بررسی صحت و سقم تحلیل تطبیقی دو دریاچه ارومیه و وان طرح یک موضوع

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسنده

دکتری اقلیم شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

همجواری دو دریاچه ارومیه و وان و تشدید تغییرات سطح تراز آبی دریاچه ارومیه نسبت به دریاچه وان، سبب شده است که در بسیاری از بررسی ها، با فرض مشابهت دانستن ویژگی های طبیعی دو دریاچه، عامل انسانی را به عنوان مهم ترین عامل در رخداد کاهش تراز آبی دریاچه ارومیه دانسته شود. در این پژوهش، تلاش شده است تفاوت های طبیعی دو دریاچه فوق الذکر که به عنوان مهم ترین عامل در بقا و یا زوال دو دریاچه ارومیه و وان در عصر تغییر اقلیم شده است، پرداخته شود. بدین منظور در ابتدا به بررسی وضعیت پهنه آبی دو دریاچه فوق الذکر پرداخته و سپس جهت بررسی وضعیت دمایی و نم نسبی در سطح هر دو دریاچه، از پایگاه داده ای ECMWF به تفکیک فصول سال طی یک دوره آماری 39 ساله(2017 ـ 1979) استفاده شده است. بررسی ها نشان می دهد در فصول مختلف سال دمای هوا در سطح دریاچه وان بین 2 تا 4 درجه سانتی گراد کمتر از دریاچه ارومیه و نم نسبی آن به استثنای فصل زمستان، 2 تا 6 درصد بیشتر است. همچنین (سوای از هرگونه تغییرات انسانی از قبیل احداث سد، حفر چاه عمیق و غیره) تفاوت های زیادی به لحاظ عمق، حجم آب، شیب کف بستر، بارش، تبخیر، رواناب ورودی و توپوگرافی در اطراف دو دریاچه وجود دارد؛ به طوری که عمق متوسط دریاچه وان در حدود 29 برابر عمق متوسط دریاچه ارومیه و حجم متوسط آب دریاچه وان بیش از 100 برابر حجم آب دریاچه ارومیه و همچنین میزان بارش در ضلع جنوبی، جنوب غرب، غرب و شمال دریاچه وان بیش از 2 تا 3 برابر حجم بارش در سطح حوضه آبریز دریاچه ارومیه است. به همین دلیل هر گونه تغییرات اقلیمی که منجر به یک دوره خشک سالی و یا ترسالی شود، بازخورد آن در دریاچه ارومیه بسیار متفاوت تر از دریاچه وان است. همین مساله نشان می دهد که دریاچه ارومیه برخلاف دریاچه وان، به مثابه یک استخر نسبتا وسیع و بسیار کم عمق بوده که به شدت نسبت به هرگونه تغییرات ناشی از بارش و رواناب ورودی به دریاچه واکنش نشان می دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Review of Right and wrong Comparative analysis between the two lakes of Urmia and Van Plan a theme

نویسنده [English]

  • mahdi khazaei
Doctor of Climatology, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

The proximity of two lakes, Urmia and Van, and the intensification of changes in the water level of Lake Urmia compared to Lake Van, have caused that in many studies, assuming the similarity of the natural characteristics of the two lakes, the human factor is considered the most important factor in the decline. The water level of Lake Urmia should be known. In this research, an attempt has been made to study the natural differences of the above-mentioned two lakes, which have become the most important factor in the survival or deterioration of Urmia and Van lakes in the age of climate change. For this purpose, firstly, the condition of the water area of ​​the above-mentioned two lakes was examined, and then, to examine the temperature and relative humidity conditions on the surface of both lakes, the ECMWF database was used by seasons during a statistical period of 39 years (1979-2017). has been Surveys show that in different seasons of the year, the air temperature on the surface of Lake Van is between 2 and 4 degrees Celsius lower than Lake Urmia and its relative humidity is 2 to 6 percent higher, except for the winter season. Also (apart from any human changes such as building dams, digging deep wells, etc.) there are many differences in terms of depth, water volume, bed slope, precipitation, evaporation, incoming runoff, and topography around the two lakes; So that the average depth of Lake Van is about 29 times the average depth of Lake Urmia and the average volume of water in Lake Van is more than 100 times the volume of Lake Urmia and the amount of precipitation in the south, southwest, west and north of Lake Van is more than 2 to 3 It is equal to the amount of precipitation in the catchment area of ​​Lake Urmia. For this reason, any climate change that leads to a period of drought or drought, its feedback in Lake Urmia is much different than Lake Van. This issue shows that Urmia Lake, unlike Van Lake, is a relatively wide and very shallow pool that strongly reacts to any changes caused by rainfall and runoff entering the lake.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urmia Lake
  • Van Lake
  • Climatic Elements
  • comparative Analysis

