ارزیابی و مدیریت خشکسالی

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 استادیار گروه بیابان زدایی، مجتمع آموزش عالی سراوان، سراوان، ایران

2 مربی گروه عمران، مجتمع آموزش عالی سراوان، سراوان، ایران

3 مربی گروه بیابان زدایی، مجتمع آموزش عالی سراوان

چکیده

پدیده خشکسالی باعث کاهش سریع جریان‌های سطحی، افت مخازن زیرزمینی، فرسایش آبی و بادی و خاکی، تغییرکیفیت منابع آب وخاک و افزایش بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی و نشست زمین می‌شود، از این رو برای کاهش اثرات این پدیده و مدیریت خطر آن ارزیابی خشکسالی ودوره‌های آن ضروری می‌باشد. در این تحقیق داده‌های بارندگی ایستگاه سینوپتیک شهرستان سراوان در سالهای 1365 تا 1395 مورد استفاده قرار گرفته است و وقوع خشکسالی با استفاده از نمایه‌هایی همانند شاخص بارش استاندارد، شاخص درصد نرمال، شاخص دهک‌ها، شاخص CZI چینی، شاخص MCZI چینی اصلاح شده و شاخص عدد Z تعیین شد. در تحقیق حاضر همبستگی خطی بالایی بین سه شاخص SPI، ZSI و CZI به صورت دو به دو مشاهده شده، ولی همبستگی بین شاخص MCZI با سه شاخص ذکر شده در مقیاس‌های زمانی 24 ماهه و 48 ماهه پایین است. همبستگی بالا و انطباق منحنی‌های مربوط به سه شاخص SPI، ZSI و CZI حاکی از آن است که این سه شاخص نتیجه مشابهی دارند، ولی MCZIاین گونه نیست. لذا، در مطالعات حتما باید شاخص MCZI را به طور مجزا در نظر گرفت. با روندیابی خشکسالی با شاخص‌های مختلف، وقوع این پدیده در سال‌های 1396 تا 1400 به نظر محتمل میباشد، لذا راهکارهای مختلف مدیریت این بحران همانند الگوی کشت سازگار با اقلیم و منابع آب سراوان و ﮐﺸﺖﮔﯿﺎﻫﺎن ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑﺮﺧﺸﮑﺴﺎﻟﯽ و بازسازی قنات‌های سراوان و سایر راهکارهاارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Drought Evaluation and Management

نویسندگان [English]

  • hossein jahantigh 1
  • vahidreza amiresmaeili 2
  • abolfazl davari 3
1 Assistant Professor of Desertification Dept., Saravan Higher Education Complex, Saravan, Iran
2 Instructor, Department of Civil Engineering, Saravan Higher Education Complex, Saravan, Iran
3 Instructor of Desertification Department, Saravan Higher Education Complex, Saravan, Iran
چکیده [English]

Drought has brought about dramatic decline in surface water flows, decrease in underground reservoirs, water, wind, and soil erosion, change in the quality of water and soil resources, an increasing exploitation of underground waters and land subsidence. Hence, it is of prior importance to evaluate drought and its periods in order to reduce the effects of this phenomenon and manage its risks. In this research, precipitation data of the synoptic meteorology station in Saravan during the years 1365-1395 has been applied and drought has been approved through indices such as standard precipitation index, normal percentage index, decile index, Chinese CZI index, reclaimed MCZI index, and Z index. In the present study, there is a high linear correlation between the three indices namely, SPI, ZSI, and CZI pairwise, while the correlation between MCZI with the other above-mentioned indices in 24-month and 48-month time scales is low. High correlation and the conformance of the curves related to the three indices of SPI, ZSI and CZI denotes on the fact that these three indices demonstrate similar results, while MCZI is not the same. Therefore, MCZI must be considered separately in the studies. By routing drought with several indices, this phenomenon seems probable during the years 1396-1400; accordingly, different solutions to manage this crisis such as adaptable cropping pattern with the climate and water resources of Saravan and cultivation resistant plants against drought and rebuilding the qanats of Saravan, and other solutions have been offered.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Drought Indices
  • Drought Management
  • Saravan

