مکان یابی اراضی جهت استقرار فعالیت های ورزشی در شهرهای ایران (نمونه موردی: کلان شهر تبریز)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسنده

دانشیار گروه پژوهش‌های جغرافیای دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

در حال حاضر، یکی از مهمترین مشکلات موجود در شهرهای کشور ما استقرار نامناسب فضاهای ورزشی در میان سایر کاربری های شهری می باشد. شهر تبریز یکی از بزرگترین شهرهای شمال غرب و کشور است که سرانه فضای ورزشی در این شهر 83/ متر مربع است که این رقم تفاوت فاحشی را در مقایسه با سرانه های استانداردهای کاربری اراضی شهری در ایران نشان می دهد و می توان گفت تقریباً 17/1 متر مربع به ازای هر نفر در سرانه این کاربری در شهر تبریز کمبود وجود دارد که با احتساب جمعیت این شهر 98/1983259متر مربع فضای ورزشی برای کل شهر لازم است. در این تحقیق، سعی شده با رویکرد توصیفی - تحلیلی و با استفاده از تلفیق مدل تحلیل سلسله مراتبی و سیستم اطلاعات جغرافیایی الگو و مدلی بهینه جهت استقرار منطقی اماکن ورزشی در محدوده شهر تبریز ارایه شود. نتایج تحقیق نشان می دهد؛ کاربری اراضی ورزشی در محدوده شهر تبریز چه از نظر کمی و کیفی و چه از نظر پراکنش و عدالت فضایی در وضعیت مطلوبی قرار ندارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Location of lands for establishing sports activities in Iranian cities (Case study: Tabriz metropolis)

نویسنده [English]