مراجع

جداری عیوضی، جمشید(1381) جغرافیای آب‌ها، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
جداری عیوضی، جمشید(1383) ژئومورفلوژی ایران، تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور.
جلیلی، شیدا؛ مرید، سعید؛ لیوینگستون، دیوید؛ نامدار قنبری، رضا(1391) مقایسه و تحلیل سری زمانی تراز آب دریاچه‌های ارومیه و وان، مجله تحقیقات آب و خاک ایران، دوره 43، شماره 1، صص 101 ـ 95.
زینالی، بتول؛ اصغری سراسکانرود، صیاد(1394) بررسی تغییرات خط ساحلی تراز آب دریاچه ارومیه و تاثیر آن بر مناطق شهری اطراف دریاچه، دو فصلنامه پژوهشه‌های بوم شناسی شهری، سال 6، شماره 1، صص 20 ـ 9.
ساری صراف، بهروز؛ واعظی هیر، عبدالرضا؛ والائی، رهبر؛ ابطحی، وحیده(1395) آشکار سازی خشکسالی های هواشناسی و هیدرولوژیکی جنوب شرق دریاچه ارومیه، مجله مخاطرات محیط طبیعی، سال 5، شماره 10، صص 42 ـ 25.
سیما، سمیه؛ تجریشی، مسعود(1394) برآورد تبخیر از سطح دریاچه ارومیه بااستفاده از تصاویر ماهواره‌ای سنجنده MODIS، فصلنامه تحقیقات منابع آب ایران، سال یازدهم، شماره 1، صص 48 ـ 32.
شرکت آب منطقه‌ای استان آذربایجان غربی«دفتر مطالعات پایه منابع آب» 1395،
 http://www.agrw.ir/SC.php?type=static&id=161.
شرکت مدیریت منابع آب ایران، دفتر مطالعات پایه منابع آب، گزارش بارندش تجمعی روزانه به تفکیک حوضه‌های آبریز درجه یک و درجه دو (http://wrs.wrm.ir/m3/gozaresh.asp).
شمشکی، امیر؛ کرمی، غلامحسین(1396) مقایسه روند تغییرات کمی و کیفی آب دریاچه ارومیه با تاکید بر اطلاعات کرانه جنوب خاوری آن، فصلنامه علوم زمین، دوره 26، شماره 103، صص 106 ـ 102.
صداقت، محمود(1383) منابع و مسائل آب ایران، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
علایی طالقانی، محمود(1384) ژئومورفلوژی ایران، تهران: انتشارات قومس.
فتحی، محمد حسین؛ مددی، عقیل؛ بهشتی، ابراهیم؛ سرمستی، نادر(1394) ارزیابی نوسان های سطح آب دریاچة ارومیه و افزایش پهنه‌های نمکی در منطقة شمال غرب ایران، پژوهش های جغرافیای طبیعی، دوره 47، شماره 2، صص 285 ـ 271.
لک، راضیه؛ درویشی خاتونی، جواد؛ محمدی، علی(1390) مطالعات پالئولیمنولوژی و علل کاهش ناگهانی تراز آب دریاچه ارومیه، فصلنامه زمین شناسی کاربردی، سال 7، شماره 4، صص 358 ـ 343.
واعظی هیر، عبدالرضا؛ ساری صراف، بهروز؛ والائی، اکرم(1395) بررسی علل کاهش جریان در رودخانه‌های شاخص جنوب شرق دریاچه ارومیه، فصلنامه علمی ـ پژوهشی فضای جغرافیایی، سال 16، شماره 53، صص 150 ـ 123.
Aksoy, H., Unal, N. E., Eris, E., & Yuce, M. I. (2013). Stochastic modeling of Lake Van water level time series with jumps and multiple trends. Hydrology and Earth System Sciences, 17(6), 2297.
Altunkaynak, A., & Şen, Z. (2007). Fuzzy logic model of Lake water level fluctuations in Lake Van, Turkey. Theoretical and Applied Climatology, 90(3-4), 227-233.
Altunkaynak, A., Özger, M., & Sen, Z. (2003). Triple diagram model of level fluctuations in Lake Van, Turkey. Hydrology and Earth System Sciences Discussions, 7(2), 235-244.
Asem, A., Eimanifar, A., Djamali, M., De los Rios, P., & Wink, M. (2014). Biodiversity of the hypersaline Urmia Lake national park (NW Iran). Diversity, 6(1), 102-132.
Cukur, D., Krastel, S., Demirel-Schlüter, F., Demirbağ, E., Imren, C., Niessen, F.,... & PaleoVan-Working Group. (2013). Sedimentary evolution of Lake Van (Eastern Turkey) reconstructed from high-resolution seismic investigations. International Journal of Earth Sciences, 102(2), 571-585.
Cukur, D., Krastel, S., Schmincke, H. U., Sumita, M., Çağatay, M. N., Meydan, A. F.,... & Stockhecke, M. (2014). Seismic stratigraphy of lake Van, eastern Turkey. Quaternary Science Reviews, 104, 63-84.