مراجع

امین، پیمان. ملکی­نژاد، حسین (1396)، بررسی و مقایسه دوره­های خشکسالی با استفاده از نمایه­های مبتنی بر بارش در برخی مناطق مرکزی و غرب کشور، پژوهشنامه مدیریت حوزه آبخیز، سال 8، شماره 16، ص 271-281
 بذرافشان، ج، 1381، مطالعه تطبیقی برخی شاخص­های خشکسالی هواشناسی در چند نمونه اقلیمی ایران، پایان­نامه کارشناسی ارشد آبیاری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران.
 جوانمرد، سهیلا، (1380)، بررسی شاخص­های خشکسالی و استاندارد نمودن آن برای مناطق مختلف کشور، گزارش نهایی طرحی ملّی توتک، سازمان هواشناسی کشور، پژوهشکده اقلیم­شناسی.
 حمیدیان­پور، محسن، 1384، تحلیل دوره­های خشکسالی دشت مشهد و میزان تأثیر آن بر منابع آب، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
فریدپور، مجتبی، (1392)، تحلیل و بررسی تأثیر خشکسالی بر خصوصیات کمی و کیفی آب­های زیرزمینی دشت مرند، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم جغرفیا، دانشگاه تبریز.
قربانی اقدم، مرضیه. دین پژوه، یعقوب. فاخری، احمد. دربندی، صابره (1391)، پهنه بندی حوضه دریاچه ارومیه از نظر خشکسالی با روش تجزیه به عاملها، نشریه آب و خاک، جلد 26 شماره 5، ص 1268-1276.
محمدی، محسن، مرادی، حمیدرضا، وفاخواه، مهدی، 1391، توزیع مکانی و ارتباط بین خشک­سالی­های هواشناسی و آب­های زیرزمینی در دشت اراک، فصلنامه­ی جغرافیایی طبیعی، سال 5، شماره 15، ص 84-77.
ملکی، سعید؛ مودت، الیاس (1395). پهنه بندی بحران خشکسالی با نمایه­های SIAP, PNPI و TOPSIS (مطالعه موردی استان یزد). فصلنامه دانش پیشگیری و مدیریت بحران، 6(1). ص 59-70.
Bhalme, H. N., & Mooley, D. A. (1980). Large-scale droughts/floods and monsoon circulation. Monthly Weather Review, 108(8), 1197-1211.
 Callow R., Robins, N., Mcdonald, A., Nicol, A., 1999. Planning for groundwater drought in Africa. In: Proceedings of the International Conference on Integrated Drought Management: Lesson for SubSaharan Africa. IHP-V, Technical Documents in Hydrology, 35: 255-270.
 Edwards, D. C. (1997). Characteristics of 20th century drought in the United States at multiple time scales (No. AFIT-97-051). AIR FORCE INST OF TECH WRIGHT-PATTERSON AFB OH. Storming Media. Pp. 123-125.
 Gibbs, W. J. and J.V. Maher. 1967. Rainfall deciles as drought indicates. Bulletin No.48, Bureau of Meteorology, Melborne. 34-41..
Heddinghaus, T. R., & Sabol, P. (1991, September). A review of the Palmer Drought Severity Index and where do we go from here. In Proc. 7th Conf. on Applied Climatology (pp. 242-246).
Kampragou, E., Apostolaki, S., Manoli, E., Froebrich, J., & Assimacopoulos, D. (2011). Towards the harmonization of water-related policies for managing drought risks across the EU. Environmental science & policy, 14(7), 815-824.
Loukas,A.,L.Vasiliades and N.R. Dalezios. 2003. INTERCOMPARISON OF METEOROLOGICAL DROUGHT INDICES FOR DROUGHT ASSESSMENT AND MONITORING IN GREECE. 8th International Conference on Environmental Science and Technology Lemnos island, Greece, 8 – 10 September 2003, 484-491.
Mackee, T. B., N. J. Doesken and J. Kleist. (1993). Drought monitoring with multiple timescales Preprints. PP. 179-184. In: 8th conference on Applied Climatology.
 Saeedinia, M., Samadi, B. H., Maleki, A., & Izadi, A. (2011). Evaluation of Drought Effection the Ground Water Resource and Agricaltural Development in the Beheshtabad Basin Using WEAP Model. Journal of Water and Soil Conservation (Agricaltural Science and Natural Resource), Volume 18, Number 3; Page(s) 17 To 35.
Scheidleder, A., Grath, J., Winkler, G., Stärk, U., Koreimann, C., Gmeiner, C.,... & Elvira, M. (1999). Pressures on Groundwater Quality. Groundwater quality and quantity in Europe, 18-38.
 Thom H.C.S., 1966. Some method of climatological analysis, WMO technical note, no :81,81,16-22.
Thomas, T., Jaiswal, R. K., Galkate, R. V., Nayak, T. R. (2016). Reconnaissance drought index based evaluation of meteorological drought characteristics in Bundelkhand. Procedia Technology 24 ( 2016 ) 23 – 30.
Van Rooy, M. P. (1965). A rainfall anomaly index independent of time and space. Notos, 14(43), 6.
Wilhite, D. A., & Glantz, M. H. (1985). Understanding: the drought phenomenon: the role of definitions. Water international, 10(3), 111-120.
 Willeke, G., Hosking, J.R.M., Wallis, J.R., and Guttman, N.B. 1994. The National Drought Atlas. Institute for Water Resources Report 94, NDS. 4, U.S., Army Corp of Engineers, 587p.
 Wu, H., M.J. Hayes, A. Weiss and Q. Hu. 2001. An Evaluation of the standardized precipitation index, the china-z index and the statistical z-score. International Journal of Climatology,21:745-758.
 http://www.irimo.ir/far/wd/2703
www.sbportal.ir/fa/cities/saravan
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 9، شماره 37
اسفند 1398
صفحه 313-327

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار