کنسرسیوم"، ماهنامه زمانه، سال سوم.
رام، منصوره (1387)، "چشم انداز توسعه نفت و گاز خزر و منافع(و علائق) ایران"، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 61.
شفاعی، غلامرضا (پاییز 1380)، " ذخائر و منابع انرژی(فسیلی) دریای خزر(دریای کاسپین و دریای مازندران): تکیه گاه امنیت(بقا و ایمنی)، ابزار توسعه"، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 35.
طباطبائی، زهرا (1383)، تحلیل ژئوپلیتیکی(جغرافیای سیاسی) مسیرهای انتقال انرژی(فسیلی) دریای خزر(دریای کاسپین و دریای مازندران)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
کریمی پور، یدالله ( 1379)، مقدمه‌ای بر ایران و همسایگان، تهران، جهاد دانشگاهی تربیت معلم.
کولائی، الهه (زمستان و بهار 1387-1386)، "ژئوپلیتیک(جغرافیای سیاسی) انتقال نفت از قفقاز"، مجله مطالعات اوراسیای مرکزی، سال اول، شماره اول.
مجتهدزاده، پیروز (1376)، "جهان سیاسی در سالی که گذشت"، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، سال نهم، شماره هفتم و هشتم.
مجتهدزاده، پیروز(1381)، جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی(طبیعی و انسانی)، تهران: انتشارات سمت.
.متقی، ابراهیم و مریم همت خواه (1387-1386)، "جایگاه ایران در بازار انرژی(فسیلی) آسیای مرکزی"، مطالعات اوراسیای مرکزی، سال اول، شماره اول.
محمدی، حمیدرضا (1384)، "چالش های(تهدید و چالش) ژئوپلیتیکی(جغرافیای سیاسی) ایران در محیط پیرامونی دریای خزر(دریای کاسپین و دریای مازندران)"، مجموعه مقالات نخستین کنگره علمی انجمن ژئوپلیتیک(جغرافیای سیاسی) ایران.
یزدانی، عنایت الله و مهدیه ملبوس باف (1387)، "طرح‌های خطوط لوله انرژی(فسیلی) در حوزه دریای خزر(دریای کاسپین و دریای مازندران)"، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، سال بیست و دوم، شماره نهم.
ثقفی عامری، ناصر. (1373). استراتژی و تحولات ژئوپلیتیک(جغرافیای سیاسی) پس از دوران جنگ سرد. تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی.
پوراحمدی، حسین. (1388). «بایسته­های دیپلماسی انرژی(فسیلی) ایران در نظام اقتصاد سیاسی بین الملل“. دانش سیاسی، دوره 5، ش 10.
خادم، فاضله. (1385). «سیاست انرژی(فسیلی) آمریکا، راهبرد این کشور در منطقه خلیج همیشه فارس “ فصلنامه مطالعات خاورمیانه(جنوب غرب آسیا)، سال13، شماره4.
واعظی، محمود. (1385). «مشارکت در انرژی(فسیلی)- همکاری در امنیت(بقا و ایمنی)، وابستگی متقابل ایران و چین». ماهنامه همشهری دیپلماتیک، دوره 1، شماره 1.
واعظی، محمود. (1388). «دیپلماسی اقتصادی با تاکید بر نقش انرژی(فسیلی)». فصلنامه پژوهشنامه سیاست خارجی، شماره17.
دانش، محمدعلی. (1378). « ذخائر و منابعنفت و گاز جهان». قابل دسترس در سایت: شبکه اطلاع رسانی شانا.
ابوطالبی، مرتضی (1378)، "خطوط انتقال نفت و گاز در آسیای مرکزی"، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 25.
افشردی، محمدحسین (1381)، ژئوپلیتیک(جغرافیای سیاسی) قفقاز و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران؛ تهران: دوره عالی جنگ، دانشکده فرماندهی سپاه.
پهلوانی، عبدالکریمه و جواد حیرانی‌نیا (1387)، "همکاری‌های بین‌المللی و توسعه بخش انرژی(فسیلی) (نفت و گاز) جمهوری اسلامی ایران، بررسی تجربه روسیه"، فصلنامه راهبرد، شماره 47.