Degens, E. T., Wong, H. K., Kempe, S., & Kurtman, F. (1984). A geological study of Lake Van, eastern Turkey. Geologische Rundschau, 73(2), 701-734.
Delju, A. H., Ceylan, A., Piguet, E., & Rebetez, M. (2013). Observed climate variability and change in Urmia Lake Basin, Iran. Theoretical and applied climatology, 111(1-2), 285-296.
Huguet, C., Fietz, S., Moraleda, N., Litt, T., Heumann, G., Stockhecke, M.,... & Sturm, M. (2012). A seasonal cycle of terrestrial inputs in Lake Van, Turkey. Environmental science and pollution research, 19(8), 3628-3635.
Kaden, H., Peeters, F., Lorke, A., Kipfer, R., Tomonaga, Y., & Karabiyikoglu, M.(2010).Impact of lake level change on deep‐water renewal and oxic conditions in deep saline Lake Van, Turkey. Water Resources Research, 46(11).
Kadioğlu, M., Şen, Z., & Batur, E. (1997). The greatest soda-water lake in the world and how it is influenced by climatic change. In Annales Geophysicae (Vol. 15, No. 11, pp. 1489-1497). Springer-Verlag.
Kempe, S. (1977). Warvenchronologie und organische Geochemie des Van Sees, Ostrrürkei (Doctoral dissertation, Ph. D. thesis, Mitt. Geol. Palaeontol. Inst. Univ. Hamburg).
Kwiecien, Ola, Mona Stockhecke, Nadine Pickarski, Georg Heumann, Thomas Litt, Michael Sturm, Flavio Anselmetti, Rolf Kipfer, and Gerald H. Haug. "Dynamics of the last four glacial terminations recorded in Lake Van, Turkey." Quaternary Science Reviews 104 (2014): 42-52.
Landmann, G., Reimer, A., & Kempe, S. (1996). Climatically induced lake level changes at Lake Van, Turkey, during the Pleistocene/Holocene transition. Global biogeochemical cycles, 10(4), 797-808.
Litt, T., Krastel, S., Sturm, M., Kipfer, R., Örcen, S., Heumann, G.,... & Niessen, F. (2009). ‘PALEOVAN’, International Continental Scientific Drilling Program (ICDP): site survey results and perspectives. Quaternary Science Reviews, 28(15), 1555-1567.
North, Samuel M., Mona Stockhecke, Yama Tomonaga, and Anson W. Mackay. "Analysis of a fragmentary diatom record from Lake Van (Turkey) reveals substantial lake-level variability during previous interglacials MIS7 and MIS5e." Journal of Paleolimnology 59, no. 1 (2018): 119-133.
Özdemir, Y., Karaoğlu, Ö., Tolluoğlu, A. Ü., & Güleç, N. (2006). Volcanostratigraphy and petrogenesis of the Nemrut stratovolcano (East Anatolian High Plateau): the most recent post-collisional volcanism in Turkey. Chemical Geology, 226(3), 189-211.
Reimer, A., Landmann, G., & Kempe, S. (2009). Lake Van, eastern Anatolia, hydrochemistry and history. Aquatic Geochemistry, 15(1-2), 195-222.
Saygin, Semra, Melek Özpiçak, Mahmut Elp, Nazmi Polat, A. A. Atıcı, and N. Akçanal Ödün. "Comparative Analysis of Otolith Features of Tarek (Alburnus tarichi (Güldenstädt, 1814)) from Different Lakes across Van Basin (Van, Erçek, Nazik, Aygır)(Turkey)." LimnoFish 3, no. 2 (2017): 91-99.
Stockhecke, M., Anselmetti, F. S., Meydan, A. F., Odermatt, D., & Sturm, M. (2012). The annual particle cycle in Lake Van (Turkey). Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 333, 148-159.
Zeinoddini, M., Tofighi, M. A., & Vafaee, F. (2009). Evaluation of dike-type causeway impacts on the flow and salinity regimes in Urmia Lake, Iran. Journal of Great Lakes Research, 35(1), 13-22.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 9، شماره 37
اسفند 1398
صفحه 363-376

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار