عوامل و پیامدهای خزش شهری در نواحی پیراشهری مورد: شاهد شهر شهریار

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

2 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

3 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

چکیده

الحاق و ادغام روستا به شهر یکی از نتایج خزش شهری است که آثار اجتماعی، اقتصادی و کالبدی گوناگون مطلوب یا نامطلوب را بر عرصه‌های روستایی ادغام‌شده در شهر برجای می‌گذارد.شهر شاهد شهر در شهرستان شهریار در سالیان اخیر در ابعاد مختلف کالبدی،اقتصادی،اجتماعی گسترش یافته است. توجه به جوانب مختلف خزش شهری و الحاق و ادغام روستا به شهر می‌تواند در ترسیم چشم‌انداز دقیق‌تری از توسعة فیزیکی آتی شهر مؤثر واقع شود؛ از این‌رو در پژوهش حاضر به بررسی عوامل خزش شهری و آثار و پیامدهای اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی و محیط زیستی-کالبدی الحاق و ادغام سکونتگاه‌های روستایی به شاهد شهر از دیدگاه ساکنان پرداخته شد. داده های مورد نیاز تحقیق به کمک تصاویر ماهواره ای TM لندست 5 در دو مقطع زمانی 1375 و 1395 و فنون سنجش از دور و نیز تکمیل پرسشنامه تحقیق جمع آوری شده است. یافته ها به روش کیو نشان داد چهار عامل افزایش جمعیت و مهاجرت ، سودآوری سرمایه‌داری مستغلات، ضعف قوانین ، مقرارت و نظارت ضعیف دولت، ضعف فعالیت‌های مولد و سرمایه‌داری تولیدی،در دو دهه مزبور موجب تسریع خزش شهری در شاهد شهر شده است. همچنین نتایج حاصله از خزش شهری درتحولات فضایی شاهدشهر به روش دلفی نشان داد که گسترش باغ ویلا و ساخت ساز شهری با میانگین 8/7، ادغام قومی و کاهش انسجام اجتماعی و تغییرات ساختار اشتغال با میانگین 9/8، تخریب باغ ها با میانگین 8/8،کاهش آب زراعی به نفع آب شرب شهری با میانگین 6/5 درصد، از جمله اثرات فضایی گسترش خزش شهری در ناحیه بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Factors and Consequences of urban sprawl in the suburbs subject: shahed shahr Shahriar

نویسندگان [English]

  • Ali Yousefi 1
  • abbas arghan 2
  • saeid kamyabi 3
1 Ph.D. student of geography and urban planning, Semnan unit, Islamic Azad University, Semnan, Iran
2 Associate Professor of Geography and Urban Planning, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, Iran
3 Associate Professor of Geography and Urban Planning, Semnan Branch, Islamic Azad University, Semnan, Iran
چکیده [English]

The Shahed Shahr town in Shahriar city has been expanded in various dimensions of physical, economic, and social aspects in recent years. Considering different aspects of urban sprawl and integrating the villages into the cities can be helpful to picture a more accurate perspective on the future physical development of the city. Therefore, the present study has analyzed the factors of urban sprawl and the effects of economic, socio-cultural and environmental- physical integration of rural settlements into Shahed Shahr from residents' point of view. The Data needed for this research has been collected by satellite images of T.M Landsat 5 in two periods of time, years 1996 and 2016, remote examining techniques and the completion of questionnaire. The Q method findings showed that the several factors of population growth and migration, the profitability and investment in real estates, the vulnerability of laws, weak regulation and supervision of the government, the weak productive activities and investment accelerated the urban enlargement in two recent decades . Also, the results of the urban sprawl in spatial development of Shahid Shahr in Delphi method showed that the expansion of villa gardens and urban construction with an average of 7.8, ethnic integration and reduction of social cohesion and employment structure changes with an average of 9.8, the destruction of gardens with an average of 8.8, reduction of crop water in favor of urban drinking water with an average of 6.5%, are the clear examples of the spatial effects of urban sprawl expansion in the area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • urban sprawl
  • physical changes
  • the change of land usage
  • the environment
  • Shahed Shahr
افراخته، حسن و محمد حجی پور. (1393). انباشت سرمایه و اقتصاد فضا در ایران. اقتصاد فضا و توسعه روستایی، دوره3، شماره 10، ص 43- 63.
ابراهیم زاده آسمین، حسین؛ابراهیم زاده عیسی؛حبیبی، محمد علی ( 1389)، تحلیلی بر عوامل گسترش فیزیکی و رشد اسپرال شهر طبس پس از زلزله با استفاده از مدل آنتروپی هلدرن، مجله جغرافیا و توسعه، شماره19، پاییز، ص46-25.
 اکبری، نعمت‌الله و توسلی، ناهید (1387). تحلیل تأثیر عوارض شهرداری‌ها بر قیمت مسکن: مطالعه موردی شهر اصفهان (یک رهیافت اقتصادسنجی فضائی). فصلنامه بررسی‌های اقتصادی، دوره 5، شماره 1، صص 47- 64.
تیفورد، جان.سی، (1388 )مبانی حومه‌های شهری آمریکا، ترجمه کرامت اله زیاری و سامره آزارش، ناشر آراد، تهران
فردوسی، بهرام(1384 )، امکان سنجی و کاربرد سیستم پشتیبانی تصمیم گیری در توسعه فیزیکی شهر:نمونه موردی شهر سندج، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس
عباس زاده، علامرضا( 1384)، الگو سازی رشد کالبدی بافت شهری در راستای توسعه پایدار نمونه موردی شهر مشهد، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد
قدمی، مصطفی؛ سیدرضایی، یعقوب و آزادی قطار، سعید. (1392). تحلیلی بر مبانی حقوقی درآمدی شهرداری‌ها با تأکید بر عوارض. فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی شهری. سال اول. شماره 24. صص 27- 52.
مشکنی، ابولفضل و زنگانه، احمد، مهد نژاد، حافظ(1393 )درآمدی بر پراکنده رویی شهری، انتشارات دانشگاه خوارزمی، ص84
وارثی، حمید رضا و همکاران، تحلیلی بر عوامل خزش شهری و رشد فیزیکی شهر گناباد با استفاده از مدل آنتروپی و هلدرن، (1391)، مجله آمایش فضا، شماره ششم، پاییز و بهار، ص100-79
هیراسکار، برنارد، (1376 )، درآمدی برمبانی برنامه‌ریزی شهری، ترجمه محمد سلیمانی واحمد رضا یکانی فرد، انتشارات جهاد دانشگاهی تربیت معلم، تهران.
یوسفی، علی، تبیین اثرات سرمایه داری مستغلات در تحولات شهری مورد :شاهد شهر شهریار ( 95-1375)، پایان نامه دوره دکتری، دانشگاه آزاد واحد سمنان، 1397
Audrey n.clark (1985). Longman dictionary of geography ,human and physical,longman
Deep, s . and saklani (2014) Urban spral modeling using cellular automata .the egyptian jornal of remote semote sensing and space scince.178-179
Jager,j.rene,b.christian, s, and felin k (2010)..suitability criteria for measures of urban sprawl . ecological indicators, 397-406
Lawrence.k.(2012) Urban sprawl to triple by 2030,science daily, 384-423.
Li ,s ,and nadolniyak , d .(2013). Agricultural land development in lee county florida; impacts of economic and natural risk factors in a coastal area, southern agricultural economics association .annal meting.
Street, Peoria (2007) Land market forces and goverments role in sprawl, college of urban planning and public affairs ,university of illonis at chcago.pp: 123-135.
https://www.alef.ir
http://www.eghtesadonline.com