جلالی، محمدرضا (1384)، " ذخائر و منابع هیدروکربنی دریای خزر(دریای کاسپین و دریای مازندران): خطوط لوله نفت و گاز"، مجموعه مقالات دوازدهمین همایش بین المللی آسیای مرکزی و قفقاز، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه.
رام، منصوره (1387)، "چشم‌انداز توسعه نفت و گاز خزر و منافع(و علائق) ایران"، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 61.
شفاعی، غلامرضا (پاییز 1380)، " ذخائر و منابع انرژی(فسیلی) دریای خزر(دریای کاسپین و دریای مازندران): تکیه گاه امنیت(بقا و ایمنی)، ابزار توسعه"، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 35.
طباطبائی، زهرا (1383)، تحلیل ژئوپلیتیکی(جغرافیای سیاسی) مسیرهای انتقال انرژی(فسیلی) دریای خزر(دریای کاسپین و دریای مازندران)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
محمدی، حمیدرضا (1384)، "چالش های(تهدید و چالش) ژئوپلیتیکی(جغرافیای سیاسی) ایران در محیط پیرامونی دریای خزر(دریای کاسپین و دریای مازندران)"، مجموعه مقالات نخستین کنگره علمی انجمن ژئوپلیتیک(جغرافیای سیاسی) ایران.
یزدانی، عنایت­الله و مهدیه ملبوس باف (1387)، "طرح‌های خطوط لوله انرژی(فسیلی) در حوزه دریای خزر(دریای کاسپین و دریای مازندران)"، اطلاعات سیاسی- اقتصادی، سال بیست و دوم، شماره نهم.
کولایی، الهه­(1384)، بازی بزرگ جدید در آسیای مرکزی، (تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، (چ اول، 1384) ص 34 و 37.
امیراحمدیان، بهرام (1384)، امنیت ژئوپولیتیکی، ژئواستراتژیکی و ژئواکونومیکی آسیای مرکزی، همایش آسیای مرکزی: نگاهی به گذشته، حال و آینده (دانشگاه تهران، 16 و 17 اسفند 1384).
آیدین، مصطفی (1380)، ریشه‌های داخلی بی‌ثباتی سیاسی در آسیای مرکزی و قفقاز، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، (ش 36، زمستان 1380)، ص 1726.
بصیری، محمد علی و مژگان ایزدی زمان آبادی (1383)، اهداف سیاست خارجی آمریکا در آسیای مرکزی، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز (ش 48، زمستان 1383)، ص 130 ـ 91.
بیگدلی، علیرضا (1381)­، موقعیت ترانزیتی جمهوری اسلامی ایران و کشورهای آسیای مرکزی، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز (ش 37، بهار 1381) ص 23.
سنبلی، نبلی­(1381)، ایران و محیط امنیتی سیاسی آسیای مرکزی پس از 11 سپتامبر، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز (ش 31، بهار 1381) ص 105 و 106.
علویان، مرتضی و ولی کوزهگر کالجی (1388)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و آسیای مرکزی؛ بسترهای همگرایی و زمینه های واگرایی، فصلنامه علوم سیاسی، سال دوازدهم، شماره چهل و ششم.
کولایی، الهه­(1376)­، سیاست و حکومت در آسیای مرکزی، (سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها، چاپ اول زمستان 1376) ص 72 و 81.
مجتهدزاده، پیروز­(1378)­، خزر بر سر دو راهی درگیری و همکاری: بررسی راههای گسترش همکاری ایران و کشورهای آسیای مرکزی، ترجمه ولی کوزه‌گر کالجی، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال پانزدهم، ش 4 و 3، پاییز و زمستان 1387، ص 169.
http://infranetlab.org
www.theglobaldispatches.com
wwf.panda.org472 × 355Search by image
http://www.britannica.com/place/Central-Asia
Geography (Regional Planning)
Volume 12, Issue 46
April 2022
Pages 848-879

Files

Share

How to cite

Statistics