  • Abolfazl Ghanbari
Associate Professor, Department of Geography, University of Tabriz, Tabriz, Iran
اصغری زمانی، اکبر (1379)؛ پژوهشی در روند حاشیه نشینی در ایران (نمونه موردی: تبریز)، رساله کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری.
پورمحمدی، محمد رضا (1383)؛ کاربری اراضی شهری، انتشارات سمت، تهران.
جبل عاملی، محمدسعید و شهانقی، کامران و حسنوی، رضا و نصیری، محمدرضا(1388)؛ ارائۀ مدل ترکیبی مکان یابی تسهیلات حساس، نشریۀ بین‌المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید، شمارۀ 4، جلد 20. 65-76.
جمشیدی امید، دوستی پاشا مرتضی، رضوی محمد حسین، گودرزی محمود(1396)مناسب سازی شاخص‌های انتخاب مکان بهینه ورزشی سالمندان با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی و GIS، سالمند، دوره 12 شماره 4، 508-517 .
خوب آیند، سعید (1379)؛ «روش‌های تأمین مسکن گروه‌های کم درآمد در ایران (نمونه موردی: تبریز)»، رساله کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری.
خورشید دوست، علی محمد و عادلی، زهرا (1388)؛ استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی برای یافتن مکان بهینه دفن زباله (مطالعه موردی شهر بناب)، مجله محیط شناسی، سال سی و پنجم، شماره 50، 27-32.
ربانی کیا، الهام؛ رضوی، سید محمد حسین؛ قدمی، مصطفی(1394)؛ کاربرد (GIS) در آمایش فضایی کاربری ورزشی با استفاده از روش AHP فازی و دلفی (مطالعه موردی شهر سبزوار)، پژوهش نامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، سال یازدهم، شماره 22.
رضوی، سید محمد حسین؛ابراهیمی، کلثوم؛ رحمانی، محمد (1388)؛ تحلیل مکانی فضاهای ورزشی شهر آمل با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، پژوهش نامه علوم ورزشی، سال پنجم، دوره دهم، 71-82 .
روستایی، شهریور؛ بابایی، الی ناز؛ کاملی فر، زهرا (1390)؛ ارزیابی عدالت فضایی در پراکنش خدمات شهری .مطالعه موردی کلان شهر تبریز، آمایش جغرافیایی فضا، سال سوم، شماره دهم .
سازمان تربیت بدنی جمهوری اسلامی ایران، مرکز ملی توسعة ورزش کشور. (1384)؛ مطالعات تفضیلی توسعة امکانات و تجهیزات". تهران، انتشارات سیب سبز. 111-97.
سهرابی، پوریا؛ کاشف، میرمحمد؛ جوادی پور، محمد؛ حسینی، فاطمه سادات(1390)؛ بررسی وضعیت جانمایی بنا و مناسب سازی(دسترسی) اماکن ورزشی ارومیه، مدیریت ورزشی، شماره 10، 5-21
شکوئی، حسین (1383)؛ فلسفه جغرافیا، انتشارات گیتا شناسی، تهران.
عظیمی عادله، رضوی محمدحسین، برومند محمدرضا، تی تی دژ امید، (1395)بررسی معیار‌های مکان یابی در طراحی و ساخت اماکن ورزشی شهری، پژوهش نامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، سال دوازدهم شماره بیست و سوم، 83-100.
فارسیجانی، حسن و زندی، امید(1389)؛ تبیین و سنجش مدل راهبردی کیفیت خدمات، مجلۀ مطالعات مدیریت راهبردی، شمارۀ 1، 69-94.
قادری، عمران، روزنامه ایران،  شماره 3404، 6/12/1384، صفحه 19.
قدسی پور، حسن (1387)؛ فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی AHP، تهران، انتشارات امیرکبیر.
قنبری، ابوالفضل؛ زلفی، علی و محمدجواد نوروزی (1392)؛ «ارزیابی فضایی پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در مناطق شهری تبریز با استفاده از مدل‌های TOPSIS و SAW»، فصلنامه جغرافیا(برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، سال سوم، شماره دوم .51-70.
کرمی، محمدرضا (1382)؛ «مکان یابی هنرستان‌های فنی و حرفه ای با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (نمونه موردی تبریز)، رساله کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری.
گودرزی، نرگس؛ صابونچی، رضا؛ امیدعلی، اسماعیل(1391)؛ تحلیل فضایی و مکان یابی اماکن ورزشی با استفاده از GIS ( موردی: شهر بروجرد)، فصل نامه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم انداز زاگرس، سال چهارم، شماره13.131-150.
گیل، فرد (1388)؛ مدیریت اماکن ورزشی، ترجمه حسن اسدی، کیوان شعبانی مقدم و نوشین اصفهانی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
مرکز آمار ایران، (سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390) .
مهندسین مشاور نقش محیط، 1394، گزارش طرح جامع تبریز.
نمازی اسیه، حسینی احمد، غلامی وحید، (1397)ارزیابی الگوی فضایی و ارائه الگوی بهینه به منظور مکان یابی مراکز ورزشی(نمونه موردی کلان شهر تهران)، نشریه برنامه‌ریزی توسعه کالبدی، سال سوم شماره 6، 80-93.
نوروزی سید حسینی، رسول؛دهقانی زاده، رضا؛هنری، حبیب(1390)؛...تحلیل مکانی فضاهای ورزشی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و ارائه مدل مطلوب (مطالعه موردی منطقه یک تهران)، مدیریت ورزشی، دوره 5 شماره 4، 5-28 .
Bertolini.M, M,Braglia (2006); Aplication of the AHP Metodology in Making a Propozal for a Public Work Contract,17 january, International Journal of Project Management,Volume 24, Issue 5, PP 422-430.
David J. Shonk , T. Christopher Greenwell , Gonzalo Bravo & Doyeon Won (2012) Site Selection, Satisfaction, and Intent to Return: An Exploratory Study of the Perceptions of Rights Holders of Small-Scale Sporting Events, Journal of Convention & Event Tourism, 13:1,1-15,
Paul A. Estabrooks, Rebecca E. Lee , and Nancy C. Gyurcsik.(2004); Resources for physical activity participation: Does availability and ccessibility differ for neighborhood socioeconomic status?" Annals of Behavioral Medicine 25, PP: 100-104.
Potwarka, R. Luke. Kaczynski, T. Andrew, Flack. L. Andrea (2008); “Places to play: association of park space and facilities with healthy weight status among children”. Journal of community health. 33: PP: 344-350.
Silberman Jordan A & Rees p.W. (2010); reinventing mountain settlements: A GIS model for identifying possible ski towns in the U.S. Rocky Mountains. Applied Geography; (30): 36– 49.
Silva,A (2018)Sport:ASite of Exclusion or Space for Equality?, Studies on Home and Community Science, 11:2, 97-107.
Uehara H, Ikegami Y.( 1990); Optimization of a closed-cycle OTEC plant system. Sol Energy Eng; (4):247-56